نویسنده: آن کانینگهام (Ann Cunningham)
مترجم: شبکه مترجمین ایران
منبع نسخه ی انگلیسی: Future Reflections
منبع نسخه ی ترجمه شده: محله ی نابینایان
یادداشت سردبیر:
آن کانینگهام یکی از مالکان شرکت سنسیشنال بوکس (Sensational Books)، شرکت تولید‌کننده کتاب‌های لمسی و «تخته‌ی حسی»، (Sensational BlackBoard) یا تخته‌ی نقاشی با خطوط برجسته می‌باشد. در حال حاضر، وی بر انتشار مجموعه کتاب‌هایی تمرکز کرده است که برای آشنایی کودکان با تصاویر گرافیکی لمسی طراحی شده‌اند.
من طی بیست سال گذشته، با افراد زیادی درباره‌ی اهمیت تصاویر صحبت کرده‌ام. تصاویرْ شکلی از ارتباطات هستند که همیشه در جهان ما وجود دارند. با این حال، کودکان نابینا به‌ندرت به حتی چند کتاب که تصاویر لمسی داشته باشند دسترسی دارند. در حالی که همسالان بینای آنها غرق در تصاویری سرگرم‌کننده و آگاهی‌دهنده هستند، اینکه دانشآموزان نابینا به تصاویر دسترسی داشته باشند هنوز هم یک مسأله مهم است.
از آنجایی که کودکان نابینا برای کسب اطلاعات از توصیفات کلامی راهنمایی می‌گیرند، ممکن است بزرگسالان به این نتیجه برسند که فرزندانشان واقعاً نیازی به دسترسی به تصاویر ندارند. من قویاً معتقدم که وقتی تصاویر ارائه نشوند بخش زیادی از یادگیری ارزشمند اتفاقی از دست می‌رود. توصیفات کلامی کاملاً ذهنی هستند، و اغلب جزئیات ظریف موجود در تصاویر را از قلم می‌اندازند.
بیایید نمونه‌ای را بررسی کنیم که در آن افراد از عکس‌ها برای یادگیری سریع و دقیق اطلاعات مهم استفاده می‌کنند. در علائم جاده‌ای از پیکان استفاده می‌شود چون بعید است که مردم آنها را درک نکنند. اما چند بار کسی به شما نشانی داده و گفته «بپیچ به راست» در حالی که منظورش این بوده که «بپیچ به چپ؟» هر چند وقت یک بار، ممکن است کسی بشنود، «بپیچ به چپ» و به اشتباه به راست بپیچد؟ این اتفاق همیشه می‌افتد!
این نوع سوء ارتباط می‌تواند به پیامدهای ناگوار منجر شود. به منظور به حد‌اقل رساندن تصادفات، علائم راهنمایی‌رانندگی برای نشان دادن راه‌های خروجی و ورودی آزادراه‌ها، جریانات ترافیکی هم‌گرا، و پیچ‌ها به عکس و تصویر متکی‌اند. علامت جاده‌ای با پیکان مشکی پررنگ بر روی آن، که نشانه‌ی پیچیدن جاده به سمت راست است، بعید است اشتباه فهمیده شود. اما اطلاعات بیشتری نیز روی تابلو نشان داده شده است. آیا گردش به راست ملایمی است، گردش به راست تندی است، گردش سه نقطه‌ای است یا دور‌برگردان؟ این‌ها همه اطلاعات بسیار مهمی هستند که یک تصویر ساده می‌تواند به سرعت در اختیار شما بگذارد.
سعی کنید علامتی را توصیف کنید که مجموعه‌ای از منحنی‌های کوهستانی را نشان می‌دهد. احتمالاً توضیحتان از این تابلو این است که سه پیچ در جاده وجود دارد. گذشته از تعداد منحنی‌ها، آیا تفاوت فاصله‌ی بین سه منحنی را توصیف کردید؟ آیا به توضیح اینکه چگونه یک منحنی بزرگ وسیع پیش از دو منحنی چسبیده به هم قرار گرفته است فکر کردید؟ چه مدت طول کشید که افکارتان را منظم کرده و این تصویر را توصیف کنید؟
فارغ از سن فرد، هیچ وقت برای استفاده از تصاویر دیر نیست. و برای کسی که سن بسیار کمی دارد نیز شروع استفاده از تصاویر زود نیست. پس نگران سن نباشید – قرار است خوش بگذرد!
میلیون‌ها راه برای ساختن یک تصویر لمسی وجود دارد، اما من تکنیک‌هایی را ارائه داده‌ام که شما را به سرعت در مسیر نقاشی تصاویر لمسی قرار می‌دهند. ایده‌های خودتان را به محض اینکه به ذهن‌تان خطور می‌کنند امتحان کنید!
شما به این موارد نیاز خواهید داشت:
یک خودکار نوک‌ساچمه‌ای – معمولی یا فشاری با سری متوسط. من بسته‌های ده عددی این خودکارها را از دالر استور «فروشگاه یک دلاری» (Dollar Store) می‌خرم. به احتمال زیاد هر خودکاری که از بانک یا هتل برمی‌دارید هم برای این کار خوب است. اگر از خودکار مورد علاقه‌تان استفاده می‌کنید، مراقب باشید، زیرا به این دلیل که آن را به شدت فشار می‌دهید ممکن است به نوک خودکارتان آسیب بزنید.
کاغذ سنگین، بین ۶۵ و ۱۰۰ پوند. کاغذهای ضخیم، مقوا یا کاغذ بریل کارتان را راه می‌اندازند. من از مقوای سفید ۶۵ پوندی استفاده می‌کنم. فروشگاه‌های لوازم اداری انواع این کاغذها را در رنگ‌ها و وزن‌های مختلف دارند. کاغذ بریل (۹۰ تا ۱۰۰ پوندی) هم خوب است.
https://www.officedepot.com/a/products/458621/Neenah-Bright-White-Premium-Card-Stock/
فوم کاردستی. فروشگاه محلی لوازم کاردستی به شما کمک خواهد کرد که یک ورق فوم کاردستی را انتخاب کنید. آمازون (Amazon) این فوم‌ها را فقط به صورت بسته‌ای می‌فروشد، ولی شما فقط به یک ورق از آنها نیاز دارید. یک ورق فوم کاردستی ۹ × ۱۲ اینچی: 0.99 دلار.
https:www.michaels.com/creatology-foam-sheet-6mm/M10390268.html?dwvar_M10390268_size=9%22%20x%2012%22&dwar_M10390268
با استفاده از این سه وسیله می‌توانید تصاویر را به زندگی کودکتان وارد کنید. بیایید از جایی شروع کنیم که علایق کودکان به طور طبیعی در آنجا قرار دارد. چهره‌ی یک نوزاد را ترسیم کنید.
با دست خود چهره‌ای خندان بکشید.
دایره‌ای را ترسیم کنید که قطر آن حدوداً ۶ سانتی‌متر باشد. وقتی نقاشی می‌کشید، آن‌قدری بزرگ باشد که خطوط بخش‌های مختلف چهره خیلی به هم نزدیک نباشند. فهمیدن اینکه هر بخش از چهره در کجا تمام می‌شود و بخش بعدی از کجا شروع می‌شود برای کودک گیج‌کننده است به ویژه اگر انگشتان بچه‌ها هر دو را هم‌زمان لمس کنند. اما تصویر را آن‌قدر بزرگ نکشید که پیدا کردن همه‌ی بخش‌ها برای کودک سخت باشد. به صورت امتحانی، تصویری رسم کنید، ببینید مشکلاتش چیست، و بعد مشکلات را رفع کنید. زمانی که بچه‌ها بتوانند حرف بزنند می‌توانید در مورد تصاویر بحث کنید و دقیقاً بفهمید که چه چیزی برای آنها مفید است و چه چیزی مفید نیست. شما نیاز دارید که کودکان خوردسال را مشاهده کنید تا بفهمید آنها قادر به درک چه مواردی می‌باشند. اگر کودکتان خیلی کم‌سن و سال باشد، ممکن است مدتی طول بکشد تا حتی متوجه تصاویر شود.
برای این چهره‌ی ساده‌ی خندان، پنج شش سانتی‌متر کافی است. لازم نیست دایره کامل باشد. می‌توانید آن را با دست بکشید اما سعی کنید صاف و هموار باشد. تکنیک پیشنهادی من این است که کاغذتان را روی فوم قرار دهید و به آرامی چند بار روی خط دایره را بکشید. به این صورت، بافت کاغذ شکل جدید را به خود می‌گیرد بدون اینکه پاره شود. وقتی کاغذ را برمی‌گردانید یک خط صاف و برجسته ایجاد کرده‌اید.
اگر دایره‌تان یک‌دست باشد و به آسانی احساس شود، به سراغ چشم‌ها بروید. اما اگر دایره ناصاف و قلمبه‌سلمبه است یا پاره شده یا با انگشتانتان به‌راحتی تشخیص داده نمی‌شود، دوباره امتحان کنید. این مهارتی اکتسابی است. با کمی تمرین خیلی سریع یاد می‌گیرید که چطور از خودکار استفاده کنید تا کاری را که شما می‌خواهید برایتان انجام دهد. در واقع، من همیشه تکه‌ای کاغذ را کنار دستم می‌گذارم تا بتوانم پیش از اضافه کردن بخش بعدی چهره به تصویری که می‌خواهم نگه دارم، آن را امتحان کنم – چیزی شبیه تمرین توپ انداختن با چوب گلف.
دو دایره‌ی توپر برای چشم‌ها بکشید. این کار سبب ایجاد نقطه‌های زیبا و صاف و همواری می‌شود. دایره‌ی کوچکی برای بینی و منحنی زیبایی برای دهان خندان بچه رسم کنید.
اگر کودکتان ناآرام و غرغروست، می‌توانید بچه‌ای ناآرام را با دهانی باز بکشید که اشک‌هایش روی صورتش راه گرفته‌اند! هنگامی که جزئیات بیشتری اضافه می‌کنید، حتماً اندازه‌ی تصویر را بزرگ‌تر کنید که این جزئیات در آن جای بگیرند.
وقتی شما و کودکتان با هم به تصویر نگاه می‌کنید، به تصویر اشاره کرده و درباره‌ی آنچه که لمس می‌کنید حرف بزنید. با ضربه زدن به جایی که می‌خواهید فرزندتان لمس کند، توجه وی را جلب کنید. وقتی کودک تصویر را پیدا کرد، او را حسابی تشویق کنید، «آفرین، پیداش کردی!»
سر‌انجام روزی تصویر قابل فهم و روشن خواهد شد. وقتی سؤالاتی را ضمیمه‌ی تصویر می‌کنید مثل «دهان بچه کجاست؟ یا «دهان من کجاست؟» یا «دهان تو کجاست؟»، حتماً به صورت خودتان و صورت کودکتان اشاره کنید.
برای الهام گرفتن، کتاب‌های کودکان و بورد‌بوک‌های نوزادان را در youtube.com، جست‌وجو کنید که بتوانید آنها را با صدای بلند بخوانید. همچنین، دنبال کتاب‌ها در کتابخانه‌ها بگردید و تصاویر لمسی برای کودکتان درست کنید که وقتی شما داستان را برایش می‌خوانید، تصاویر را با انگشتانش کشف کند.
هلو بیبی فیسز (Hello Baby Faces) اثر پریدی بوکز (Priddy Books) یک کتاب پایه است که ممکن است الهام‌بخش شما باشد. کتاب‌های مو ویلیامز (Mo William’s books) را جستجو کنید که درباره کبوتری است که در موقعیت‌های خنده‌داری قرار می‌گیرد. در تصاویر این کتاب‌ها از شکل‌های ساده و گویایی استفاده شده است.
دنبال تصاویری بگردید که فرم‌های ساده‌ای دارند. برای مثال، احتمالاً کتاب بچه کوسه (Baby Shark) را از قبل در کتابخانه‌تان داشته باشید. طرحی کلی از یک کوسه را دنبال کنید. فقط جزئیات مهم مثل چشم و دندان‌ها را به آن تصویر اضافه کنید. تصویر خوب بعدی می‌تواند خانواده‌ی کوسه باشد، که تفاوت در اندازه‌ی بچه، مامان، بابا و پدربزرگ‌ها و مادربزرگ‌ها را نشان می‌دهد.
اگر مدل پلاستیکی یا لاستیکی از یک کوسه داشته باشید، می‌توانید آن را به اتفاق فرزندتان وارسی کنید و حتی هنگام حمام کردن، آن را داخل وان بگذارید. درباره‌ی اینکه کوسه‌ها در آب هستند حرف بزنید. سپس، موج‌هایی را به بالای تصویر بچه کوسه اضافه کنید! حالا بچه کوسه‌ی شما هم در آب است.
ممکن است دوست داشته باشید عکس‌ها را رنگ کنید تا تصاویری با تضاد بالا داشته باشید. یا حتی بهتر از آن، رنگ‌ها را به کودکتان بدهید و بگذارید داخل و خارج خط‌ها را رنگ کند! این کار می‌تواند فعالیت اجتماعی بسیار جذابی باشد که تقریباً همه‌ی بچه‌ها از آن لذت می‌برند.
نقاشی‌های لمسی از چهره‌های خندان و چهره‌های غمگین
می‌توانید از مداد شمعی، مداد رنگی، یا ماژیک استفاده کنید. (آب‌رنگ ممکن است کاغذ را چروک کند، پس ابتدا آن را روی کاغذ باطله امتحان کنید!). همچنین می‌توانید شکل‌های اولیه را از روی کاغذهایی که رنگ‌های متضاد دارند برش بزنید و تصاویر را به هم بچسبانید. وقتی کودک با کتاب‌های کولاژ بازی می‌کند حتماً مراقب باشید، زیرا ممکن است آن را پاره کرده و تکه‌های کوچکش را در دهانش بگذارد. وقتی فرزندتان از مرحله‌ای که همه چیز را به دهانش می‌گذارد عبور کرد، می‌توانید تعیین کنید که اضافه کردن تزئینات و جزئیاتِ بیشتر به تصاویر برای او ایمن هست یا نه.
کتاب‌های زیادی هستند که تصاویر ساده‌ای برای بچه‌ها دارند. از سبک آنها الهام بگیرید و کتابی با تصاویر اشیای منزل‌تان بسازید که کودک با آنها آشنایی دارد. به این ترتیب کودک شما قادر است ایجاد ارتباط میان اشیای واقعی و نمادها، یعنی تصاویر ساده‌ای که نمایانگر آن اشیا هستند را آغاز کند. این اولین گام مهم به سوی باسواد شدن است.
اگر فرزندتان بزرگ‌تر است، بریل و تصاویر را به کتاب‌هایی که از قبل دوست دارد اضافه کرده و فعالیت جذاب‌تری را برایش خلق کنید. حتی اگر فقط یک تصویر را به یک کتاب اضافه کنید، سبب ایجاد تعامل بیشتر بین خودتان، کودکتان، کتاب، و دنیایی که فرزندتان در آن زندگی می‌کند می‌شود.
در صورت تمایل برای پرسیدن سوالات و بیان ایده های خود با من در ann@acunningham.com تماس بگیرید.
می‌توانید از وب‌سایت من در این دو نشانی دیدن کنید:
http://www.acunningham.com
یا
http://www.sensationalbooks.com