تاب‌آوری نابینایان انعطاف پذیری و سازگاری مثبت فرد نابینا با موقعیت‌های چالش برانگیز و مخاطره‌آمیز است. سطوح تاب آوری نابینایان بر اساس مرحله رشد، جنسیت، زمان شروع نابینایی، وضعیت تاهل و تحصیلات متفاوت است.
نابینایان مادرزادی و کسانی که بعداً نابینا شده‌اند، کودکان، نوجوانان و بزرگسالان، مردان و زنان، افراد ثروتمند و فقیر، تحصیل نکرده و تحصیل کرده و همچنین کسانی که متاهل یا مجرد هستند سطح یکسانی در ارتقای تاب آوری ندارند.
اهمیت آموزش تاب آوری نابینایان
موضوع آموزش تاب آوری نابینایان از اهمیت زیادی برخوردار است چرا که زندگی با نابینایی برای هر کسی، خواه تحصیل کرده یا بی سواد، ثروتمند یا فقیر به طور جدی محدود کننده است. در نتیجه کیفیت زندگی افراد نابینا به طور قابل توجهی تحت تأثیر سطح تاب آوری آنها قرار دارد.
افراد نابینا نسبت به افراد سالم به سطح قویتر و بالاتری از تاب آوری نیاز دارند. چرا که بر اثر محدودیت‌های حسی و موانع محیطی، شرایط خاصی بر نابینایان تحمیل می‌شود.
با توجه به این شرایط برآوردن احتیاجات روزمره مستلزم توان و قدرتی مضاعف است. در فرهنگی که ناتوانی و معلولیت درست درک نمی شود و نگاه منفی به آن وجود دارد، افراد دارای معلولیت در سطوح مختلف زندگی خود با محرومیت و بدرفتاری های زیادی روبرو هستند.
ارتقاء تاب آوری نابینایان
افراد دارای معلولیت اغلب از دسته افراد تاب‌آور حذف می‌شوند و در دسته افراد آسیب‌پذیر و منفعل قرار می‌گیرند. این باور غلط وجود دارد که این افراد صرفاً به دلیل اینکه دارای نقص‌هایی هستند، نمی‌توانند تاب آور و انعطاف‌پذیر باشند.
اما مطالعات صورت گرفته نشان می دهد تاب آوری منحصراً در حوزه ویژگی های شخصی یک فرد نیست و خدمات پشتیبانی نیز در پرورش تاب آوری حیاتی هستند.
پس اگر تاب آوری را نه به عنوان یک ویژگی فردی، بلکه به عنوان یک محصول رابطه ای در نظر بگیریم، می توان گفت که افراد دارای معلولیت به طور کلی و افراد نابینا، به طور خاص، با آموزش و پشتیبانی می توانند تاب آور شوند.
مهمترین راههای ارتقاء تاب آوری نابینایان
کاهش موانع و چالشهای پیش رو.
یکی از راههای ارتقاء تاب آوری نابینایان تلاش‌های هماهنگ برای حذف یا به حداقل رساندن موانع و چالشهای مختلفی است که این افراد با آن مواجه هستند.
ایجاد منابع حفاظتی کافی برای نابینایان.
فرهنگسازی پذیرش افراد خاص و در نتیجه کاهش انگ و کلیشه های مربوط به نابینایی بین افراد جامعه.
وضع مقررات با هدف بازسازی و توانبخشی.
ایجاد امکان ازدواج و تشکیل خانواده برای نابینایان.
زندگی زناشویی اثرات نامطلوب نابینایی را به میزان قابل توجهی کاهش و تاب آوری نابینایان را افزایش می دهد.
آموزش و تحصیلات.
آموزش و تحصیلات عوامل تاب آوری فردی مانند مهارت های حل مسئله، اعتماد به نفس، عزت نفس، امید به آینده و خود اتکایی را تقویت می‌کند. در نتیجه از راههای ارتقاء تاب آوری نابینایان محسوب می شود.
ایجاد امکانات تفریحی و اوقات فراغت.
تاب آوری و سلامت روان نابینایان
توجه به تاب آوری و سلامت روان نابینایان موضوع مهمی است. نابینایان بطور بالقوه در معرض افسردگی و اضطراب قرار دارند.
این موضوع از نظر روانی زندگی آنها را تحت تاثیر قرار می دهد. تاب آوری با احساسات منفی، اضطراب و افسردگی رابطه منفی دارد و به نابینایان کمک می کند در مقابل چنین آسیب هایی مقاومت کرده و بر آنها غلبه کنند.
تاب آوری به نابینایان کمک می کند تا عزت و اعتماد به نفسی که برای سلامت روان ضروری است را به دست بیاورند.
تاب آوری به آنها کمک می کند روابط خوب و مثبتی با دیگران برقرار کنند. در نتیجه از موقعیت های ناخوشایند یا درگیری هایی که می تواند باعث استرس و نارضایتی شود جلوگیری کنند.
تاب آوری موجب می شود نابینایان در مقابل ناملایماتی که بخشی از زندگی روزمره هستند انعطاف پذیر شوند. تاب آوری همچنین نابینایان را از نظر روحی و ذهنی برای رویارویی با هر چیزی که سر راه شان قرار می گیرد آماده می کند.
نویسنده: دکتر جواد طلسچی یکتا مدیر و موسس خانه تاب آوری ایرانیان
منبع: وبسایت رسمی مددکاری اجتماعی ایرانیان