راهبرد حل مسئله برای آسیب دیدگان بینایی

زندگی پر از چالش و مشکل است و از دست دادن بینایی، چالش های جدید و متفاوتی را برای افراد به وجود می آورد. اینک به چند نمونه از این چالش ها و راهبردی برای مواجهه با آن ها اشاره می کنیم:

  • • شما دارید شام درست می کنید و می دانید طبق دستور پخت باید فلفل هندی به غذا اضافه کنید. حال نمی دانید محتوای قوطی توی دستتان فلفل هندی است یا دارچین.
  • شما برای صرف ناهار در یک غذاخوری دوستانتان را ملاقات کرده اید. به همۀ شما خوش گذشته، غذاها دلچسب و گفت وگوها جالب بوده اند. تا اینکه پیشخدمت صورت حساب را می آورد، شما نمی دانید در آن چه نوشته شده است.
  • می خواهید دارو مصرف کنید و مطمئن نیستید که قرصی که در دستتان دارید، درست است یا نه.

آیا این مشکلات به نظر شما آشنا نمی رسد؟ در اینجا قصد داریم در خصوص حل قاعده مند این مشکلات و موارد مشابه که هر روز با آن ها مواجهیم، صحبت کنیم.

راهبرد سازگاری

اینجاست که راهبرد سازگاری (دکتر نزو و دکتر زریلا ) می تواند کمک کند. این راهبرد به عنوان یک روش مفید برای افراد آسیب دیدۀ بینایی در چندین مطالعه مستند شده و شامل استفاده از رویکرد گام به گام برای حل مسئله است. در بسیاری از موقعیت ها این راهبرد قابل استفاده است و به تغییرات ناشی از کاهش بینایی کمک می کند.

پنج قدم در استفاده از راهبرد سازگاری:

مرحلۀ اول: نگرش به موضوع

اولین و احتمالاً مهم ترین قدم در حل هر مشکل این است که تصمیم بگیرید آن را حل کنید.

مرحلۀ دوم: تعریف مشکل

مطمئن شوید که می دانید مشکل دقیقاً چیست؛ مثلاً اینکه قوطی دارچین را کسی جابه جا کرده است یا نیاز به برچسب زدن دارد؟

مرحلۀ سوم: یافتن راه حل جایگزین

لحظه ای درنگ کنید و به راه های ممکن برای حل این مشکل بیندیشید. مثلاً آیا یک دوست یا پیشخدمت می تواند صورت حساب را برای شما بخواند؟ یا شاید بتوانید با استفاده از ذره بین آن را بخوانید.

مرحلۀ چهارم: پیش بینی پیامدهای هر تصمیم

به هر یک از راه های احتمالی نگاه کنید و ببینید با انتخاب آن چه اتفاقی ممکن است بیفتد؟ برای مثال اگر از دارچین به جای فلفل هندی استفاده کنید، ممکن است شامتان خراب شود.

مرحلۀ پنجم: آزمایش راه حل

بهترین راه حل را انتخاب و امتحان کنید و ببینید آیا مفید بود؟

برای روشن تر شدن موضوع، مثال هایی را از به کارگیری راهبرد سازگاری در حل مسئله بیان می کنیم.

مثال اول:

۱. نگرش به موضوع:

مری دچار تباهی لکه زرد (دژنراسیون ماکولا) است. او نگران است که دیگر نتواند وسایلش را پیدا کند. انگار هیچ چیز در جایی نیست که باید باشد. او نمی خواهد از علامت گذاری استفاده کند یا از خانواده اش کمک بگیرد. او می خواهد فقط شکایت کند و غر بزند. ازدست دادن بینایی برای مری یک چالش قابل حل در زندگی نیست، یک غیر ممکن است. مری نمی تواند اولین مرحله، یعنی نگرش به موضوع را تمام کند؛ بنابراین نمی تواند راه حلی بیابد. هر زمان تصمیم به تلاش بگیرد، برای قدم بعدی آماده است.

شاید او نمی داند مشکل واقعاً چیست. شاید موضوع فقط پیداکردن فلفل هندی نیست.

۲. تعریف مشکل:

در استفاده از راهبرد سازگاری، مری باید مشکل را شناسایی کند. آیا مشکل پیداکردن فلفل هندی است یا اندازه گیری آن یا حتی نسوختن غذا؟ آیا مشکل عدم اعتماد مری به توانایی خودش نیست؟

۳. یافتن راه حل جایگزین:

وقتی مری تصمیم به تلاش گرفت، نگرش او مشخص شد و مشکل را شناسایی کرد، زمان آن رسیده است که راه حل های ممکن برای مشکل را به روش بارش فکری مشخص کند. در این مرحله نیازی نیست به مناسب بودن یا نبودن راه حل ها توجه کرد.

ممکن است مری به آموزش مهارت های روزمرۀ زندگی نیاز داشته باشد. شاید لازم باشد با خانواده اش در مورد اینکه هر وسیله در جای خودش قرار بگیرد، صحبت کند یا شاید برای صحبت کردن از آسیب بینایی اش به زمان نیاز داشته باشد.

۴. پیش بینی پیامدهای هر تصمیم:

مری باید فهرست راه حل های احتمالی خود را مرور کند. برخی از ایده ها را می توان کنار گذاشت و بعضی ها ممکن است کارساز باشند. سپس او باید پیش بینی کند کدام راهکار برای حل مشکل بهترین است.

آموزش به او کمک می کند یاد بگیرد چگونه موارد را شناسایی کند و نیز به او اعتماد به نفس می دهد تا به کارهایی که از آن ها لذت می برد، ادامه دهد. صحبت کردن با خانواده می تواند باعث شود که آن ها به اهمیت جابه جا نکردن وسایل پی ببرند، با این حال او نمی داند چطور می تواند موضوع را بیان کند.

۵. آزمایش راه حل:

در گام بعدی مری باید بهترین راه حل را در شرایط فعلی انتخاب کند. ممکن است شخص دیگری راه حل متفاوتی را برگزیند؛ اما مشکلی نیست. او باید راه حلی را برگزیند که فکر می کند برایش مفید خواهد بود. مرحلۀ بعدی این است که آن را امتحان کند تا مشخص شود که آیا کارایی دارد یا خیر. اگر نداشت باید راهکار بعدی را امتحان کند.

مری مطمئن نیست که صحبت کردن با خانواده در مورد آسیب بینایی اش چیزی را تغییر می دهد یا نه اما او تصمیم گرفته است که از اینجا شروع کند. این اولین گامی است که به او کمک می کند که مشکلش را به شکل یک چالش ببیند، نه یک غیر ممکن.

مثال دوم:

حالا بیایید این راهبرد را با شرایط جان آزمایش کنیم. جان ۷۳ ساله، مبتلا به آب سیاه است و هنوز همه روزه پیاده روی می کند. از زمانی که جان و دوستانش بازنشسته شده اند، در کافی شاپ پایین خیابان با هم ملاقات می کنند. آن ها آنجا می نشینند، قهوه می نوشند و مشکلات دنیا را حل می کنند یا حداقل نظرشان را می گویند. جان از این دورهمی لذت می برد و هر روز منتظر آن است. هفتۀ گذشته هنگام عبور از خیابان جان نزدیک بود با یک ماشین تصادف کند. او به دوستانش گفت «راننده پاک دیوونه بود» اما خودش خوب می داند که ماشین را ندید. او حالا می ترسد از خیابان عبور کند و دو نشست کافی شاپی آخر با دوستانش را از دست داده است. جان می تواند از راهبرد سازگاری بدین ترتیب استفاده کند:

۱. نگرش به موضوع:

در حال حاضر چالش او این است که دلش می خواهد با دوستانش باشد.

۲. تعریف مشکل:

آیا مشکل او ناتوانی در عبور از خیابان است یا ترس از ناشناخته ها (ماشینی که نزدیک بود او را زیر بگیرد) یا هر دو؟

۳. یافتن راه حل جایگزین:

جان می تواند برای رفت و آمد از یک دوست کمک بگیرد، از نقطۀ امن تری عبور کند یا اینکه برای آموزش جهت یابی و تحرک اقدام کند.

۴. پیش بینی پیامدهای هر تصمیم:

اگر بخواهد از یک دوست کمک بگیرد، زمانی که دوستش راه می افتد، او هم باید حاضر باشد؛ همچنین اگر دوستش نخواهد آن روز به کافه برود، جان باید راه دیگری پیدا کند. اگر بخواهد از نقطۀ امن تری عبور کند، مسیر برایش ناآشنا خواهد بود و مجبور است بیشتر راه برود. لازمۀ درخواست آموزش جهت یابی و تحرک این است که بپذیرد بینایی اش تحلیل رفته است.

۵. آزمایش راه حل:

نکتۀ جالب توجه اینجاست که گاهی بهترین راه حل چیزی بیشتر از یکی از گزینه های جایگزین است. راه حل انتخابی جان ترکیبی است از هر سه راهکار؛ بنابراین او با معلم جهت یابی و تحرک قرار ملاقات گذاشت تا مهارت های حرکت ایمن را بیاموزد. مسیر جدیدی پیدا کرد که بتواند در جایی پرنور از خیابان عبور کند؛ همچنین حالا او وقتی حوصلۀ پیاده روی طولانی ندارد، می تواند با دوستش تماس بگیرد.

حالا جان می تواند با دوستانش و در کافی شاپ مورد علاقه اش، روی مشکلات دنیا کار کند!

سخن آخر

هر یک از راهکارهای گفته شده را می توان در موقعیت های مختلف استفاده کرد. راهبرد سازگاری در حل مسئله را می توان برای حل چالش های طولانی مدت مانند مدیریت مالی یا دارو به کار برد؛ همچنین برای کسانی که نیاز به راه حل فوری دارند، در موقعیت هایی مثل ریختن مایع در فنجان یا وصله زدن یک بلوز پاره می تواند کارایی داشته باشد.

دانلود نسخه ی صوتی نوشته.

منبع: ماهنامه ی نسل مانا.

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد.

4 + هفت =

لطفا پاسخ عبارت امنیتی را در کادر بنویسید. *