نویسنده: شادیار خدایاری
منبع: محله ی نابینایان
در این بخش که بخش آخر این مقاله است، به مواردی مرتبط با ایجاد یک پیشنهاد یا گزارش یک خطا در پروژه‌های کد منبع باز، روش بررسی واژه‌ها در ایسپیک فارسی، معرفی لینک‌های مفید و چند مورد مرتبط دیگر می‌پردازم.
درباره خواندن ایموجی ها:
تمام دوستان که در مورد خواندن یا نخواندن ایموجی نظر دارید. من اینجا یک بار اعلام می کنم. ایموجی های شما را تی تی اس شناسایی نمی کند که بخواند یا نخواند. بجز چند ایموجی اصلی. بلکه این صفحه خوان است مثلا ان وی دی ای که ایموجی ها را شناسایی می کند، آنها را به فارسی بر می گرداند و سپس متن فارسی را برای تی تی است می فرستد تا خوانده شود. در مورد اندروید این ها تنظیماتی است که باید به تاکبک اضافه شود.
توجه کنید که تی تی اس خلاصه عبارت موتور تبدیل متن به گفتار است. این برنامه درکی از لینک، دکمه، ایموجی ندارد. فقط وظیفه دارد متن را بخواند. برنامه های دیگر هستند که هر چیزی را به متن تبدیل می کنند و آن را برای خواندن به تی تی اس می فرستند. تی تی اس فقط کارش، فقط و فقط، خواندن متن نوشتاری است.
چگونگی ارسال درخواست یا گزارش یک اشکال در نرم افزارها با کد منبع باز:
ابتدا باید دقیقا بررسی کنید که مشکل پیش آمده یا درخواست شما به کدام برنامه مرتبط است. بسیاری از کاربران به تفاوت بین صفحه خوان ها موتورهای تبدیل متن به گفتار و یا اسکرین ریدرهای موبایل یا حتی مشکلات ناشی از خود سیستم عامل اندروید یا مرورگری که از آن استفاده می کنند واقف نیستند.
پس از این که مطمعن شُدید مشکل از کجا است یا پیشنهاد خود را باید به کجا ارسال کنید سایت مرتبط با آن نرم افزار را جستجو کرده و در بخش گزارش مشکل و پیشنهاد، آن را مطرح کنید. البته من لینک سایتهایی که در این متن به آنها اشاره شده است در ادامه معرفی می کنم و روش ارسال گزارش را نیز شرح خواهم داد.
مواردی که در گزارش یک مشکل باید حتما اعلام شوند:
در هنگام گزارش یک مشکل باید موارد زیر را شرح دهید:
1. مشکل در چه نوع سخت افزاری رخ می دهد. مثلا لپتاپ موبایل پی سی … مدل دقیق دستگاه، میزان حافظه رم، نوع و مدل سی پی یو دستگاه.
2. از چه سیستم عاملی و نرم افزارهایی استفاده می کنید. ویندوز اندروید و غیره… با اعلام دقیق نسخه، همچنین نام و نسخه اسکرین ریدری که استفاده می کنید.
3. در چه مواقعی مشکل پیش می آید.
4. شرح دقیق ایجاد مشکل تا شخصی که گزارش را بررسی خواهد کرد بتواند آن مشکل را مجددا ایجاد کند.
5. انتظاری که از آن برنامه داشته اید یعنی همان رفتار صحیح و عمومی نرم افزار مورد نظر.
6. نکته ای که خیلی مهم است، عنوان گزارش شما دقیقا باید مشکل را در یک جمله بیان کند. مثلا این عنوان “ان وی دی ای پس از اِسلیپ شدن و شروع به کار مجدد کامپیوتر دیگر حرف نمی زند”
نکاتی در مورد پیشنهاد یا گزارش یک مشکل در ایسپیک:
لطفا قبل از این که درخواستی را در سایت ایسپیک به انگلیسی مطرح کنید به چند مورد توجه کنید:
1. شما نماینده کشورتان هستید وقتی در یک سایت بین المللی به انگلیسی می نویسید و مستقیم به زبان فارسی یا کشور ایران اشاره می کنید. پس لطفا انگلیسی صحیح و رسمی استفاده کنید، درخواست معقول و شدنی را مطرح کنید. خلاصه که آب روی ایران را حفظ کنید. کاری نکنید که وقتی یک تقاضا از ایرانیها می رسد همه با یک نگرش منفی بگویند وای باز هم اینا!…
2. هرگز به مترجم های آنلاین حتی مترجم گوگل اعتماد نکنید، حتما باید یک فرد مسلط به زبان انگلیسی و آشنا با اصطلاحات مربوط به کامپیوتر عنوان و متن درخواست شما را بررسی کند تا مطمئن شوید دیگران همان که منظور شما است از این متن می فهمد.
3. توجه کنید درخواست شما نباید کارکرد دیگر زبان ها را مختل کند. و باید دقیقا مربوط به زبانی باشد که در آن درخواست می دهید. مثلا انتظار نداشته باشید که ایسپیک فارسی عربی را دقیقا درست بخواند، آن یک زبان دیگر است.
4. درخواستی که قبلا ارسال شده است را مجددا مطرح نکنید، پس پیش از درخواست لیست درخواست های ثبت شده Issues را جستجو کنید.
گزارش واژه ای که ایسپیک فارسی اشتباه تلفظ می‌کند:
اگر واژه ای است که ایسپیک آن را اشتباه تلفظ می کند و اگر یکی از موارد زیر نبود آن را برای من ارسال کنید، اصلاح خواهد شد. البته باید صبور باشید چون شما تغییرات ایسپیک را فقط وقتی می بینید که ان وی دی ای شما آپدیت می شود.
توجه کنید ایسپیک به هیچ وجه مانند برخی موتورهای تبدیل متن به گفتار ابتدایی و قدیمی نیست که دیکشنری از واژگان و تلفظ داشت اند و با برخورد با یک واژه تلفظ آن را در پایگاه داده خود پیدا می کرده و می خواندند. بلکه ایسپیک از یک تکنولوژی مرتبط با هوش مصنوعی استفاده می‌کند، دارای یک موتور استنتاج و یک منبع دانش است و می تواند خودش برای خودش استدلال کرده و تصمیم بگیرد که یک واژه چه تلفظی داشته باشد و فقط برای واژگان استثنایی از دیکشنری تلفظ استفاده می کند. چون ایسپیک اصلا ساختار و طراحی بر اساس پایگاه داده واژه – تلفظ ندارد اگر واژگان استثنایی افزایش یابد و از حد خاصی بیشتر شود به شدت کند خواهد شد. و این چیزی است که هیچ یک از ما نمی خواهد. برای مثال اگر ایسپیک فارسی کند شود دیگر روی گوشی های موبایل درست کار نخواهد کرد.
پس سعی نکنید واژه های غیر ضروری را به خورد ایسپیک فارسی بدهید به عنوان واژه های استثنایی. تا جای ممکن از دیکشنری صفحه خوان ای مانند ان وی دی ای استفاده کنید
تاکید می کنم اگر واژه پیشنهادی شما یکی از موارد زیر باشد به هیچ وجه بررسی نخواهد شد.
1. واژه نباید تلفظ فارسی شده ی یک کلمه ی خارجی باشد. مثلا اینترویو
interview
2. واژه باید عمومی باشد، واژه های تخصصی یک رشته باید در دیکشنریهای اختصاصی که به ان وی دی ای اضافه می شوند درج گردد. جای آنها در موتورهای صوتی عمومی نیست.
3. واژه های کمتر شناخته شده که معمولا هم نام افراد، اسامی مکانها، شهرها و از این قبیل هستند مثلا اسامی روستاهای ایران یا شهرهای خارجی که پایتخت نیستند.
4. واژه های موقتی که از زبانهای دیگر آریه گرفته می شوند نباشد. مثلا اسامی رئیس‌جمهورها، افراد مشهور، بازیگرها، خواننده ها و غیره، این افراد مدتی در متون و نوشته ها نامشان می آید و پس از مدتی هم فراموش می شوند.
5. اگر واژه پیشنهادی چندین تلفظ مختلف دارد برای یک املا آن واژه غلط محصوب نمی شود. مثلا کَرِه و کُرِه کِرم و کِرِم
درباره این واژه های دارای چند تلفظ من دردسر زیادی با کاربران معترض دارم.
نکته: تغییرات ایسپیک در نسخه های بعدی nvda آورده می شوند. پس باید چند ماهی صبور باشید تا اول، ایسپیک یک ریلیز بدهد یعنی یک نسخه جدید منتشر کند و سپس آن نسخه در NVDA نسخه بعدی استفاده می شود و شما آن را با دانلود نسخه بعد NVDA خواهید دید.
درباره تلفظ های مختلف واژگان فارسی در ایسپیک:
کاربران گرامی من گاه و بی گاه پیام هایی می گیرم از برخی کاربران که چند نمونه اش را اینجا برایتان می گذارم.
1-
کاربر: ایسپیک واژه اِشراف را اشتباه می خوانَد ایسپیک می خوانَد اَشراف. مانند “دولت بر اقتصاد اِشراف کامل دارد.” اَشراف دیگر چیست در فارسی اصلا معنی ندارد.
شادیار:دوست من اَشراف به معنی ثروتمندان است و از واژه های پر کار برد و قدیمی زبان فارسی است مانند “اشراف مکِّهّ”، “اشراف زادگان انگلیس”و بسیار هم پر کاربردتر از واژه اِشراف می باشد.
این واژه اِشراف این روزها مد شده است در ادبیات سیاسی و به طبع در اخبار زیاد استفاده می شود. بعد از مدتی هم از مد می افتد. نگران نباشید مسئولین واژه جدیدی رو می کنند یا اختراع می کنند.
2-
کاربر: این جرم را ایسپیک اشتباه می خواند کاربر اول که دانش آموز بود پیام داده، باید جِرم بخواند مانند “جِرم ماده” و کاربر دیگر که ادبیات می خواند پیام داده، که باید “جَرَم” بخواند مانند “لا جَرَم”. شبیه این پیام را برای “بُردار” و “بَردار” هم گرفته ام.
شادیار: دوستان من واژگان با تلفظ های مختلف را بر اساس اینکه کدام تلفظ آن در متون عمومی فراوانی بیشتری دارد، انتخاب می کنم. دقت فرمایید عرض کردم، متون عمومی نه متون ادبی یا حقوقی یا علوم تخصصی البته کاری است که وقت و دقت زیادی طلب می کند. چون باید چند متن، بسیار طولانی حدود چند صد صفحه را انتخاب می کردم که عمومی هم باشند معاثر هم باشند و بعد ببینم فراوانی یک تلفظ در آنها چقدر بوده است. یعنی باید برنامه ای می نوشتم که بر برخی پارامترها بررسی می کند، فلان تلفظ چند بار به کار رفته و بلان تلفظ چقدر به کار رفته. است. به اینترنت هم نمی شود اعتماد کرد چون متون روی اینترنت بیشتر اخبار و بلاگ است که به حوادث این روزها و واژه های مد روز می پردازد.
3-
کاربر: ایسپیک اشتباه می خواند باید بخواند “فَساد” اما می خواند “فِساد” شبیه همین پیام را برای اَخبار” ، “اِخبار”، و “فِسق”، “فَسق” هم گرفته ام.
شادیار: من متاسفانه نمی توانم تلفظهای محلی که به آن گویش های مختلف زبان فارسی یا همان لحجه گفته می شود را به ایسپیک اضافه کنم؛ هر چند آن گویشها نیز شاخه هایی شناخته شده از زبان فارسی هستند و گاه تلفظ صحیحی و حتی گاه تلفظ قدیمی تر و صحیحتری از آن واژه هستند.. در نتیجه مجبورم بر اساس گویش رسمی زبان فارسی ایرانی که به آن گویش تهرانی گفته می شود تلفظهای واژگان را انتخاب کنم. این رویکرد در تمام زبان ها هم همین طور است گویش پایتخت آن کشور به عنوان گویش رسمی آن زبان در نظر گرفته می شود. در این مورد می توانید سری به ویکی پدیای فارسی بزنید و مقاله های مرتبط با زبانشناسی گویشهای زبان فارسی را مطالعه کنید.
قبل از این که برخی کاربران بپرسند پس چطوری است که انگلیسی چندین تلفظ در ایسپیک دارد عرض کنم آنها به نظر شما تلفظ هستند در کد برنامه نویسی ایسپیک آنها خود زبان مستقل هستند. و یک واژه نوشته شده در فلان گویش یک تلفظ دارد و در گویش دیگر یک تلفظ دیگر. به زبان ساده تر برای ایجاد یک گویش جدید باید کل یک زبان باز نویسی شود. و این واقعا از وقت و توان من خارج است.
در باره تغییر دادن و انتشار ایسپیک های غیر رسمی:
ایسپیک دارای یک لایسنس یا همان مجوز انتشار است، بر اساس این مجوز اگر کسی یک خط از کد ایسپیک یا هر برنامه با کد منبع باز را تغییر دهد و تغییرات را برای پروژه اصلی ارسال نکند یا تغییرات تایید نشود و آن شخص برنامه تغییر یافته را به هر شکل منتشر کند، باید نام آن را تغییر دهد تا کاربران کاملا متوجه باشند که این برنامه ایسپیک اصلی نیست. دقت کنید منظور این نیست که نام یک پوشه را تغییر بدهید، منظور این است که حتی وقتی برنامه نصب می شود، وقتی در حال استفاده از آن هستید، وقتی سیستم عامل نام برنامه را اعلام می کند، باید نام آن دیگر ایسپیک نباشد.دست کم ایسپیک خالی نباشد. اگر کسی کد را تغییر دهد و برنامه را با همان نام منتشر کند، جرم است و می توان آن فرد را تحت پیگرد قانونی قرار داد و قوانین ایران هم با پذیرش نرم افزارها با کد منبع باز این مجوزها را به رسمیت می شناسد و در ایران هم این کار جرم است.
ثانیا اگر کسی کد ایسپیک یا هر برنامه با کد منبع باز را تغییر دهد، ملزم به انتشار کد خود است. نمی تواند از دسترنج دیگران استفاده کند و یکچیزی برای خودش بسازد. نتیجه کار او نیز متعلق به همه است.
کسی حق فروش برنامه های با کد منبع باز را ندارد. مگر مالک اصلی آن آن هم در شرایطی خاص که از محدوده این بحث خارج است.
برای نمونه، من یک بار مجبور به شکایت از کافه بازار شدم به دلیل این که عده ای داشتند اپلیکیشنی را با کد ایسپیک با نام دیگری در آنجا می فروختند. زمان برد اما نهایتا با تذکرها و پیگیری وکیل من قبل از بررسی پرونده در محاکم قضایی، کافه بازار این اپلیکیشن را از لیست حذف کرد و تولید کنندگان و کافه بازار با عواقب نقض قانون روبرو شد. حالا قرار نیست من بیایم هر مورد نقض قانون و پیگیری ها و تذکرها را عمومی کنم، این نمونه را عرض کردم که تصور نشود این قوانین فقط روی کاغذ هستند یا اصلا پیگیری نمی شود. ولی برای حفظ آبروی افراد علنی هم نمی شود.
دوستان این را در نظر داشته باشید که ایسپیک برنامه فقط من نیست، متعلق به همه است، پس بدانید که شما مسئول نگهداری از آن هستید و هر یک از شما هم می توانید با مشاهده نقض قانون یا سودجویی یک فرد منفعت طلب که می خواهد نتیجه زحمات جمعی دیگران را به نفع خود مصادره کند، می توانید اول به او تذکر دهید و در صورت لزوم از او شکایت کنید. تاکید می کنم نرم افزارهای منبع باز متعلق به همه مردم است، و هر کسی با مشاهده تخلف می تواند از خاطی شکایت کند.
لایسنس ایسپیک GNU GPL می باشد، اگر تمایل به مطالعه بیشتر در مورد لایسنس برنامه های کد منبع باز و برنامه های آزاد داشتید می توانید لایسنس مذکور و مطالب مندرج در سایت بنیاد نرم افزارهای آزاد را مطالعه کنید، البته همه گی به زبان انگلیسی هستند، اما ترجمه های غیر رسمی از آنها موجود است.
درباره امنیت نرم افزارهای متن باز:
هر نرم افزار با کد منبع باز در صفحه دانلود پروژه اش، برای فایلهای قابل دانلود خود یک کد هش که به آن چک سام می گویند، منتشر می کند. این کد چک سام توسط کامپیوتر با بررسی یک فایل مانند یک فایل زیپ تولید می شود. اگر حتی فقط یک بیت از فایل تغییر داده شود این کد به شدت تغییر می کند. برای مثال اگر فایل زیپ آن پروژه به دست شما برسد شما با مقایسه کد چک سام فایل خود که کامپیوتر شما اعلام می کند، با کد منتشر شده در سایت پروژه، می توانید مطمئن شوید این فایل دست خورده است، چیزی در آن تغییر یافته است یا خیر.
علاوه بر این، در اندروید هر برنامه ای که منتشر می شود یک امضا دارد که توسط آن می شود فهمید آیا برنامه توسط همان انتشار دهنده اصلی منتشر شده است یا توسط افراد مجهول‌الهویه دیگر.
چون کد منبع یا همان کد برنامه نویسی برنامه متن باز در اختیار عموم است، اینها طعمه های خوبی برای هکر ها است تا توسط یک برنامه آلوده گوشیها و کامپیوترهای قربانیان را آلوده کنند. گاه یک برنامه دست کاری شده را به تروژان تبدییل می کنند، بک دور باز می کنند باج افزار می نویسند و گاه کامپیوتر زامبی برای خود ایجاد می کنند.
حالا اگر شما بروید یک فایل را از فلان سایت یا کانال های شبکه های اجتماعی دانلود کنید هیچ تزمینی نیست که آن برنامه آلوده به بد افزار بوده یا خیر. تاکید می کنم اینها به هیچ وجه فقط در فیلمها نیست، بعد تعجب نکنید که چرا عکسهای من به دست کس دیگری افتاده یا هر جا من می روم شخص دیگری خبر دارد. یا صدا یا تصویرتان بدونه اطلاع شما ضبط شده است. همه این کارها شدنی است.
من به شما، به عنوان یک فرد متخصص که کار اصلی‌اش برنامه نویسی سرور و نرم افزارهای مالی است و در سرورهای مالی هر لحظه باید منتظر حمله هکرها باشیم و از آن جلوگیری کنیم، اطمینان می دهم این ها برای یک فرد مجرب کاملا شدنی است. هم می شود از لپتاپتان جاسوسی کرد هم از گوشیتان. می توان اطلاعات حسابهای بانکیتان را سرقت کرد. می توان هویتتان را جعل کرد، می توان با در اختیار داشتن اطلاعات حساس یا رمز گزاری کردن آنها از شما اخازی کرد.
حالا اگر باز هم تصور می کنید اینها فقط توی فیلمها اتفاق می افتد لازم نیست که یک متخصص باشید فقط سری به سایت پلیس سایبری ایران بزنید و بخش اطلاعیه ها و اخبار را مطالعه کنید تا خودتان متوجه شوید چقدر این خطرات جدی و هر روزه اتفاق می افتند. آن هم نه برای فقط شرکتها بلکه حتی بیشتر برای افراد عادی، چون شرکتهای بزرگ کارشناسان و تیم امنیت سایبری دارند و از داده های خود حفاظت می کنند. اما مردم عادی بی توجه و کم اطلاعتر هستند.
پس مراقب آنچه نصب می کنید باشید. فقط از سایتهای اصلی پروژه های کد منبع باز و گوگل پلی آن برنامه را دانلود کنید. یا اگر حتی از سایتهای معتبر فایلها را دانلود می کنید حتما چک سام و امضای برنامه را بررسی کنید. اگر حوصله یا دانش این کار را ندارید از سایتهای دیگر حتی سایتهای معتبر نیز فایلها را دانلود نکنید، فقط و فقط از سایت اصلی پروژه دانلود کنید و گوگل پلی.
قبل از خاتمه دادن به این مقاله در انتها چند لینک مفید را معرفی می کنم.
چند لینک مفید:
برای گزارش یک مشکل در ان وی دی ای
را باز کرده،
سپس به بخش Issues رفته و یک ایشوی جدید باز کنید. سوالات داده شده را بر اساس راهنماییهایی که در بالا اشاره شد پاسخ دهید و درخواست را ارسال کنید.
صفحه دانلود آخرین نسخه ایسپیک
شما همیشه می توانید از این صفحه آخرین نسخه ایسپیک هم برای اندروید و هم برای ویندوز و لینوکس را دانلود کنید. شما نیازی ندارید من یا شخص دیگری بیاییم در این سایت و آن سایت برای شما لینک دانلود ایسپیک بگذاریم. مدتی است که این صفحه به پروژه ایسپیک اضافه شده است.
پس از باز کردن
در صفحه باز شده کلید H را روی کیبورد چند بار بزنید تا به زیر عنوان Assets برسید، در زیر آن، ایسپیک مناسب سیستم عامل خود را انتخاب کنید، اگر اندروید دارید espeak apk و اگر ویندوز 11 یا 10 دارید espeak 64msi و اگر ویندوز قبل از 10 دارید espeak 64 msi یا espeak 32 msi بسته به نوع سیستم عامل خود انتخاب کنید و اگر لینوکس دارید espeak tar را انتخاب کنید.
و این هم صفحه پروژه ایسپیک برای تمامی زبانها:
ممنون از توجه شما