نویسنده: جو کاتر( Joe Cutter)
مترجم: شبکه مترجمین ایران
منبع نسخه ی انگلیسی: future reflections
بازنشر از مجله ی بازتاب های آینده، (Future Reflections), جلد 23، شماره 2، دوران خردسالی
منبع نسخه ی ترجمه شده: محله ی نابینایان
آنچه عصا قادر است انجام دهد
شما به عنوان نخستین معلمان تحرک کودکان مایلید بدانید که عصا چه کاری می تواند انجام دهد. عصا ابزاریست که وظایف بسیاری اعم از اطلاع رسانی، بازرسی، کاوش، شناسایی، و محافظت را بر عهده دارد. مهمتر از همه، عصا شناخت و حرکت در جهان را تسهیل می کند.
برای توضیح بیشتر، عصا چیزی بیش از یک برف پاک کن در جهان است. این ابزار همچون فرمان ماشین است که می شود کنترلش کرد تا شما را به مسیری که می خواهید ببرد. مانند چراغ جلوی ماشین پیش نمایشی از آنچه در پیش روست نشان می دهد. عصا مانند سپر جلوی ماشین عمل کرده و مانع برخوردهای غیرمنتظره می شود. و همچون آنتنیست که دائماً در حال دریافت صداها و اطلاعات ارسال شده از محیط اطراف می باشد. همچنین، عصا مانند لاستیک هایی عمل می کند که روی سطح زمین تنظیم شده و امکان سواری نرم تر و پایدارتری را به وجود می آورند. درنهایت، عصا آینه بغلیست که هر زمان راننده می خواهد دور بزند، دید کافی از محیط اطراف به او می دهد.
عصا هم مانند ماشین برای راننده ای که از آن استفاده می کند مؤثر است. هم راننده و هم شخصی که از عصا استفاده می کند نیاز به آموزش دارند و باید قوانین حرکت در جاده را رعایت کنند. عصا هم مانند ماشین شما را به مقصد مورد نظرتان می رساند.
این تشبیه ساده به طرز جالبی کاربردهای متنوع عصا را نشان می دهد. از جنبه ی سرگرمی، کدام کودک را می شناسید که از چوب خوشش نیاید؟ چوب به گونه ای سرگرم کننده کودک را به زمین متصل و مرتبط می کند. هنگام راه رفتن، در دست گرفتن یک تکه چوب و لمس جهان امری طبیعی به نظر می رسد. بنابراین، استفاده ی کودک نابینا از عصا طبیعی ترین کار است. سرگرمی، بازی، اسباب بازی ها، ابزارها، حرکت های خودآغازی، عصا، – آیا متوجه ارتباط بین اینها می شوید؟
زمان شروع
به عنوان اولین معلم تحرک فرزندتان، تصمیم در مورد استفاده از عصا باید توسط شما که والدین کودک هستید گرفته شود. شما ممکن است بعد از ارتباط با متخصص تحرک و جهتیابی یا بدون مشورت با چنین شخصی، این تصمیم را بگیرید. نکته اینجاست که این باید تصمیم شما باشد. به طور کلی عصا به تسهیل حرکت کودک نابینا در مدت کوتاهی پس از شروع راه رفتن کمک می کند. من بچه های نابینایی را می شناسم که اولین قدم هایشان را در فضایی بزرگ با عصا برداشتند. در این موارد، کودک آماده ی راه رفتن بود، اما خود به تنهایی چندان در فضاهای بزرگ گام برنمی داشت. بنابراین، راه رفتن کودک نابینا در جریان حرکت را زیر نظر بگیرید. اگر احساس کردید که عصا سبب تقویت حرکت کودک می شود، از آن استفاده کنید. آیا طرز قرارگیری بدن، گام برداشتن، و اعتماد به نفس با عصا بیشتر و بهتر به نظر می رسد؟ اگر چنین است، پس عصا حرکت را تسهیل می کند.
اگر کودک توسط یک متخصص تحرک و جهتیابی ارزیابی شده و این نتیجه حاصل شود که وی برای استفاده از عصا آماده نیست، این سؤالات را از خود بپرسید: فرزند من برای چه چیزی آماده است –آیا باید بازوی کسی را بگیرد؟ یک وسیله پیش از عصا که ممکن است طرحی پیچیده تر از یک عصای ساده داشته باشد؟ حرکت با ایمنی و کارآمدی کمتر که توسط تکنیک های به اصطلاح پیش عصا ترویج می شود؟
من معتقدم که پاسخ به این پرسش ها بیشتر والدین را در جهت تصمیمگیری در مورد مسئولیت، خرید عصا، و شروع آموزش تحرک به کودکان نابینایشان راهنمایی می کند. این ممکن است کمی ترسناک به نظر برسد، و شما ممکن است در ابتدا کمی دچار تردید شوید، اما به شهود خود و فرزندتان ایمان داشته باشید. شما یک تیم هستید. اگر متخصص تحرک و جهتیابی در این راه با هردوی شما همگام باشد، خیلی بهتر است. اگر نه، شما و فرزندتان می توانید به اتفاق یکدیگر پیش بروید. زمانی که دیگران از ماجرا آگاه شوند، ممکن است تصمیم بگیرند که به تلاش شما بپیوندند.
پیشگامی شما در شروع حرکت کودکتان با عصا نه تنها مشکلی ندارد، بلکه اگر عدم اقدامتان در این راستا تاثیر منفی بر عزت نفس و رشد مهارت های کودکتان بگذارد، چنین کاری ممکن است ضروری هم باشد. شما نمی توانید همیشه برای یافتن پاسخ های درست روی متخصصان حساب کنید. لطفا حرفم را باور کنید. من یک متخصص هستم، و وقتی به برخی از تصمیماتی فکر می کنم که به عنوان یک متخصص، برمبنای مفروضات اشتباه گرفته ام، دلم می خواهد در زمین فرو بروم.
یک سفر شخصی
من مسیری که در کار با کودکان نابینا طی کرده ام را به یاد دارم. وقتی آموزش کودکان را آغاز کردم، از همان تکنیک های پس از جنگ جهانی دوم که همه معلمان تحرک یاد گرفته بودند، از جمله راهنمای بینایی، تکنیک های ایمنی قبل از عصا، و مهارت های آمادگی خاص استفاده کردم. بعد از اینکه دوره هایی را در زمینه ی مطالعات نوزادان در دانشگاه راتگرز (Rutgers University) گذراندم و والدینی مانند کارول کاستلانو (Carol Castellano) مرا با ادبیات فدراسیون ملی نابینایان آشنا کردند، مفروضات و باورهایم در مورد کودکان و استفاده شان از عصا به چالش کشیده شد. به چالش کشیده شدن باورهایم واقعا برایم ترسناک و هراس آور، اما درعین حال رهایی بخش بود.
مقاله ی فرد شرودر، (Fred Schroeder), «گامی به سوی برابری: آموزش گام برداشتن با عصا به کودکان نابینا» (A Step Toward Equality: Cane Travel Training for the Young Blind Child) همیشه در خاطرم خواهد ماند. هرگز قیاس او در مورد مداد رنگی و عصا را فراموش نمی کنم. او گفت که دور نگه داشتن عصا از یک کودک نابینا به دلیل عدم آمادگی وی در استفاده از آن مانند یک بزرگسال مثل این است که مداد رنگی را از کودک بینا دور کنید چون هنوز نمی تواند مانند بزرگسالان بنویسد.
مانند کودک بینا که از مداد استفاده می کند، کودک نابینا در ابتدا با حرکات اغراق آمیزی از عصا بهره می گیرد. این امر دلایل زیادی نظیر امنیت حالت بدن، تعادل، تازه بودن ابزار، و تمایل انسان به آزمایش و تجربه دارد. از طریق آشنایی و بلوغ، عصا به تدریج با حرکات هدفمندتر، و در نتیجه کارایی بیشتر مورد استفاده قرار خواهد گرفت.. لطفاً توجه داشته باشید که بازی با عصا روشی طبیعی برای آزمایش و کسب تجربه خردسالان است. این راهی است که کودکان به وسیله آن در مورد نحوه ی استفاده از عصا و کاربردهایش یاد می گیرند. بازی با عصا دلیلی برای توقف استفاده از آن از ترس «عدم آمادگی» نیست. به خاطر داشته باشید که گفتیم بازی کار کودکان است. بنابراین، اگر دیدید استفاده ی اولیه کودک از عصا فقط بازی به نظر می رسد مأیوس نشوید. برخی از استفاده کنندگان خبره از عصا در ابتدا با عصایشان بازی می کردند و به نوعی آن را ابزار سرگرمی می دیدند.
طبق این اصل، اصرار نداشته باشید کودک نابینایتان خیلی زود مهارت های خیلی عالی در استفاده از عصا نشان دهد. مهارت هایی همچون طرز در دست نگاه داشتن عصا مانند بزرگسالان، طرز قرارگیری بدن، کش و قوس دادن به عصا، تکنیک لمس، و غیره با رسیدن به سن بلوغ حاصل خواهند شد. اگر انتظار داشته باشید کودک مانند بزرگسالان از عصا استفاده کند، با خطر مأیوس کردن وی مواجه خواهید شد، و نگرشی منفی نسبت به عصا در او ایجاد خواهید کرد. باید توقع داشته باشید که کودک با توجه به بهترین منبع کنترلی که در اختیار دارد نظیر دست، مچ، بازو، شانه از عصا استفاده کند. با رشد کودک و رسیدن وی به سن بلوغ، این اجزای حرکتی توسعه می یابند و کودکان تکنیک های استفاده ی کارآمد از عصا که لزوم استفاده از این مولفه ها را حذف می کنند یاد خواهند گرفت.
ارتباط قبل از هماهنگ شدن
کودک نابینا می خواهد آنچه را که عصا با آن تماس دارد بررسی کند. شاید متوجه شوید که او دستش را به پایین میله می برد تا جسمی که عصا با آن تماس داشته است را لمس کند، یا پایش را به سمت آن شیء می برد تا وارسی اش کند. این رفتار توسط بزرگسالانی که برای اولین بار از عصا استفاده می کنند نیز نشان داده می شود. اصل اساسی ای که در مورد کودکان خردسال صدق می کند «ارتباط قبل از هماهنگی» است. این اصل را باید به عنوان مرحله ای عادی در روند یادگیری آنها پذیرفت. کودک را سرزنش نکنید و سعی نکنید مانع این رفتار شوید. زمانی که کودکان بیشتر با جهان پیرامونشان آشنا شوند، این رفتار کاهش خواهد یافت، و در مسیرهایی که با عصا طی می کنند هدف گراتر می شوند.
فعالیت هایی که برای کودک مفرح و لذت بخش هستند به یکپارچگی حسی و رشد مهارت های آنها می انجامند. عصا ابزاری طبیعی برای انجام این فعالیت هاست. مثلا، کودکان از کوبیدن عصا به سطح زمین و شنیدن صدایی که از آن تولید می شود لذت می برند. آنها عصا را به روش های مختلفی، حتی سر و ته، نگاه می دارند. آنها هر کاری که به ذهنشان برسد با عصا می کنند. این ویژگی ذاتی انسان است، و ما نباید چنین کاوشی را مادامی که به کودک یا شخص دیگری آسیب نرسانده است محدود کنیم.
ادامه دارد.