یادداشت: عمل به قانون و انجام وظیفه ی سازمانی مرز دنیا و آخرت در بهزیستی

نویسنده: امیر سرمدی: فعال رسانه ای

علی محمد قادری، رئیس جدید سازمان بهزیستی در مراسم معارفه خود که پنجم آبان ماه برگزار شد گفت: «بدون تردید، سازمان بهزیستی از معدود ارگان هایی است که مرز دنیا و آخرت را در آن بسیار نزدیک می بینیم. کار در این مجموعه جز با شیدایی، اخلاص و معنویت، امکان پذیر نیست و هدف و نیت ما برای قرار گرفتن در این جایگاه، ثواب کردن است.» حال آن که به نظر نگارنده قرار گرفتن در رأس سازمانی که بیش از 120 هزار نیروی انسانی دارد و به صورت مستقیم با زندگی قریب به شش و نیم میلیون نفر مرتبط است، مانند سایر ارگان ها متناظر به چارت و مسئولیت سازمانی و حقوقی که مدیریت سازمان از این شغل می گیرد، هدف اصلی باید اجرای قانون باشد و بس. لذا بجای آنکه نسبت به جامعه هدف خود نگاه خیّر مآبانه و اخروی داشته باشید و بر سر آنها منتی بگذارید، سعی کنید با یک برنامه ریزی مدون، مشکلات عدیده این قشر را برطرف کنید. تردید نداشته باشید اگر وظایف سازمانی که برای شما در قانون در نظر گرفته شده است را به درستی اجرا کرده و رضایت اعضای جامعه هدف خود را فراهم کنید، اجر و ثواب آن نیز نزد ایزد منّان محفوظ خواهد ماند.

سازمان بهزیستی کشور به موجب لایحه قانونی سال 13۵۹ و در جهت تحقق مفاد اصول سوم، بیست و یکم و بیست و نهم قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران، از ادغام ۱۶ سازمان، نهاد، مؤسسه و انجمن تشکیل شد تا با ارائه حمایت های غیر بیمه ای و تکیه بر مشارکت های مردمی در جهت گسترش خدمات توانبخشی، حمایتی، بازپروری، پیشگیری از معلولیت ها، آسیب های اجتماعی و کمک به تأمین حداقل نیازهای اساسی گروه های کمدرآمد اقدام کند.

محمدعلی فیاض بخش، اولین رئیس سازمان بهزیستی کشور بود. او در سال 13۵۹ رئیس سازمان بهزیستی کشور شد و در هفتم تیرماه ۱۳۶۰ به شهادت رسید. پس از آن دکتر محمود روحانی بر صندلی ریاست بهزیستی تکیه زد. ابوالفضل اجاره دار نیز به مدت سه و نیم ماه و حجت الاسلام جواد اژه ای از آبان سال ۶۱ تا بهمن سال ۶۳ بر مسند ریاست بهزیستی نشستند. دکتر محمد یاری گر روش، متخصص اطفال نیز از بهمن ۶۳ تا شهریورماه سال ۷۰، محمدرضا محمدی از سال ۷۰ تا ۷۳ و سید محمد جزایری از سال ۷۳ تا ۷۶ سکان دار سازمان بهزیستی بودند. غلامرضا انصاری بین سال های ۷۶ تا ۸۰، محمدرضا راه چمنی پزشک و عضو هیأت علمی (از مهرماه ۱۳۸۰ تا مهرماه ۱۳۸۴) نیز هدایت این سازمان را بر عهده داشتند. ابوالحسن فقیه، احمد اسفندیاری (به مدت ۱۶ ماه سرپرستی سازمان بهزیستی) و همایون هاشمی از دیگر رؤسای سازمان بهزیستی بودند. انوشیروان محسنی بندپی به مدت حدود سه سال (از سال ۱۳۹۴ تا ۱۳۹۷) و وحید قبادی دانا نیز به مدت حدود سه سال (از دی ماه ۱۳۹۷ تا چهارم آبان ماه ۱۴۰۰) ریاست و هدایت سازمان بهزیستی را برعهده داشتند.

حالا اما علی محمد قادری به عنوان پانزدهمین رئیس سازمان بهزیستی کشور در حالی بر صندلی ریاست سازمان بهزیستی تکیه زده که به گفته وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی، هر پنج معیار انقلابی بودن، کارآمد بودن، پاک دست بودن، فسادستیز بودن و مردمی بودن را دارا است. وی در سال ۱۳۵۸ در تهران متولد شده و در حال حاضر، دانشجوی دکتری مدیریت دولتی است. فعالیت در سامانه 137 شهرداری تهران، مدیرعامل و عضو هیأت مدیره هلدینگ گردشگری و حمل و نقل بنیاد مستضعفان، مدیرکل سازمان بهزیستی استان همدان و تهران، قائم مقام اداره کل بازرسی بهزیستی کشور، معاون مدیرکل حوزه ریاست سازمان بهزیستی کشور و مسئول پیگیری ویژه بهزیستی در وزارت رفاه از جمله سوابق کاری رئیس جدید سازمان بهزیستی است.

پس از آشنایی مختصر با رؤسای قبلی و رئیس جدید سازمان بهزیستی کشور، آنچه که در فعالیت 25 روزه علی محمد قادری بیش از هر چیزی جلب توجه می کند، نگاه خیّر مآبانه ایشان نسبت به اعضای جامعه هدف است. صحبت های ایشان در مراسم معارفه و گذاشتن حکم وزیر بر روی سر، بیش از آن که حاکی از داشتن برنامه مشخص برای اداره سازمان بهزیستی باشد و تخصص ایشان را به رخ بکشد، اقدامی نمایشی و شو آف رسانه ای جلوه کرد. صحبت های ایشان مانند برخی دیگر از مدیران به اصطلاح مردمی دولت سیزدهم مبنی بر این که نیت و هدف ما برای قرار گرفتن در این پست انجام کار خدا پسندانه و ثواب کردن است، نزد جامعه معلولان به صورت ترحم آمیز و یک احساس ناخوشایند برداشت می شود. ایشان باید بداند معلولان نیازی به صدقه سر ندارند و مانند سایر اقشار در جامعه یک انسانند و باید به دور از ترحم و نگاه خیریه ای با آنها برخورد شود. جناب آقای قادری، مسئولیت های شما متناسب با چارت سازمانی تان مشخص است و طبق قانون وظایف مشخصی دارید و مانند سایر مدیران بابت خدمتی که می کنید، حقوق دریافت می کنید. لذا بجای آنکه نسبت به جامعه هدف خود نگاه خیّر مآبانه و اخروی داشته باشید و بر سر آنها منتی بگذارید، سعی کنید با یک برنامه ریزی مدون، مشکلات عدیده این قشر را برطرف کنید. تردید نداشته باشید اگر وظایف سازمانی که برای شما در قانون در نظر گرفته شده است را به درستی اجرا کرده و رضایت اعضای جامعه هدف خود را فراهم کنید، اجر و ثواب آن نیز نزد ایزد منان محفوظ خواهد ماند.

البته این نگاه در بالاترین سطوح نظام جمهوری اسلامی ایران نیز وجود دارد. جایی که حجت الله عبد الملکی وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی در مراسم معارفه علی محمد قادری می گوید: «یکی از مأموریت های رئیس جدید سازمان بهزیستی این است که همه تلاش خود را به کار ببندد تا یک زندگی و معیشت مناسب را برای این گروه مخاطب ما که عزیزترین ها در جمهوری اسلامی هستند، فراهم کنند. نگاه کلان ما در این ارتباط، آن است که حتماً جلب مشارکت مردم خیّر و خیران را داشته باشیم.» این در حالی است که قطعاً وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی نیک می داند برای معیشت معلولان ماده 27 قانون حمایت از حقوق معلولان پیش بینی شده است و در این قانون، صراحتاً اشاره شده: دولت مکلف است کمک هزینه معیشت افراد دارای معلولیت بسیار شدید و یا شدید فاقد شغل و درآمد را به میزان حداقل دستمزد سالانه تعیین و اعتبارات لازم را در قوانین بودجه سنواتی کشور منظور نماید. لذا اگر دکتر عبد الملکی و رئیس جدید سازمان بهزیستی واقعاً به فکر حل مشکل معیشت معلولان هستند، به جای آنکه در سطح کلان چشم امیدشان به خیّران باشد، با رایزنی های مجدانه در هیئت دولت در قانون بودجه سال 1401، بودجه مورد نیاز اجرای ماده 27 قانون جامع حمایت از حقوق معلولان را تأمین کنند تا معلولان بتوانند تا حدی با این تورم افسار گسیخته دست و پنجه نرم کنند.

دکتر عبد‍الملکی در بخش دیگری از مراسم معارفه بیان کردند: «در انتخاب رئیس سازمان بهزیستی به غیر از پنج معیار قبلی، بنده معیار ششمی را نیز اضافه کردم و آن این است که فرد منتخب باید متعلق به همین جامعه و همین سازمان باشد. محل خدمت قبلی ایشان در بنیاد مستضعفان نیز مدیرعاملی یکی از هُلدینگ های بسیار بزرگ و مهم بنیاد بود که ایشان باعث جهش در این هُلدینگ شدند.» در این ارتباط نیز باید گفت: بررسی سابقه کوتاه مدیریتی ایشان به عنوان مدیرکل بهزیستی در دو استان تهران و همدان، کارنامه قابل توجهی را نشان نمی دهد و مدیریت در رأس یک هُلدینگ اقتصادی و سیاحتی با سازمانی مانند بهزیستی که عمده مشکلات و آسیب های آن اجتماعی است، بسیار متفاوت است.

یکی دیگر از مشکلات جدی سازمان بهزیستی در سال های اخیر، عدم حضور مدیران متخصص در سطوح مدیر کل و معاونت های سازمان است. متأسفانه حداقل مدیرانی که در دهه نود شمسی در رأس معاونت های بهزیستی قرار گرفتند مانند معاونت توانبخشی، اساساً یا دانش و اشرافی بر حوزه توانبخشی نداشتند و یا فاقد کاریزمای مدیریتی بودند و حفظ جایگاه خود را بر هر چیز دیگری ترجیح می دادند. همین مسائل در سایر معاونت های سازمان بهزیستی نیز وجود داشت. حالا اما علی محمد قادری در این ارتباط گفته است: «رویکرد ما برای انتصاب مدیران، مبتنی بر شایسته سالاری است.» او افزوده است: «نگاهمان به کارگیری نیروهای جوان، انقلابی، متعهد و متخصص است، لذا در این راستا کمیته انتصابات را تشکیل دادیم و این کمیته مسیر بررسی ماهیت رزومه های مدیران در سطوح مختلف را در ستاد پیگیری می کند.» حالا منتظریم رئیس جدید سازمان بهزیستی هر چه سریع تر تیم خود را انتخاب کند و باید دید خروجی این کمیته های تخصصی، چه کسانی را بر مسند مدیریتی و معاونت های سازمان بهزیستی کشور می نشاند. البته امیدواریم نتیجه این بررسی های تخصصی، حکایت مشاور و دستیار ویژه شهردار تهران در امور هوشمندسازی و یا وزیر آموزش و پرورش نشود که دو مرتبه از طرف مجلس هم سو و انقلابی رد شد.

لذا از ریاست بهزیستی کشور انتظار داریم برای تک تک مسائل و مشکلات فعلی سازمان بهزیستی و اعضای تحت پوشش آن برنامه مشخصی داشته باشد و طرحی نو در اندازد. واقعیت آن است که ایشان راه بسیار دشواری را پیش رو دارد. مشکلات ساختاری، عدم تناسب بودجه و اعتبارات بهزیستی با مأموریتها و وظایف قانونی، کمبود نیروی انسانی متخصص، کمبود فضای فیزیکی سازمان متناسب با مأموریت ها بالاخص در استان ها، افزایش هزینه های سازمانی طی سه سال اخیر، هزینه بر بودن ارائه خدمات درمانی در حوزه توانبخشی، نبود یک سیستم جامع و نظام مند جهت ارایه خدمات توانبخشی به موقع و مناسب، کمبود اعتبارات به ویژه در زمینه تجهیزات کمک توانبخشی و افزایش قیمت سرسام آور این تجهیزات، افزایـش فشـار فقـر و مشـکلات اجتماعی و اقتصـادی ناشـی از آن بـر افـراد و خانـواده هـای تحـت پوشـش سـازمان، افزایش تعداد معتادین در جامعه، افزایش آسیب های اجتماعی زمینه ساز طلاق، اعتیاد و… و به تبع آن افزایش تعداد زنان سرپرست خانوار، افزایش تعداد کودکان کار (ایرانی و غیر ایرانی)، از دست رفتن فرصت های شغلی و افزایش بیکاری معلولان و مددجویان (ناشی از مشکلات اقتصادی) و مشکلات مرتبط با مناسب سازی مبلمان شهری برای معلولان تنها بخشی از چالش های پیش روی رئیس جدید سازمان بهزیستی است. لذا فرصت آزمون و خطا دیگر تمام شده و اقدام عملی و رفع این چالش ها با تمرکز بر اجرای بی قید و شرط قانون جامع حمایت از حقوق معلولان و اجرای کنوانسیون حقوق افراد دارای معلولیت، می تواند راه گشای زندگی معلولان باشد.

دیکته نانوشته غلط ندارد و عملکرد مدیریتی رئیس جدید سازمان بهزیستی را حداقل یک سال دیگر باید قضاوت کرد. آنچه که در این یادداشت از نظر گذراندیم، متناظر بر سوابق، مصاحبه ها، منش رفتاری و دیدگاه شخصی رئیس جدید سازمان بهزیستی کشور نسبت به معلولان و اعضای تحت پوشش آن بود. قطعاً ایشان نیز یک مدیر دغدغه مند است و امیدواریم با انتخاب یک تیم مدیریتی متخصص، به دور از نگاه خیّر مآبانه بتواند مسائل و مشکلات قشری که این روز ها شرایط سختی را سپری می کنند را برطرف کند.

اگر هم مبانی نظری این یادداشت را قبول ندارید، بیایید یک قراری بگذاریم. شما مجدّانه و متعهدانه راهکار هایی را برای رفع چالش هایی که در بالا نام برده شد بیندیشید و آنها را برطرف کنید، ما معلولین هم قول می دهیم در پل صراط شما مدیران عزیز و انقلابی را شفاعت کنیم تا با آسودگی خاطر راهی بهشت برین شوید. شما بهبود کیفیت زندگی ما را در این دنیا تضمین کنید؛ ما هم آسایش زندگی اخروی شما را تضمین می کنیم. این شاید یک معامله بُرد بُرد باشد. چرا که هم شما را به نیت و هدف خود می رساند و هم ما را رستگار می کند. قرار پایانی یادداشت هم مطایبه ای باشد تا کارنامه مدیریتی شما را یک سال دیگر و همزمان با روز جهانی معلولان در سال 1401 واکاوی کنیم.

پس تا آن روز.

دانلود نسخه ی صوتی.

منبع: ماهنامه ی مانا.

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد.

شش + دوازده =

لطفا پاسخ عبارت امنیتی را در کادر بنویسید. *