نویسنده: مسعود طاهریان
منبع: دهمین شماره ی ماهنامه ی نسل مانا
مدیریت مالی
کسب در آمد و چگونگی هزینه آن، ربطی به آسیب بینایی ندارد؛ ولی ما، افراد نابینا و کم بینا، زندگی پر هزینه تری داریم؛ چرا که به علت مشکلات بینایی، نمی توانیم راحت از برخی فرصت ها (داشتن وسیله نقلیه شخصی یا خرید از دست فروشان، عمده فروشی ها و میادین میوه و تره بار) استفاده کنیم. در نتیجه ضرورت دارد حتی با کم ترین در آمد مسائل مالی مان را مدیریت کنیم. باید ببینیم چه در آمد هایی داریم و برای هزینه های جاری، پس انداز، سرمایه گذاری، فراگیری مهارت و دانش، تهیه تجهیزات، تفریح و امکانات رفاهی برنامه ریزی کنیم. باید اولویت های مالی مان را مطابق نیاز های مان تنظیم کنیم و به آرامش و امنیت مان توجه داشته باشیم. نباید به خاطر فعالیت های متناسب با شرایط مان (رفتن به هتل در سفرها) ناراحت باشیم و اولویت بندی های مان را با سایر افراد بینا مقایسه کنیم؛ چراکه معمولاً با هزینه کردن بیشتر، دیگران موظف هستند تا آسایش مان را (مانند راهنمایی در محیط، دسترس پذیری فضا، دست چین کردن اقلام خریدنی و حمل بار) تأمین کنند.
برای مدیریت بهتر مالی باید خود را عادت بدهیم تا با یک شیوه ساده، اطلاعات مالی مان را منظم ثبت کنیم، بدانیم ماهانه چه در آمدی داریم، چه مقدار هزینه کرده ایم، از چه کسی طلب داریم، به چه کسی بدهکاریم و کجا سرمایه گذاری کرده ایم. در نتیجه خوب است پیام های بانکی و قبوض را در گوشی همراهمان نگه داریم و آنها را به بخش ذخیره پیام رسان تلگرام مان بفرستیم و زیر هر ورودی و خروجی، یاد داشتی بگذاریم. همچنین می توانیم در اینترنت بانک ها برای تراکنش های مان برچسب بزنیم و توضیح بنویسیم. برای مدیریت سرمایه مان در بازار بورس هم می توانیم به لیست تراکنش های کارگزاری هایی مانند مفید و آگاه و گزارش های سود و زیانمان در این سایت ها مراجعه کنیم.
نرم افزار اکسل در کامپیوتر و اپلیکیشن فانوس در گوشی همراه، به ما امکان می دهد تا اطلاعات مالی مان را طبقه بندی کنیم و با انجام انواع محاسبات ریاضی، گزارش های مالی بگیریم. می توانیم از طریق نسخه تحت وب و ویندوز تلگرام، پیام های مالی مان را به کامپیوتر و اکسل منتقل کنیم و با دسترسی دادن به اپلیکیشن فانوس برای خواندن پیامک ها، اطلاعات مالی مان را ثبت کنیم. می توانیم از اطلاعات مالی اینترنت بانک ها و کارگزاری ها هم خروجی اکسل بگیریم و برای دسترسی آسان، آن ها را در کامپیوتر ذخیره کنیم. می توانیم برای یاد آوری، زمان وصول طلب ها و بدهی هایمان را هم در تقویم های دیجیتال (مانند تقویم گوگل) علامت بزنیم.
کار های بانکی
بانک ها با نابینایان و کم بینایان سلیقه ای برخورد می کنند. ما باید تمهیدات ویژه بانکی را در زمینه خدمت رسانی به افراد با آسیب بینایی بدانیم و بخش نامه های مربوط را داشته باشیم. می توانیم با آشنایان معتمد کارهای بانکی مان را انجام دهیم یا از کارت ها و فرم های بانکی عکس بگیریم و با نرم افزار های اِنویژِن اِی آی، اینستاریدِر و سالیوان پِلاس تصاویر را به متن تبدیل کنیم و بخوانیم. بعد برای تکمیل فرم ها، می توانیم از متصدیان و مشتری های بانک کمک بگیریم. مراجعه به بانک های مجهز به برجسته نگار و صفحه خوان هم برای خواندن و تکمیل کردن مستقل فرم ها مفید است. همچنین برای استقلال مالی مان، شناسایی و استفاده کردن از همراه بانک ها و اینترنت بانک های دسترس پذیر (مانند ملت) و اپلیکیشن های پرداخت (مانند ایوا و آپ و تاپ) که با صفحه خوان های نابینایان هماهنگ هستند، ضروری به نظر می رسد. از طرفی می توانیم با اپلیکیشن (بُلوبانک) بانک سامان، تمام عملیات بانکداری حتی احراز هویت و باز کردن حساب را اینترنتی انجام دهیم. این درگاه های آنلاین به ما امکان می دهند تا بدون مراجعه به بانک ها، به یک کارت یا حساب دیگر پول انتقال بدهیم، هزینه تاکسی های خطی، قبوض و اقساط مان را پرداخت کنیم و شارژ بخریم.
در کامپیوتر صفحه کلید فیزیکی داریم و سرویس های تحت وب دسترس پذیر تر هستند؛ در نتیجه کار با اینترنت بانک ها راحت تر است ولی نمی توانیم اپلیکیشن های پرداخت و همراه بانک ها را هم نا دیده بگیریم؛ چون گوشی همراه همیشه کنارمان است و این اپلیکیشن ها به جای کد امنیتی تصویری، احراز هویت با اثر انگشت دارند. باید در یک جای مطمئن، نام کاربری و رمز عبور تمام درگاه های آنلاین مالی مان را بنویسیم تا فراموششان نکنیم. همچنین از افزونه آنتی کَپچا می توانیم برای خواندن کد های تصویری در تراکنش های مالی به ویژه در اینترنت بانک ها استفاده کنیم.
اگر وام می خواهیم، باید به بانک ها سر بزنیم و شرایط آن ها را بپرسیم یا در صندوق های قرض الحسنه فامیلی و محیط کاری عضو بشویم. اگر وام گرفتیم، خوب است امکان پرداخت خودکار اقساط از حساب بانکی را در سررسید زمانی فعال کنیم. منو و کلید های خود پرداز هر بانکی متفاوت است. باید با تمرین در کنار فردی معتمد در محیطی آشنا و خلوت، شکل و ترتیب آن ها را به یاد بسپاریم. می توانیم پول نقد مورد نیازمان را از خود پرداز ها تامين کنیم یا از آشنایان مان بگیریم و بدهی مان را کارت به کارت کنیم. با اپلیکیشن های تشخیص پول مانند کَش ریدِر یا تماس تصویری با دیگران هم می توانیم پول های مان را شناسایی کنیم.
می توانیم از طریق سرویس های گویای تلفنی و سایت ها و اپلیکیشن های سازمانی (مانند سامانه همراه من)، کد های ستاره دار گوشی همراه، تلفن گویا و اپلیکیشن درگاه های پرداخت، تلفن گویا و همراه و اینترنت بانک ها قبوض مان را تلفنی یا اینترنتی پرداخت کنیم و شارژ بخریم. برای گرفتن شماره این سرویس های گویای تلفنی سراسری یا استانی، باید به سامانه 118 زنگ بزنیم.
سرمایه گذاری
راه های مختلفی برای پس انداز و سرمایه گذاری وجود دارد. در این راستا باید از متخصصان و افراد با تجربه مشورت بگیریم، درباره انواع شیوه های سرمایه گذاری مطالعه کنیم، در دوره های آموزشی متناسب با نیازمان شرکت کنیم، تحت تاثیر جریان های اجتماعی قرار نگیریم و استراتژیِ سرمایه گذاری مان را بر اساس شرایط جامعه و اولویت بندی های شخصی مان انتخاب کنیم. خوب است حدود 50 درصد از در آمد ماهانه مان را برای هزینه های جاری، حدود 25 تا 30 درصد را برای امور خواستنی (مانند تهیه تجهیزات و امکانات رفاهی) و حدود 20 تا 25 درصد را برای پس انداز و سرمایه گذاری کنار بگذاریم. باید بدانیم که راه های مختلف سرمایه گذاری، بازدهی یکسانی ندارند و میزان آن مشخص نیست؛ حتی معلوم نیست در آینده ارزش سرمایه در آن ها سیر صعودی داشته باشد. در نتیجه به علت کاهش خطرات احتمالی باید همزمان از حوزه های سرمایه گذاری مختلف با قابلیت نقد شوندگی متفاوت استفاده کنیم. به کمک مقاله ها و دوره های آموزشی کارگزاری ها و سایت های آموزشی مانند فراچارت، می توانیم با نحوه سرمایه گذاری در بورس، معامله در بازارهای ارزی و انواع صندوق های سرمایه گذاری آشنا شویم. در این راستا گروه تالار شیشه ای هم دوره های آموزشی ویژه ای برای سرمایه گذاران نابینا و کم بینا دارد.
با اینکه به علت تورم ارزش پس انداز های مان به شکل ریال، کم می شود؛ ولی باید به راحتی امکان نقد کردن بخشی از پس اندازمان را داشته باشیم تا به حوادث ناگهانی واکنش نشان دهیم. در این راستا می توانیم از حساب های پس انداز بلند مدت بانکی و صندوق های سرمایه گذاری با سود ثابت (مانند یکم ایرانیان، کمند، لوتوس و اعتماد) استفاده کنیم و در آمد ماهانه مشخصی هم به دست آوریم.
با توجه به سیر صعودی احتمالی بازار طلا، خوب است حدود نصف پس اندازمان را در حوزه طلا سرمایه گذاری کنیم. برای این کار شیوه های مختلفی وجود دارد: می توانیم با داشتن کد بورسی، نماد گواهی سپرده سکه طلای بانک های مختلف را (مانند رفاه) از پنل کارگزاری ها بخریم که از نظر قیمت فرق چندانی باهم ندارند و تنها سکه فیزیکی آن ها در بانک های متفاوتی نگهداری می شوند. با پرداخت هزینه انبارداری، می توانیم سکه فیزیکی مان را تحویل بگیریم. برای این کار باید درخواستمان را در کارگزاری ها ثبت کنیم و به انبار بانک ها برویم. این سکه ها، ضرب بانک مرکزی و کاملاً خالص هستند و زدگی ندارند و می توانیم آن ها را به راحتی بفروشیم. می توانیم سرمایه مان را هم در صندوق های سرمایه گذاری طلا (مانند عیار) قرار دهیم. نماد های گواهی سپرده سکه و سهم صندوق های سرمایه گذاری طلا، قابلیت نقد شوندگی بالایی دارند و می توانیم مستقلانه آن ها را در پنل بورسیِ کارگزاری ها معامله کنیم و لازم نیست نگران دزدیده شدن آنها باشیم. همچنین می توانیم با کمک آشنایان معتمدمان، شمش خام، سکه فیزیکی و زیورآلات طلای نو یا کارکرده از بازار طلا فروشان بخریم و آنها را در خانه یا صندوق های امانات بانک ها نگه داریم.
اگر تخصص لازم را برای فعالیت در بازارهای برخط مالی نداریم، می توانیم از صندوق های سرمایه گذاری استفاده کنیم، ارزش مالی پس اندازمان را حفظ کنیم و در آمدی داشته باشیم. این صندوق ها دارایی های خود را در حوزه طلا، بازار بورس و اوراق بهادار سرمایه گذاری می کنند و در آمد ثابت یا متغیری به سرمایه گذاران می دهند. با پنل های بورسی، سامانه مشاوره آگاه یا اپلیکیشن دسترس پذیر مفید، می توانیم بازدهی و عملکرد دوره ای این صندوق ها را بررسی کنیم و سهم شان را بخریم؛ ولی قبل از خرید سهم صندوق های سرمایه گذاری، باید ارزش خالص دارایی روزانه آن ها را در سایت شرکت مدیریت فناوری بورس تهران ببینیم. خوب است همزمان در صندوق های با در آمد ثابت و متغیر سرمایه گذاری کنیم و درخواست کنیم قدرت خریدمان در کارگزاری ها، وارد صندوق های با در آمد ثابت (مانند صندوق حامی کارگزاری مفید) شود تا ماهانه سود بگیریم. به عنوان سومین راه مطمئن سرمایه گذاری، می توانیم بیمه عمر بخریم و خود را بیمه تامین اجتماعی کنیم. چون افراد با آسیب بینایی حادثه پذیر هستند، شرکت های بیمه خدمات بیمه عمر را برای ما با شرایط خاص ارائه می دهند که بنابر وضعیت جسمانی مان، در ارائه پوشش های فوت و نقص عضو یا هزینه پزشکی در اثر حادثه محدودیت هایی دارند. شخص دیگری مانند پدرمان هم می تواند ما را بدون مشکلات ذکر شده، بیمه عمر کند. اگر بیمه برایمان رد نمی شود، خوب است با حمایت 70 درصدی سازمان بهزیستی، خودمان را بیمه خویش فرما کنیم.
بازار های بورس و معاملات ارزی راه دیگری برای سرمایه گذاری می باشند که نیاز به دانش تخصصی و صرف زمان دارد. می توانیم بعد از گذراندن دوره های آموزشی لازم، برای فعالیت در سامانه های معاملات برخط مالی از افزونه تی اَسیستِنت استفاده کنیم. این افزونه، نمودار ها و اندیکاتورهای فضای تحلیل تکنیکال بازار آنلاین مالی را به فایل اکسل و اعداد تبدیل می کند. بعد می توانیم برای فعالیت در بورس با سامانه های ایزی تریدر و آساتریدر و برای خرید و فروش ارز های خارجی و دیجیتال با نرم افزار متاتریدر کار کنیم. در کنار درگاه های پرداخت پنل های بورسی، می توانیم با داشتن مفید کارت از طریق کارت به کارت کردن، قدرت خریدمان را در کارگزاری مفید به سادگی افزایش دهیم یا از آن برداشت کنیم. همچنین با توجه به تحریم های جهانی و ممنوعیت داخلی، باید دقت کنیم از سایت های معتبری مانند نوبیتکس، برای معامله ارزهای دیجیتال استفاده کنیم.
به عنوان آخرین راه سرمایه گذاری، می توانیم در سامانه جامع طرح های حمایتی مسکن ثبت نام کنیم و قسطی صاحب خانه شویم یا از طرح های حمایتی سازمان بهزیستی در حوزه مسکن مانند کمک هزینه بلاعوض تأمین مسکن استفاده کنیم و از آشنایان معتمدمان برای رفتن به بنگاه های املاک و بررسی حضوری خانه ها کمک بگیریم. اگر می خواهیم در طرح های پیش فروش خودرو ثبت نام کنیم، به علت ضروری بودن شماره گواهی نامه رانندگی، باید با مشخصات آشنایان معتمدمان در سامانه یکپارچه تخصیص خودرو اسم نویسی کنیم. همچنین سایت و اپلیکیشن دیوار می تواند برای پیدا کردن و بررسی مشخصات خانه کلید خورده و ماشین کار کرده به ما کمک کند.