معرفی متولیان موفقِ امور مربوط به نابینایان در دنیا را با مؤسساتِ نام آشنای کشور آمریکا آغاز کردیم تا در آغازین قدم، بتوانیم متناسب ترین الگو های مدیریت امور نابینایان در دنیا را به مخاطبانمان بشناسانیم.
سه مرکزِ شناخته شده را واکاوی کردیم و حالا، در آمریکا به ایستگاه آخر رسیدیم و می خواهیم در این ایستگاه، درنگی کوتاه داشته باشیم در «خانه ی روشنایی»، یکی از قدیمی ترین شبکه های خدمت رسانی به افراد دارای آسیب بینایی.
نام شبکه ای است که با الگو گرفتن از مؤسسات آن زمان های اروپایی که وظیفه ی خدمات رسانی به نابینایان را به عهده داشتند، تأسیس شد. از عمرِ مراکز اروپایی شاید چندین دهه می گذشت، که «خانه ی روشنایی»، در سال ۱۹۰۲، اعلام موجودیت کرد. ایده ی اولیه ی تأسیس چنین مرکزی، اول بار به مغز «Josephine Rowan» خطور کرد.
او توانست یکی از اتاق های زیرزمینِ کتابخانه ی عمومی سانفرانسیسکو را به عنوان اتاق مطالعه ی مشتریان نابینا، در اختیار بگیرد و از همانجا بود که توانست جمعی را گرد هم بیاورد تا «خانه ی روشنایی» را راه بیاندازد.
اولین جرقه ی تغییر وضعیت در اتاق مطالعه، در سال ۱۹۱۴ زده شد.
اداره کنندگان اتاق مطالعه تصمیم گرفتند با مرکزیت همان اتاق مطالعه، انجمن نابینایان سانفرانسیسکو را راه اندازی کنند و در اولین اقدام، تصمیم گرفتند علاوه بر خدمات پیشین، قدری هم به موضوع آموزش های مربوط به اشتغال وارد شوند.
آنها جمعی از نابینایانِ فاقد شغل را گرد هم آوردند و به آنها کار هایی مثل بافتن جارو و سبد و همینطور ساختن برخی لوازم خانه را آموزش دادند. البته این روند تا ۱۹۸۲ هم ادامه داشت اما از آن تاریخ به این سو، این آموزش ها در این مرکز متوقف شده است. در ۱۹۲۴، آنها توانستند کمک حمایتی قابل توجهی را از سوی خانواده ی Cowell دریافت کنند و افزون بر تهیه ی یک مکان مناسب تر برای انجمن، این توانایی را هم پیدا کردند که دوره های آموزشی تازه ای هم به دوره های پیشین، اضافه کنند. دوره هایی نظیر بریل، جهتیابی و مشاوره.
انجمن در ۱۹۵۶، بازتوانی و آموزش را هم به عنوان یک شاخه ی مستقل، به لیست شاخه های مختلفی که در آن فعالیت می کرد افزود و در ۱۹۵۸ هم بالاخره در پی ائتلاف با انجمنی که به طور تخصصی در همین حوزه فعالیت می کرد، مرکزی با نام «خانه ی روشنایی برای نابینایان» را تشکیل داد.
در ۱۹۹۳ هم ائتلافی با مرکز «Rose Resnick» انجام شد که فعالیت های خانه ی روشنایی را به طور خاص در حوزه ی تحقیقات مربوط به بینایی و بیماری های چشمی، گسترش داد.
امروزه این مرکز توانسته دامنه ی وسیعی از نابینایانِ ساکن آمریکای شمالی را تحت پوشش خود قرار دهد و شعب زیادی در شهر های مختلفِ این منطقه ی جغرافیایی، ایجاد کند.
آنها علاوه بر حامیان حقوقی، در میان نابینایانِ آمریکا و سایر کشور های دنیا هم حامی و طرفدار کم ندارند.
دوره های آموزشی که این روز ها به وسیله ی خانه ی روشنایی برگزار می شود، حوزه های مختلفی را شامل می شود. از آموزش استفاده از رایانه و تکنولوژی های روز گرفته تا تحرک و جهتیابی و از دوره های توانبخشی تا بریل آموزی.
در حوزه ی بریل آموزی و استفاده از منابع لمسی، این مرکز نگاهی نو آورانه را پیش گرفته و علاوه بر خواندن و نوشتن، آموزش هایی نظیر استفاده از نقشه های برجسته و اشکالِ گرافیکی و همینطور بریلِ مخصوصِ موسیقی، ریاضی و سایر امور را هم در اختیار متقاضیان قرار می دهد. «خانه ی روشنایی»، چند کمپ آموزشی در تپه های خوش آب و هوای Napa دایر کرده که نابینایان در این کمپ ها، هم آموزش می بینند و هم با یکدیگر آشنا می شوند و در دور همی هایشان، از تجربیات هم دیگر بهره مند می شوند.
آموزشِ چگونگی داشتنِ زندگی مستقل هم از مواردی است که در بسته های آموزشیِ این خانه، بسیار بر رویش تأکید می شود.
نابینایان با قرار گرفتن در موقعیت های مختلف، یاد می گیرند چطور امور روزمره ی منزل را انجام دهند یا کار هایی مثل خرید یا آشپزی را انجام دهند.
اشتغال، یکی دیگر از دغدغه هایی است که «خانه ی روشنایی» به طور تخصصی به آن می پردازد.
رایزنی با افرادِ کارفرما برای استفاده از نیروی کار نابینا، تنها کاری نیست که خانه در این راستا انجام می دهد.
در کنار این، دوره های چند هفته ایِ کارآفرینی برای نابینایان هم برگزار می کند که در این دوره ها، به نابینایانِ جویای کار می آموزد که چطور استعداد ها و توانمندی های باقوه شان را بالفعل کنند و چگونه در مصاحبه های شغلی شرکت کنند تا بتوانند نتایج بهتری در زمینه ی پیدا کردن شغل، به دست آورند.
افرادی که همزمان آسیب های بینایی و شنوایی را با هم دارند، از جمله ی گروه هایی هستند که در این مرکز بسیار مورد توجه قرار می گیرند. برنامه های خاصی برایشان تدارک دیده شده تا آنها هم بتوانند به طور مساوی به منابع اطلاعاتی دسترسی داشته باشند و مهارت های زندگی مستقل را فرا بگیرند.
به عنوان نمونه، مراکزی برای این افراد در نظر گرفته شده که آنها می توانند به مدت شش ماه یا بیشتر، به طور گروهی در این مراکز زندگی کنند و صبح تا شب در مواجهه با چالش های زندگی مستقل، نحوه ی رفع ای چالش ها را فرا بگیرند.
بعد از شش ماه هم شرایطی برایشان فراهم می شود تا آپارتمانی در اختیار بگیرند و به شکل مستقل و خارج از فضای زندگیِ گروهی زندگی کنند تا آموخته هایشان را به کار ببندند و در این زمینه کسب تبحر کنند.
«Light House»،
از جمله ی توانمند ترین مؤسسات در زمینه ی جذب کمک های خیریه ی مردمی و بخش خصوصی هم به حساب می آید و سال گذشته توانسته رکوردِ بیشترین کمک از سوی یک مؤسسه به حوزه ی نابینایان را از آن خود کند.
پارسال خانه ی روشنایی توانست یک کمک ۱۲۵ میلیون دلاری را از سوی یکی از مؤسسات بخش خصوصی و به منظور توسعه ی آموزش های ویژه ی نابینایان دریافت کند که در نوع خود در آمریکا بی سابقه بوده است.