نویسنده: امیر سرمدی
منبع: سی و سومین شماره ی ماهنامه ی نسل مانا
کاروان ورزشی فرزندان ایران در هفدهمین دوره پارالمپیک تابستانی با کسب عنوان چهاردهمی به کار خود پایان داد. به همین بهانه، به بررسی عملکرد رشته های ورزشی در این مسابقات خواهیم پرداخت و آن را با دور قبلی پارالمپیک مقایسه کرده و نتایج ورزشکاران نابینا و کم بینا در این رقابت ها را زیر ذره بین خواهیم برد.
کاهش 33 درصدی تعداد مدال های طلا و سقوط یک پله ای در جدول رده بندی
حالا که بازی های پاریس به اتمام رسیده، می توان ارزیابی دقیقی از عملکرد کاروان اعزامی کشورمان به آوردگاه پاریس داشت. درجا زدن برخی رشته ها و شکست در عملکرد برخی دیگر از رشته های اعزامی. واقعیت این است اما برخی با تحلیل های نادرست و انواع شگرد های رسانه ای قصد دارند نتایج را طور دیگری جلوه دهند. مگر می توان آنچه روی داده است را دستاورد دانست؟ برخی کارشناسان اعداد و ارقام را به گونه ای تفسیر می کنند که بتوان از آن موفقیت های بزرگ را برداشت کرد. اما یک مرور ساده نشان می دهد حاصل سفر کاروان فرزندان ایران به پاریس در برخی رشته ها چیزی جز یک شکست مطلق نبوده است. ساده ترین نشانه این افول، کاهش عجیب کیفیت مدال ها به ویژه طلا است که شاخص ارزیابی عملکرد کشور ها در جدول رده بندی توزیع مدال ها به شمار می رود. کاروانی که در پارالمپیک 2020 توکیو با 12 مدال طلا، 11 نقره و یک برنز در جایگاه سیزدهم ایستاده بود، حالا فقط با 8 مدال طلا، 10 نقره و 7 برنز در جایگاه چهاردهم جدول رده بندی توزیع مدال ها قرار گرفته است. البته از دید مسئولان امر، نگاه خوشبینانه تری نیز نسبت به پارالمپیک 2024 پاریس وجود دارد. به گفته دکتر غفور کارگری رئیس کمیته ملی پارالمپیک: تلاش فرزندان ایران در پارالمپیک پاریس از ابعاد مختلفی قابل تأمل است. در این دوره نتایج ارزشمندی برای نخستین بار به دست آمد: کسب بیشترین تعداد مدال (٢۵ مدال)، افزایش حضور بانوان (١٢ خانم) و تاریخ سازی آن ها، درخشش و رکوردشکنی های ورزشکاران کشورمان در پارالمپیک پاریس، همگی نشانه هایی از پر بودن نیمی از لیوان است که نباید از آن نیز غفلت کرد. ضمن آن که نقد های مطروحه در بالا عمدتاً نسبت به تصمیم سازان ورزش قهرمانی کشور است، وگر نه اغلب ورزشکاران با توجه به امکانات زیرساختی ناکافی و تجهیزات سخت افزاری و نرم افزاری اندکی که در اختیار دارند، در مقایسه با رقبای مطرح جهانی خود در اکثر موارد نتایج قابل قبولی را بدست آوردند.
بررسی عملکرد رشته های اعزامی به پاریس در مقایسه با پارالمپیک توکیو
کاروان ورزشی فرزندان ایران با 65 ورزشکار در 10 رشته ورزشی راهی پاریس شد. در این بخش، عملکرد ورزشکاران جانباز و معلول کشورمان مورد بررسی قرار می گیرد که با 51 ورزشکار در 8 رشته ورزشی عازم پاریس شدند. در رشته پاراکانو و پاراشنا در پاریس مانند توکیو، طبق انتظار قبلی مدالی بدست نیاوردیم. در والیبال نشسته و تیر اندازی همانند پارالمپیک ژاپن یک مدال طلا بدست آمد. این در حالی است که در رشته تیر اندازی حداقل کسب 3 مدال دیگر قابل انتظار بود. تیم والیبال نشسته کشورمان برای هشتمین بار قهرمان پارالمپیک شد و ساره جوانمردی با رسیدن به چهارمین طلای پارالمپیک خود، از ورزش حرفه ای و قهرمانی خداحافظی کرد. تیم پارا تیر و کمان در پاریس 2 مدال نقره و 1 برنز و تیم پارا تکواندو 1 مدال نقره و 2 برنز بدست آورد؛ در حالی که هر دو رشته در توکیو موفق شده بودند یک مدال طلا و یک نقره را از آن کاروان ورزشی ایران کنند. لذا عملکرد هر دو رشته به نسبت توکیو ضعیف تر ارزیابی می شود. در رشته پارا دو و میدانی نیز جانبازان و معلولان کشورمان 2 مدال طلا، 2 نقره و 3 مدال برنز بدست آوردند. این در حالی است که در توکیو 3 طلا و 4 مدال نقره نصیب این تیم شده بود. پارا وزنه برداری را می توان موفق ترین رشته کاروان ایران در میان 10 رشته اعزامی به پاریس قلمداد کرد. تیم پارا وزنه برداری در پاریس 3 مدال طلا و 1 مدال برنز بدست آورد. در 2020 توکیو این تیم فقط 1 طلا، 3 نقره و 1 برنز به دست آورده بود.
طلای نابینایان، ٪۷۵ کمتر از توکیو
نابینایان و کم بینایان با 14 ورزشکار در قالب سه رشته گلبال، جودو و پارا دو و میدانی عازم پاریس شدند. در یک نگاه کلی، نابینایان در توکیو و پاریس 6 مدال کسب کردند که سهم توکیو 4 طلا و 2 نقره و در پاریس 1 طلا و 5 مدال نقره بود. تیم ملی گلبال کشورمان که در دو دوره قبلی پارالمپیک غایب بود، در این مسابقات در جایگاه پنجم جدول رده بندی قرار گرفت. تیم گلبال مردان ایران در گروه نخست این مسابقات ابتدا 12 بر 8 فرانسه را شکست داد، در مقابل برزیل قهرمان دوره قبل پارالمپیک 7 بر 7 به تساوی رسید و در مقابل آمریکا 14 بر 7 شکست خود. تیم ایران با کسب عنوان سومی در گروه خود به مصاف اوکراین تیم دوم گروه b رفت که در لحظات پایانی با نتیجه 6 بر 3 مغلوب شد و برای کسب جایگاه پنجم-ششمی، در برابر آمریکا با نتیجه 4 بر 3 به پیروزی رسید و مانند پارالمپیک 2012 لندن در جایگاه پنجم قرار گرفت. تیم های ژاپن، اوکراین، برزیل و چین نیز اول تا چهارم شدند. در رشته جودوی نابینایان که حواشی پیش از اعزام، دامنگیر این رشته شده بود و تأثیر منفی بر روی عملکرد ورزشکاران این رشته گذاشت، تنها به یک مدال نقره دست پیدا کردیم. در حالی که در توکیو، برای جودوی نابینایان 2 مدال طلا به ارمغان آمده بود. میثم بنی طبا در وزن 60 کیلوگرم با شکست حریفان چینی و هندوستانی خود راهی فینال شد اما در دیدار نهایی مغلوب رقیب نه چندان مطرح الجزایری شد و به مدال نقره رسید. موسی غلامی که کم ترین انتظار از وی رفتن روی سکوی پارالمپیک بود، ابتدا حریف قزاقستانی را شکست داد اما در مرحله نیمه نهایی مغلوب نماینده بریتانیا شد و در شانس مجدد نیز در مقابل نماینده مولداوی شکست خورد تا بدون کسب مدال پاریس را ترک کند. لذا حواشی پیش از اعزام باعث شد، جودوی نابینایان یک نماینده خود برای اعزام به پاریس را از دست بدهد و از دو نماینده اعزامی هم هیچ کدام موفق به کسب عنوان قهرمانی نشدند.
۱ طلا و 4 نقره رهاورد دو و میدانی نابینایان در پاریس
هر چند دوندگان و پرتابگران نابینا و کم بینا در پاریس در مقایسه با توکیو یک مدال طلا کمتر بدست آوردند، اما در مجموع عملکرد این رشته را می توان با کسب 1 طلا و 4 نقره در پاریس قابل قبول ارزیابی کرد. دو و میدانی نابینایان در توکیو 2 مدال طلا و 2 نقره کسب کرده بود. امیرحسین علیپور در ماده پرتاب وزنه کلاس f11 با پرتابی به طول 14 متر و 78 سانتی متر به مدال طلا رسید. مهدی اولاد نیز در همین ماده با 13 متر و 89 سانتی متر دوم شد. هاجر صفرزاده اولین دونده نابینا و نخستین بانوی مدال آور در تاریخ پارالمپیک ایران بود که برای اولین بار موفق به کسب مدال در مواد دو شد. صفرزاده در دوی 400 متر و در کلاس t12، با 55 ثانیه و 39 صدم ثانیه ضمن شکستن رکورد آسیا نایب قهرمان شد. وی در دوی 200 متر نیز رکورد آسیا را جابجا کرد اما با 24 ثانیه و 91 صدم ثانیه چهارم شد. حسن باجولوند در ماده پرتاب دیسک کلاس f11 با رکورد 41 متر و 75 سانتی متر به مدال نقره رسید. مهدی اولاد نیز در همین ماده با 39 متر و 15 سانتی متر چهارم شد. در ماده پرتاب نیزه کلاس f13 علی پیروج با رکورد 69 متر و 74 سانتی متر به مدال نقره دست یافت و سجاد نیکپرست در همین ماده، با 60 متر و 44 سانتی متر پنجم شد. نابینایان در رشته پارا دو و میدانی با 6 ورزشکار راهی پاریس شدند و به غیر از سجاد نیکپرست همگی موفق به کسب مدال شدند که عملکرد قابل قبولی را برای نابینایان در این رشته رقم زد.
فدراسیون نابینایان از ورزش همگانی غفلت نکند
آنچه در پاریس رقم خورد، چکیده عملکرد فنی فدراسیون نابینایان، سرمربیان، مدیران ورزشی و ورزشکاران کشورمان در 4 سال گذشته بود که با عقبنشینی 75 درصدی در کسب مدال طلا، عیار خود را نشان داد. اگر عدم راهیابی فوتبال نابینایان و عدم کسب سهمیه در شنای نابینایان را به این جمع اضافه کنیم، در مجموع فدراسیون نابینایان نتایج ضعیفی را در رشته های اعزامی به پارالمپیک 2024 پاریس بدست آورد. اما آنچه مهم تر از کسب مدال و توجه به عرصه قهرمانی است، عملکرد فدراسیون نابینایان در زمینه ورزش همگانی است. بی تردید توسعه ورزش همگانی در میان جامعه افراد با آسیب بینایی به اندازه ورزش قهرمانی حائز اهمیت است. در زمینه ورزش قهرمانی نهایتاً 10، 15 یا 20 نفر می توانند هر 4 سال یکبار میادین بزرگ قاره ای و جهانی مانند پارالمپیک را تجربه کنند. اما توسعه ورزش همگانی با جسم و روح نابینایان در طول سال گره خورده است. متأسفانه در این زمینه نمره عملکرد فدراسیون نابینایان بسیار پایین ارزیابی می شود. اگر در زمینه ورزش قهرمانی فدراسیون با کمک کمیته ملی پارالمپیک اردو های ملی و یا مسابقات قهرمانی کشور و لیگ باشگاهی را برگزار و در قالب طرح های استعداد یابی برخی از چهره ها را به ورزش نابینایان معرفی می کند، عملکرد این فدراسیون در حوزه ورزش همگانی در سال های اخیر فاجعه بار بوده است. لذا شایسته است این فدراسیون با گسترش مراکز ورزش همگانی و توجه بیشتر به این امر، شور و نشاط اجتماعی را از این طریق به اعضای جامعه هدف برگرداند. در زمینه ورزش قهرمانی نیز از همین حالا توجه به 3 تورنمنت مهم پیش رو باید در دستور کار باشد. فدراسیون نابینایان و کمیته ملی پارالمپیک ضمن آسیب شناسی نتایج بدست آمده در پاریس، باید برای بازی های پاراآسیایی جوانان تاشکند ۲۰۲۵، پاراآسیایی آیچی-ناگویا ٢٠٢۶ و پارالمپیک لس آنجلس ۲۰۲۸ از همین حالا برنامه ریزی کنند تا تیم کشورمان بتواند در 2028 آمریکا در زمره 10 کشور برتر دنیا در جدول رده بندی توزیع مدال ها قرار گیرد. امری که از نظر فنی پتانسیل آن در ورزش جانبازان و معلولان و نابینایان و کم بینایان کشورمان وجود دارد.