نویسنده: L. Penny Rosenblum
منبع نسخه ی انگلیسی: Future Reflection
مترجم: ایمان عمومی.
منبع نسخه ی ترجمه شده: محله ی نابینایان
یادداشت سردبیر
در ابتدای ماه مارس سال 2020، گروهی از پژوهشگران در بنیاد نابینایان آمریکا با نام اختصاری (AFB)و با رهبری خانم اِل پِنی رُزِنبلِم، تحقیق در مورد تأثیر همه گیری بیماری کرونا بر جامعه نابینایان و آسیب دیدگان بینایی را آغاز کردند. پروژه های “دسترسی و تعامل 1 و 2” از اعضای خانواده، آموزگاران، دانش آموزان دارای آسیب بینایی و متخصصان تحرک و جهت‌یابی، اطلاعاتی را به منظور درک چالشها و موفقیتهای نهفته در ابعاد و سطوح مختلف آموزش جمع آوری نمودن. یافته های تحقیقات مذکور، چالشهایی را در ارتباط با ابزارهای آموزش دیجیتال، نگرانیهای سلامت روان و نیازهای دانشآموزان دارای معلولیت اضافه را آشکار ساخته و نیز موفقیتهای رخ داده در سال تحصیلی 2020 2021 که در نتیجه تأثیر شیوع کرونا بر فرایند آموزش بود را مورد اشاره قرار دادند.
وقتی در بهار سال 2020 بیماری کووید 19 فراگیر شد، شیوه آموزش نابینایان و کم‌بینایان سراسر ایالات متحده و کانادا از حضوری به مجازی تغییر شکل داد و در برخی موارد کاملا از آموزش رسمی به دور افتاد. بنیاد نابینایان آمریکا، گروهی از پژوهشگران را گرد هم آورد تا اثرات این دگر‌گونیها بر دانشآموزان نابینا و کم‌بینا، اعضای خانواده و معلمهایشان را مورد بررسی قرار دهند. در آوریل همان سال، اولین پرسش‌نامه گروه پژوهشی، به منظور جمع آوری اطلاعاتی که می توانست به ما نشان دهد چگونه دانش آموزان، خانواده ها و معلم ها با چنین تغییرات شگرفی دست و پنجه نرم می کردند را منتشر نمود.
در ابتدای سال تحصیلی 2020 2021، کاملا روشن بود به این زودیها قرار نیست از شر این بیماری همه گیر خلاص بشویم. ما همچنان پرسشهای فراوانی در ارتباط با اینکه دانش آموزان نابینا، کم‌بینا و نابینا-ناشنوا، چه طور محتوای آموزشی خود را دریافت می کنند، داشتیم. می خواستیم بدانیم آیا کیفیت آموزشی که این دانشآموزان به شکل مجازی دریافت می کنند به خوبی آموزش حضوری هست یا خیر. آیا دانش آموزان، وسایل و حمایتهای مورد نیاز برای یادگیری را در اختیار دارند؟ معلمین و اعضای خانواده، چه نقشی را در جهت حمایت از این دانش آموزان از خود ایفا نموده اند؟
در تلاشی برای پاسخ به این پرسشها، گروه پژوهشی، دومین نظر سنجی خود را در نوامبر 2020 انتشار داد. با آگاهی از اینکه دوره بیماری همه گیر و تأثیر آن بر فرایند آموزش فرزندان ما همچنان ادامه دارد، در پایان سال تحصیلی مورد بحث، پژوهشگران، مصاحبه ها و گروههای متمرکزی را به منظور گرد آوری اطلاعات بیشتر که هنوز مورد نیاز بود، راه اندازی کردند.
اهمیت داده ها
در طول سالیان، پژوهشهای فراوانی در خصوص آموزش دانشآموزان نابینا و آسیب دیدگان بینایی انجام شده است. اما نمونه گیریهای گرفته شده در این پژوهشها، گستره خاصی نداشته و به لحاظ آماری، این نمونه گیریها در ارقام بسیار ناچیزی صورت پذیرفته اند. هر پژوهشگر به پرسش مشخصی توجه میکند. در مقابل، نمونه گیریهای گرفته شده در پروژه های “دسترسی و تعامل”، نسبتاً جامعه آماری وسیعتری را پوشش می دادند, به طوری که ما 1921 پاسخ در مرحله نخست و 662 پاسخ در مرحله دوم داشتیم. از آنجا که ما به مسائل فراگیر علاقه مند بودیم، طیف وسیعی از متغیرها را مورد توجه قرار می دادیم. مسلما هیچ کدام از ما از این ویروس همه گیر استقبال نمی کردیم! با وجود این، چون در میان این موقعیت قرار گرفته ایم, فرصت جمع‌آوری اطلاعات ارزش‌مندیرا داشته ایم تا در آینده سبب تغییرات مثبتی بشویم.
وقتی تأثیر بیماری کووید 19 بر دانش آموزان نابینا، کم‌بینا و نابینا-ناشنوا بر ما واضح و مبرهن شد, متوجه موضوعاتی شدیم که مستقیماً به تغییر حالت از آموزش حضوری به آموزش مجازی مربوط می شد. برای نمونه: دانش آموزان ما به آموزشهای عملی بسیاری که به خط بریل هستند، تحرک و جهت یابی و مهارتهای زندگی مستقل احتیاج دارند. فراهم آوردن این نوع آموزشها آن هم از راه دور ممکن است برای معلمان مشکل باشد.
پژوهشهای ذکر شده همچنین به ما نشان داد برخی از دانشآموزان ما با مسائلی عمیقاً ریشه دار در موضوع آموزش مواجه هستند. بعضی از این مسائل به سبب بیماری همه گیر و کوچ دانشآموزها به بسترهای یادگیری مجازی وخیم‌تر شده اند. در واقع، پژوهشهای ما معید همان چیزهایی بودند که والدین و معلمان، پیشتر از طریق تجربیات شخصیشان از آن آگاه بودند. هم اکنون، ما داده هایی در اختیار داریم تا یافته های خود را که برگرفته از گفته های دیگران است، به اثبات برسانیم. پدر و مادرها دیگر مجبور نیستند نزد مدیر مدرسه بروند و بگویند: “این هم از تجربه ما با پسرمان جُویی.” با اطلاعات امروز، خانواده ها میتوانند بروند و بگویند: “نگاه کنید! ما اطلاعاتی داریم. بفرمایید، این هم فایلهای صوتی افراد دیگر از سراسر مملکت. ناحیه ما هرگز نباید محصولی را خریداری کند مگر اینکه دسترس‌پذیری و کارآیی آن برای کاربران صفحه خوانها امتحان شده باشد.
قانون حمایت از حقوق معلولین آمریکا با نام اختصاری (ADA) و نیز قانون آموزش افراد دارای معلولیت با نام اختصاری (IDEA)، تصریح می کنند: ابزارهای قابل دسترس میبایست جهت فرایند آموزش تهیه گردند. با این حال، قوانین، نقاط مبهم زیادی از خود بر جای می گذارند. از آنجا که دانشآموزان نابینا و کم‌بینا، اقلیت کوچکی را در بر میگیرند, ناحیه های آموزشی معمولا در هنگام برنامه ریزی و خرید سخت‌افزارها و نرم‌افزارها به احتیاجات آنها نمی‌اندیشند. اگر در ناحیه ای 40000 دانش آموز باشد و بیست نفر از آنها به دسترسیهای غیر بصری نیاز داشته باشند, احتمالش بسیار کم است که مسؤولان آن ناحیه نیاز مورد نظر را در اولویت قرار دهند!
اطلاعات میتواند خانواده ها و آموزگاران را یاری کند تا سطح آگاهی را ارتقاء بخشیده و در جهت وصول دسترسیها، فشارهایی را ایجاد کنند. در سطوح پایه می توان به موفقیتهای زیادی دست یافت. والدین دانش آموزان می توانند معلمی را وادار به پیوستن به کمیته ای بکنند که وسایل خریداری شده توسط ناحیه را مورد ارزیابی قرار می دهند. پدر و مادرها و دانش آموزان می توانند نقشی بسیار معین در مواجهه با چالشهای پیش رویشان در ارتباط با یک محصول خاص داشته باشند. آنها می توانند نگرانیهایشان را با مسئولان نواحی آموزشی و همچنین با تولید کنندگان آن محصولات به اشتراک بگذارند. دانش آموزان با سنین بالاتر می توانند داوطلبانه در آزمایش تجهیزات و برنامه های مورد نظر شرکت جویند. معلمان نیز میتوانند مدیران را به کلاس دعوت کرده تا آنها مسائل دانش آموزان را به چشم خود ببینند.
هر دو گزارشی که در ابتدا از آنها نام بردیم شامل توصیه هایی در جهت ایجاد یک آموزش کاملاً فراگیر بودند. گزارشهای یاد شده بر تفاوت مهم میان دسترس‌پذیری و کارآیی تأکید داشتند. یک نرم‌افزار می تواند دسترس‌پذیر باشد, زیرا مطالب روی صفحه رایانه را می خواند. با این حال، اگر دانش آموز مجبور باشد 10 کلید اضافی را فشار بدهد تا متوجه محتوای صفحه بشود, آن نرم‌افزار کاربردی نخواهد بود. در چنین مواقعی، قابلیت بهره برداری دانشآموزان جداً محدود میشود. آنها زمان خود را از دست میدهند, زیرا ناگزیر هستند تمام کارهای اضافی که مجبور به انجام دادن هستند را یاد بگیرند.
سهولت همراه با فن‌آوری
پیش از شیوع بیماری، فناوری در زندگی ما جا خوش کرده بود, اما شیوع آن ویروس به ما نشان داد دانش آموزان نیاز دارند تا از سنین خیلی پایین، جعبه ابزاری با گزینه های متعدد از فناوری داشته باشند. ما باید بدانیم، پیش از آنکه بتوان استفاده مؤثری از فناوری نمود, فرایند یادگیری ما آغاز می شود. وقتی در میان همه گیری کرونا، ابزارهای جدید به خانه می آمدند و هیچ کس در خانواده نمی دانست چگونه باید از آنها استفاده کند, بچه ها در موقعیت بسیار تضعیف شده ای قرار گرفته بودند. آنها از حمایت هایی که پیشتر در مدرسه داشتند، بی‌بهره بودند. حتی وقتی که درگیر یک بیماری همه گیر نیستیم، باید برای دیگر موقعیتهای اضطراری نظیر آتش سوزی یا شرایط نا‌مساعد جوی که ممکن است آموزشمان درون ساختمانهای ساخته شده از مصالح ساختمانی موقت باشد و آموزش ما را مختل کند، برنامه ریزی نماییم. ساختن جعبه ابزار فناوری برای دانش آموزان می بایست از پیش‌دبستانی آغاز شود.
داده های حاصل از مطالعات ما این واقعیت را بیش از هر زمان دیگری نمایان ساخت. وقتی صحبت از فناوری برای دانش آموزان می شود, می دانیم یک نوع مشخص از آن برای همه مناسب نخواهد بود. در آغاز شیوع کرونا و در بسیاری از نواحی، به همه دانش آموزان لپتاپهای کروم بوک ” Chromebook” داده شد. با اینکه این نوع از کامپیوترها به آسانی در دسترس هستند, اما کسانی که از صفحه خوانها استفاده میکنند قادر به کار کردن با آنها نیستند و در ضمن قدرت درشت‌نمایی صفحه شان هم محدود است. وقتی دست اندر کاران نواحی آموزشی به هر دانش‌آموز یک رایانه کروم بوک اختصاص می دهند, آنهایی که به ترکیبی از فناوری‌ها نیازمند هستند را در وضعیت دشواری قرار می دهند.
قرنطینه نیز به مشکلات افزوده شد. معلمهای رابط دانش آموزان دارای آسیب بینایی زمان زیادی را صرف نموده و کوشیدند تا وارد اتاقهای رایانه که به حالت تعطیل در آمده بود شوند تا یک مانیتور بزرگ و یا سایر تجهیزات ضروری را برای دانشآموزان نیازمند تهیه کنند. آموزگار ها و والدین کاربران خط بریل تلاش بسیار میکردند تا مدیران نواحی را متقاعد سازند که رایانه های کروم بوک نیازها را برآورده نمی کنند. همچنین لپتاپ صرفاً نباید در مدرسه بماند و همان جا از آن استفاده شود، بلکه می بایست به خانه آورده شود, زیرا نرم افزارهای صفحه خوان نظیر جاز ” JAWS” و یا ” NVDA” روی آن نصب شده است.
معلمان و والدین می توانند با بهره گیری از یافته های حاصل از مطالعات ما، نزد مدیران نواحی رفته و توصیه هایشان را تقدیم کنند. “ما باید نیازهای فردی هر بچه را مورد توجه قرار دهیم. نمی توان بدون در اختیار داشتن ابزارهای مورد نیاز، از این کودکان توقع داشت تا در فرایند آموزشی شرکت کنند.
این حقیقت در مورد بچه هایی که از ابزارهای ارتباطی استفاده میکنند نیز صادق است. کودکی که در مدرسه از یک ابزار ارتباطی برخوردار است و این برخورداری به او امکان میدهد تا گزینه های مختلف را انتخاب کرده و جملات را کنار هم بگذارد, باید در خانه هم آن وسیله را داشته باشد. به کمک ابزار مورد نظر، کودک می تواند با خانواده اش هم ارتباط برقرار کند. وقتی از چنین کودکان بی‌بهره از وسیله کمکی خواسته شود تا در کلاس مجازی شرکت کنند, مثل این است که صدایی برای برقراری ارتباط نداشته باشند.
همچنین ، مطالعات ما نشان داد والدین و معلمان به آموزش هایی در مورد استفاده کودکان از چنین وسایلی نیاز دارند. والدین نیاز به آموختن نکاتی نظیر اینکه یک ابزار ارتباطی چه طور کار می کند یا چه طور می شود به کمک نرم‌افزار جاز سندی را به پیوست یک ایمیل ارسال نمود، دارند. گاهی پدر و مادرها نیاز دارند تا جنبه های به خصوصی از فناوری در ارتباط با نابینایی و کم‌بینایی را دریابند و گاهی نیز لازم است به سادگی، دانش عمومی خود درباره این مبحث را به وجود بیاورند. خود معلمهای رابط هم به آموزشهای مورد بحث احتیاج دارند. وقتی صحبت از فناوری به میان می آید, هر کس از سطح راحتی و چارچوب دانش متفاوتی از آن برخوردار است.
پروژه مطالعاتی اول ما در بهار 2020 و پروژه دوم در نوامبر همان سال به انجام رسید. اکنون گزارشها و خلاصه های اجرایی هر دو پروژه در دسترس همگان قرار دارد. در تابستان سال 2021، ما یک نظر‌سنجی و گروههای متمرکزی را با همراهی متخصصان، نوجوانان و خانواده ها ایجاد کردیم. هم‌اکنون ما در حال تکمیل فرایند جمع‌آوری اطلاعات برای گزارشی هستیم که امیدواریم تا پایان سال جاری انجام پذیرد. ما همواره از خانواده هایی که تمایل دارند اندیشه ها و تجربیات خود را از طریق ایمیل با ما به اشتراک بگذارند استقبال می نماییم. پست الکترونیکی ما: research@afb.org.
شگفتیها و فرصتها
در خلال همه گیری کرونا، بسیاری از معلمان و مدیران آموزش عادی، به درک عمیق تر از نقش دبیران دانش‌آموزهای دارای آسیب بینایی دست یافتند. دبیران رابط مذکور گزارش دادند که هم‌اکنون درک بسیار بهتری از دانش آموزان خود، آنچه در خانه آنها در حال وقوع است و آنچه برای خانواده هایشان حائز اهمیت است دارند. خانواده ها با تشخیص این امر که مدرسه تنها محل آموزشهای آکادمیک نمی باشد, چرایی اهمیت ساختن مهارت زندگی مستقل در کودکان را مورد عنایت قرار دادند. در میان این همه گیری، بسیاری از بچه ها در مهارتهای زندگی مستقل، نظیر آشپزی و لباس پوشیدن، پیشرفت داشته اند.
دبیران و متخصصان تحرک و جهت‌یابی ما، افراد شگفت‌انگیزی هستند. آنها فراتر و فراتر میروند تا به خانواده های دانشآموزان خود رسیده و با آنها ارتباط برقرار کنند. در طول سال تحصیلی مورد مطالعه، آنها راههای خلاقانه ای در جهت تدریس به دانش آموزان و حمایت از خانواده هایشان ایجاد کردند. بیشتر آنها در چندین مدرسه مشغول به کار بوده و حتی بعضی به وضعیت دانش آموزان در چندین ناحیه سرکشی می کردند. دبیران مورد اشاره، مجبور بودند با قوانین و سیاستهای مختلف نواحی آموزشی کار کنند. حتی گاهی این اختلاف در یک ناحیه و میان چندین مدرسه اتفاق می افتاد. ما با‌خبر شدیم، بسیاری از معلمان، مواد آموزشی مانند جزوه های بریل و تصاویر لمسی را در منزل خود آماده کرده و به خانه های دانشآموزان تحویل می دادند.
مطالعات نشان می دهد برخی چیزهای مثبت از دل این بیماری همه گیر و از دیدگاه کودکان بیرون آمده است. بچه هایی که در مدرسه قلدری بچه های دیگر را تجربه کرده بودند، از حضور در خانه و کلاسهای مجازی بسیار خوش‌حال بودند. بعضی دانش آموزان کم‌بینا نسبت به زمان حضور در مدرسه به نحو بهتری اطلاعات آموزشی را دریافت می کردند, زیرا در هنگام کار با رایانه، آنها کنترل بیشتری روی نور صفحه و اندازه قلم داشتند. برای بعضی از بچه ها امکان بازگشت به عقب و تماشای چند باره ویدئوهای آموزشی برای کسب اطلاعات، کمک کننده واقع شد.
از آنجا که دانش آموزان دیگر حمایتهای مداوم را از سوی یک کارشناس متخصص در حوزه نابینایان دریافت نمی کردند, بعضی از معلمان آموزش عادی آموختند تا برای دانش آموزان نابینا و کم‌بینای خود، مناسب‌سازیهایی ایجاد کنند. علاوه بر آن، برخی از دانشآموزان، خودشان نقش خود‌پشتیبانی را بر عهده گرفته و از آموزگار ها درخواست کردند تا مناسب‌سازیهای مورد نیاز را خودشان به وجود بیاورند.
حفظ و نگه‌داری دست آورد‌ها
هنگامی که دانشآموزان مجدد به شکل حضوری در مدارس ظاهر شوند، چگونه می توانیم چیزهایی که در دوران همه گیری به خوبی عمل می کردند را حفظ و نگه‌داری نماییم؟ چگونه میتوانیم چیزهای مثبت را به حد اکثر رسانده و در راه ارتقاء هرچه بیشتر سطح کیفی آموزش برای دانش‌آموزانمان حرکت کنیم؟ یک مدل ترکیبی جدید از آموزش، امکانات دلگرم کننده ای ارائه میدهد.
وقتی آنها جوامع روستایی مانند قبیله ناواهو ” Navajo ” در ایالت آریزونا ” Arizona” را پوشش میدهند, برای یک متخصص تحرک و جهت‌یابی و یا یک معلم دانش‌آموز دارای آسیب بینایی عجیب نیست که برای دیدن یک شاگرد، دو ساعت مسافرت بکند. امکان ارائه خدمات به صورت مجازی، متخصصان را قادر می سازد تا به دانش آموزان بیشتری سرکشی کرده و دفعات بیشتری به آنها سر بزنند. با مدل ترکیبی یاد شده، فرد متخصص می تواند ماهانه یک بار به صورت حضوری و سه بار به شکل مجازی به یک دانش‌آموز سر بزند. در طول همه گیری، بسیاری از دبیران دانشآموزان دارای آسیب بینایی و مربیان تحرک و جهت‌یابی همراه با همکاران خود از سراسر کشور و به صورت مجازی در فعالیتهای توسعه حرفه ای شرکت می جستند. این برنامه ها، مربیان را در ساختن حس قوی تری از تعلق خاطر به جامعه یاری نمود.
دانش آموزان هم به همین ترتیب از فرصتهای آموزش آنلاین سود بردند. در سالهای 2020 و 2021، دانش آموزان از سراسر آمریکا در برنامه آکادمی بِل فدراسیون ملی نابینایان ” NFB BELL Academy” حضور پیدا کردند. شکل برگزاری این برنامه ها خانگی بود. سایر برنامه های مهم شامل مشق شب بر مدار اینترنت ” the Homework Hotline” و آموزش اکسل به شکل آکادمیک ” APH’s Virtual Excel Academy” می شد. مدرسه نابینایان و آسیب دیده گان بینایی تگزاس میزبان جلسات گفت و گوی دوستانه میان مربیان است تا به صورت مجازی گرد هم بیایند. آیا فدراسیون ملی نابینایان و سایر سازمانها هم می توانند میزبان فعالیتهای آموزشی در طول سال باشند؟ معلمان و دانش آموزان می توانند با همسالان خود در سراسر کشور گرد هم بیایند. اکنون که همه ما در دنیای مجازی احساس راحتی بیشتری میکنیم، شاید بتوانیم از این احساس در جامعه نابینایان برای فرصتهای عالی تر استفاده ببریم. امیدواریم افراد متخصص همچنان انعطاف پذیری لازم برای استفاده از منابع آنلاین را داشته باشند.
گروه پژوهشی ما از رابطه کاری نزدیک میان ما و فدراسیون ملی نابینایان قدردانی فراوان دارد. این فدراسیون در جهت جذب افراد و منابع برای انجام پژوهشها به ما یاری بسیار رسانده است.