در تاریخ 17/11/1400 نشستی با موضوع لزوم حمایت از تولید نشریات بریل به عنوان حق فرهنگی افراد دارای آسیب بینایی با حضور امیر سرمدی، (خبرنگار روزنامه ایران سپید و مدیر مسؤول روزنامه نسل مانا)، امید هاشمی (روزنامه نگار) و دکتر ابوذر سمیعی (دانش آموخته سیاستگذاری فرهنگی و فعال حوزه افراد دارای معلولیت) به همت کمیته سیاست اجتماعی و معلولیت انجمن علوم سیاسی ایران و با همکاری خانه اندیشمندان علوم انسانی برگزار گردید.
در ابتدای نشست آقای هاشمی به بیان نقطه نظرات خود پرداخت و در آغاز تاریخچه ای از دسترسی افراد نابینا به نشریات بریل را بیان کرد. او گفت برای اولین بار خط بریل در نیمه قرن نوزدهم در فرانسه رسمیت پیدا کرد و به تدریج از آنجا به اروپا, امریکا و بعد سراسر دنیاء گسترش یافت. و اولین نشریه بریل تحت عنوان Matilda Ziegler magazine در امریکا در سال 1907 به چاپ رسید. نحوه چاپ این ماهنامه به این گونه بوده که یک سوم آن به خط بریل و دو سوم به خط نیویورک پوینت منتشر می شد.
در سال 1908 در کنگره امریکا قانونی تصویب شد که افراد نابینا بتوانند رایگان به این ماهنامه دسترسی پیدا کنند. لازم به ذکر است که چاپ این نشریه تا سال 2009 میلادی ادامه داشت. در ابتدای کار نشریات بریل بخشی از مطالبشان اختصاص داشت به مطالب هائز اهمیت سایر نشریات آن کشور اما به مرور زمان این نشریات تلاش کردند محتوای بریل تولید کنند که برای نمونه میتوان از نشریه بریل مانیتور braille monitor نام برد این نشریه توسط فدراسیون ملی نابینایان امریکا و از 65 سال پیش تا کنون و به صورت ماهانه منتشر می شود.
باید توجه داشت به مرور زمان نشریات بریل هم از جهت افزایش دانش و کیفیت به پختگی قابل توجهی دست پیدا کردند و هم در شکل دسترسی افراد نابینا به مطالب تغییرات مهمی رخ داده است. برای مثال می توان به فرمت دیزی Daisy اشاره کرد که به افراد نابینا امکان می دهد بطور هم زمان به صوت و متن محتوای مکتوب دسترسی داشته باشند. یا فرمت BRF یا فرمت های مشابه که این امکان را برای افراد نابینا یا مؤسسات متولی امور نابینایان فراهم می سازد تا بر روی نمایشگر های بریل مجلات را مطالعه نمایند.
در ادامه آقای سرمدی سخنران بعدی نشست ابتدا به بررسی تاریخچه نشر نشریات بریل در ایران پرداخت و بیان داشت: چاپ سازمان یافته نشریات بریل در ایران باز می گردد به سال 1348 زمانی که دکتر خزائلی مجله روشندل را منتشر می کردند اما اوج شکوفایی چاپ این نشریات برمی گردد به دهه 70 شمسی جایی که روزنامه ایران سپید در سال 1375 آغاز به کار کرد و نشریاتی مثل ارمغان رودکی و پیک روشندلان به چاپ می رسیدند. بعد ها در دهه 80 و 90 شمسی ماهنامه هایی چون ماهنامه علم و فرهنگ, نشریه سپید آفرین, نشریه اندیشه سپید و ماهنامه بشري منتشر شد.
این سخنران در ادامه دلایل عدم چاپ نشریات بریل و یا توقف چاپ این نشریات را بدین شر بیان کرد:
اول اینکه به طور کلی نهاد های حمایتی و متولی در ایران آن توجهی را که باید به خط بریل و توسعه این خط در بین نابینایان داشته باشند را ندارند.
دوم اینکه زیر ساخت های چاپ و نشر در ایران دچار ضعف شدید است به این معنی که این زیر ساخت ها یا قدیمی و غیر قابل استفاده هستند و یا اینکه دسترسی به آنها به جهت قیمت بالای آنها امکان پذیر نیست.
سوم اینکه به دلیل عدم برگشت هزینه هایی که باید برای چاپ نشریات بریل صرف شود, از طریق چون فروش نشریه و یا گرفتن تبلیغات میسر نیست, جذب اسپانسر در این حوزه عملاً امکان پذیر نیست.
مدیر مسؤول ماهنامه نسل مانا در ادامه سخنان خود به بیان مطالبی پیرامون چگونگی دریافت پروانه برای انتشار این نشریه تخصصی بریل و موانعی که سد راه اخذ پروانه و چاپ این نشریه و دیگر نشریات بریل وجود دارد، پرداخت.
همچنین این سخنران در رابطه با توقف چاپ روزنامه ایران سپید گفت: این روزنامه که از آبان ماه سال 1375 تا اسفند ماه 1398 فعالیت داشت به دلیل شیوع ویروس کرونا نشر آن متوقف شد و به دلایلی از جمله فقدان کاغذ مناسب و… این توقف تا کنون ادامه دارد.
در ادامه نشست آقای دکتر سمیعی به ایراد سخنانی پرداخت. وی در ابتدا بیان داشت میزان استفاده نابینایان از خط بریل در تمام دنیاء کاهش چشمگیری یافته که مهمترین دلایل این کاهش, توسعه تکنولوژی و به وجود آمدن ابزار های جدیدی برای خواندن و نوشتن و همچنین توسعه ابزار های نوین برای ضبط کتاب صوتی است. اما در دو دهه گذشته در تمام دنیاء گام هایی در جهت احیای این خط برداشته شده است.
این سخنران در ادامه به دلایل عدم تمایل افراد نابینا به خط بریل در کشور های در حال توسعه اشاره کرد که این دلایل از این قرارند:
اول عدم استفاده دانشآموزان نابینا از خط بریل به جهت بهره گیری آنان از کتاب های صوتی و دیجیتال.
دوم تمایل خانواده های افراد نابینا به استفاده این افراد از کتاب های صوتی و دیجیتال به جای خط بریل.
سوم فقدان زیر ساخت های مناسب برای استفاده نابینایان از خط بریل که عملً این افراد را از استفاده از این خط منصرف می کند.
وی در ادامه بیان داشت که در کشور ما به ویژه در سال های اخیر متولیان این امر و همینطور NGOها سیاست های مناسبی را برای حمایت از خط بریل اتخاذ نکردند که همین موضوع باعث هر چه بیشتر مغفول ماندن این خط شده است. در حالی که خط بریل یک نماد برای افراد دارای آسیب بینایی محسوب می شود و لازم است بسیار بیشتر از این بدان پرداخته شود.
منبع: انجمن نابینایان ایران.