نویسنده: مجتبی خادمی: مترجم و بنیان گذار اولین سایت فارسی ویژه نابینایان
مایکل ای. کاس، دکترای پزشکی، سرپرست مطالعه ملی درمان فشار بالای چشم بود که مشخص می کرد آیا کاهش فشار چشم بیماران، بر جلوگیری از کم شدن بینایی در اثر آب سیاه تأثیر دارد یا خیر. کاس و همکارش مائو گوردون، در مقطع دکترا، اخیراً مطالعات ثانویه ای را 20 سال پس از شروع مطالعه اولیه، بر روی بیماران انجام دادند و دریافتند همه بیماران با فشار چشم بالا، برای جلوگیری از کاهش بینایی در اثر آب سیاه، به درمان فشار چشم نیاز ندارند. جا دارد از همکاری دانشکده پزشکی دانشگاه واشنگتن قدردانی گردد.
با گذشت بیش از 20 سال از آغاز یک آزمایش بالینی برجسته، بررسی ها و تجزیه و تحلیل های ثانویه نشان داد که همه بیماران با فشار چشم بالا، برای جلوگیری از کاهش بینایی در اثر آب سیاه، به درمان فشار چشم نیاز ندارند.
هنگام آغاز این مطالعه، در سراسر جهان این باور پذیرفته شده بود که برای پایین آوردن فشار چشم، باید به تمام بیماران با فشار چشم بالا دارو داده شود. مطالعه درمان فشار بالای چشم (با بودجه مؤسسه ملی چشم انستیتوهای بهداشت ملی و به سرپرستی محققان دانشکده پزشکی دانشگاه واشنگتن در سنت لوئیس) بیش از 1600 بیمار را در کشور به این طرح وارد کرد که به دلیل فشار چشم بالا، در معرض خطر متوسط تا زیاد آب سیاه بودند. هدف این مطالعه، بررسی میزان موفقیت دارو در حفظ بینایی بود.
نیمی از بیماران به طور تصادفی برای دریافت درمان روزانه با قطره چشم برای کاهش فشار داخل چشم انتخاب شدند و نیمی دیگر بدون این که درمانی دریافت کنند، بررسی شدند. پس از هفت سال، که درمان بسیار مؤثر نشان داده شد، بیماران هر دو گروه تحت درمان با قطره فشار چشم قرار گرفتند. در این آخرین مرحله از مطالعه، محققان ارزیابی کردند که پس از نتیجه گیری مطالعه اولیه، کدام بیماران به آب سیاه مبتلا می شوند.
همان طور که در تاریخ 15 آوریل به صورت آنلاین در نشریه پزشکی جاما گزارش شد، محققان دریافتند که حدود 25 درصد از شرکت کنندگان در مطالعه، دچار کاهش بینایی ناشی از آب سیاه در حداقل یک چشم خود شدند، که این میزان کم تر از آن چه انتظار می رفت بود. تفکر معمول این بود که احتمالاً اکثر بیماران با فشار چشم بالا باید تحت درمان قرار گیرند.
مایکل ای. کاس، دکترای پزشکی، استاد چشم پزشکی و علوم دیداری برنارد بکر گفت: «اما درمان فشار چشم بالا می تواند گران و ناخوشایند باشد، بنابراین ما می خواستیم مشخص کنیم که آیا الزامی وجود دارد که همه افراد با فشار چشم بالا تحت درمان قرار بگیرند»؟ «با توجه به این که پس از این همه سال، تنها 25 درصد از افراد در مطالعه دچار کاهش بینایی در یک چشم یا هر دو چشم شده اند، اکنون می دانیم که همه این بیماران نیازی به درمان ندارند».
آب سیاه یکی از مهم ترین دلایل نابینایی در ایالات متحده و علت شماره یک نابینایی در سیاه پوستان آمریکایی است. در ایالات متحده، فشار چشم بالا در 4 تا 7 درصد از افراد بالای 40 سال بروز می کند، و نظر متعارف تا قبل از این مطالعه، تجویز قطره های فشار چشم بوده است. اما هزینه این داروها صدها دلار در سال است؛ ممکن است در برخی افراد عوارض جانبی ایجاد کنند. و مصرف قطره به صورت روزانه برای بسیاری از افراد، به ویژه افراد مسن، کاری مشقت بار است.
مایعات در چشم به طور منظم به داخل و خارج جریان دارد. هنگامی که مایع خیلی آهسته تخلیه می شود، نتیجتاً فشار چشم بالا می رود.
در مرحله اولیه مطالعه، میزان ابتلا به آب سیاه در افرادی که تحت درمان قرار گرفتند به طور قابل توجهی کاهش یافت.
کاس، در مقام سرپرست ملی تحقیق، اظهار داشت: «ما نشان دادیم که درمان پیشگیرانه به وضوح مؤثر است زیرا بعد از پنج تا هفت سال، بروز آب سیاه را 50 تا 60 درصد کاهش می دهد». «اما حتی با این کاهش قابل توجه، تعداد کل افرادی که به آب سیاه مبتلا شده اند نسبتاً کم است. ما نشان داده بودیم که درمان مؤثر است و نشان دادیم که همه افراد با فشار چشم بالا نیازی به درمان ندارند».
تجزیه و تحلیل ثانویه، به دنبال کشف الگوها و عوامل خطر برای شناسایی بیمارانیست که به درمان فشار چشم نیاز دارند و شناسایی آن هاییست که شاید صرفاً لازم باشد تحت نظر قرار گیرند. 46 درصد از شرکت کنندگان در این مطالعه، علائم آب سیاه را در یک یا هر دو چشم خود داشتند، اما تنها 25 درصد از آن ها هنگام بررسی 20 سال پس از شروع مطالعه، دچار افت بینایی شده بودند.
مائو گوردون، تحصیل کرده در مقطع پی ایچ دی و استاد دانشگاه در جان اف. هاردستی، دکترای پزشکی، گروه چشم پزشکی و علوم دیداری و در بخش آمار زیستی، که سرپرستی تجزیه و تحلیل داده ها را برای این مطالعه ملی بر عهده داشت گفت: «یکی از نقاط قوت مطالعه ما این بود که تقریباً یک چهارم بیمارانی که در حال بررسی آن ها بودیم، سیاه پوستان بودند، گروهی که بیش از سایرین در معرض از بین رفتن بینایی ناشی از آب سیاه قرار دارند». «ما دریافتیم که در طول مطالعه، بیش از نیمی از بیماران آفریقایی آمریکایی علائمی از بیماری را تجربه کرده اند. با این حال، افراد سیاه پوست زمانی که برای همان سطح خطر مطابقت داده شدند، نتایج مشابهی با افراد گروه های دیگر داشتند».
در اوایل مطالعه، محققان پنج عاملی را شناسایی کردند که پیشبینی می کرد کدام یک از بیماران، در معرض خطر بیشتری برای ابتلا به آب سیاه هستند. این عوامل، که به واسطه تجزیه و تحلیل ثانویه به تأیید رسیده اند، برای تصمیم گیری در مورد تعداد دفعات نیاز به معاینه بیماران و این که آیا ممکن است درمان پیشگیرانه به درد این گروه بخورد، مفید بودند.
این عوامل عبارتند از: سن بیمار؛ سطح فشار داخل چشم؛ ضخامت قرنیه؛ یک مقیاس در خصوص شکل سر عصب بینایی؛ و مقیاس دیگری که از آزمون های استاندارد میدان دید به دست آمده است.
کاس گفت وقتی عوامل کمّی می شوند، واضح است که بسیاری از بیماران با فشار بالای چشم می توانند به طور منظم تحت نظر قرار گیرند، کنترل شوند، و ممکن است نیازی به درمان نداشته باشند. او در ادامه افزود این مطالعه طولانی مدت نشان می دهد بیماران و پزشکان آن ها می توانند باهم تصمیم بگیرند که آیا و چگونه درمان فشار چشم را آغاز کنند. مطالعه فوق الذکر همچنین مشخص کرد یافتن مناسب ترین دوره برای درمان همه افراد با فشار بالای داخل چشم، یکسان نیست. وی اظهار کرد «فشار بالای چشم باید موجب آغاز گفتگو میان پزشکان و بیماران گردد تا به بهترین روش منجر شود».
این مطالعه همچنین نشان داد خطرات مرتبط با به تأخیر انداختن شروع درمان دارویی، نسبتاً کم است. افرادی که به طور تصادفی در مرحله اولیه مطالعه بدون تجویز دارو مورد بررسی قرار گرفتند، پیش از این که بعداً به قطره های کاهش فشار روی بیاورند، نسبت به کسانی که از شروع مطالعه از قطره های کاهش فشار چشم استفاده می کردند، بعد از 20 سال فقط به میزان اندکی با خطر بیشتری برای از دست دادن بینایی مواجه بودند.
کاس گفت: «ما می توانیم درمان فشار چشم را تا زمان تشخیص آسیب اولیه به تأخیر بیندازیم، و به نظر نمی رسد این کار بر نتایج طولانی مدت تأثیر منفی بگذارد».
منبع: ماهنامه ی مانا.