در ماه گذشته روز جهانی بریل را پشت سر گذاشتیم. آری بریل هم برای خودش روز جهانی دارد. تعجبتان طبیعی است؛ چراکه مثل خیلی مسائل دیگر که همه جای دنیا به آن ها اهمیت می دهند، بریل در کشور ما کمترین توجه را نزد آن هایی که باید، به خود اختصاص داده است؛ البته این خارجی ها در کل خیلی نازک نارنجی هستند. آن ها یکی از فاکتور های باسوادبودن نابینایان را بلد بودن خواندن و نوشتن به خط بریل می دانند. ما به شدت این موضوع را رد کرده و آن را محکوم می کنیم. در همین کشور خودمان کسانی را داریم که تا مقطع دکتری درس خوانده اند و کمترین آشنایی با بریل را هم ندارند؛ البته در مورد این افراد مشکل کوچکی وجود دارد و آن هم خواندن مطالبی است که با رایانه تایپ می کنند؛ چراکه باید کارگروهی تشکیل شود و مثل خطوط باستانی، این نوشته ها را رمزگشایی کنند؛ چراکه غلط های املایی موجود در این متون، گهگاه این نوشته ها را به چیز دیگری تبدیل می کند که اصلاً منظور نویسنده نیست و نیاز به درک عمیق تری از سوی کارشناسان امر دارد. از نظر این دوستان نابینا، ما در نوشتن، تنها یک نوع ز و یک نوع س و یک نوع ت و امثال این ها را داریم. اگر هم این حروف انواع دیگری دارند، ضعف زبان ماست و مقصرش نابینایی که بریل نمی داند، نیست؛ البته ما هم به ایشان حق می دهیم. خب چه کاریست که شما هم سپاسگزارید و هم برگزار می کنید و این ها را یک جور نمی نویسید! اصلاً از ژ یاد بگیرید که هم یک مدل است و هم خیلی کم وارد متون می شود و نابینایان با او هیچ مشکلی ندارند. خیلی هم در کلام دوستان اهل دل پُر استفاده است و به جای انواع ز، از این حرف کار راه انداز استفاده می شود؛ البته حرف ش هم در ادبیات این دوستان به جای انواع س استفاده می شود. یکی از توصیه های ما به نابینایان این است که برای کمترشدن غلط های املایی در نوشته هایشان از حروفی که در کلام دوستان اهل دل به کار می رود، استفاده کنند؛ چرا که به شدت از تعدد حروف کاسته شده و کار نوشتن را راحت تر می کند.
یکی از نکاتی که به عنوان یک کارشناس خبره باید به آن اشاره کنیم، این است که اگر بعضی از دوستان نابینای هم وطن ما با بریل آشنایی ندارند، دلیلش این است که مسئولین کشور ما صلاح را در این ناآگاهی دیده اند. اصلاً چه کاریست که ما در کار مسئولین زحمت کشمان دخالت کنیم! اگر آموزش و پرورش سیاستش صوتی کردن منابع درسی دانش آموزان نابیناست، لابد صلاح است که این گونه باشد. چرا باید در مسائلی که در آن تخصص نداریم، دخالت کنیم! اگر نمایندۀ محترم مجلس که با رأی خودمان ایشان را به مجلس فرستاده ایم، می گوید بریل کردن قوانین، بار مالی زیادی دارد و نیازی نیست، باید به تصمیم ایشان احترام بگذاریم. اگر قبولش نداشتیم، پس چرا به او رأی دادیم! اگر سازمان بهزیستی که اصلی ترین متولی معلولین و نابینایان در کشور است، بریل را چیز به درد بخوری برای نابینایان نمی داند، باید آن را بپذیریم و به نهادی که در زمینه های مختلف به طور کامل حامی ماست، اعتماد کنیم و نظرات کارشناسی شده اش را روی دیدگان
خاموشمان بگذاریم. اگر ما از دار دنیا تنها یک روزنامه داریم که به خط بریل چاپ می شود و بعد از مدتی، چاپش متوقف می شود و فقط روی سایتش می شود آن را خواند، قطعاً حکمتی دارد و آن هم به روزشدن نابینایان در استفاده از فناوری های جدید است و مسئولین این روزنامه نیتشان خیر است و نباید به آن ها خرده گرفت. حال کاری نداریم که همان سایتش هم رو به تعطیلی رفته و هیچ بعید نیست که در راستای همین به روزرسانی نابینایان، آن ها مجبور شوند در سایر سایت ها و خبرگزاری ها اخبار مدنظرشان را پیگیری کنند.
راستش ما خودمان هم که کمی فکر کردیم، نفهمیدیم این بریل دقیقاً به چه کارمان می آید. اگر بخواهیم کتاب بخوانیم، نسخۀ صوتی آن را در گوشی ریخته و می خوانیم. کالاهایی هم که تولید می شوند، هیچ کدام نوشته های رویشان یا راهنمای داخلشان به بریل تبدیل نشده است. اخبار و رویداد ها را هم می توانیم با گوشی و رایانۀ خود برویم در سایت ها و کانال ها بخوانیم. در کوچه و خیابان هم هیچ تابلوی راهنمایی به خط بریل وجود ندارد که بخواهیم مسیرمان را با آن ها پیدا کنیم. پس نتیجه می گیریم که حق با مسئولان است و بریل به کار ما نمی آید. فوقش چند غلط املایی است که آن هم مشکل خوانندگان متون نابینایان است، نه نویسنده.
با همۀ این ها ما نمی دانیم که چرا برادران سرمدی و هاشمی از ما خواستند تا دربارۀ این موضوع قلم فرسایی کنیم. تقصیر ماست که به عنوان یک صاحب نظر، عقلمان را دست این دو دوست عزیزمان داده ایم. آخر این هم شد موضوع که از ما خواستید به آن بپردازیم؟ تازه در
این وضعیت دارند این ماهنامه را از این شماره به خط بریل هم چاپ می کنند. خب این نسخۀ بریل شما را دقیقاً چه کسانی باید بخوانند؟ ما که بریل بلد نیستیم و نمی توانیم بخوانیمش؛ ولی قول می دهیم اگر روزی به انجمنی که همیشه از روزنامۀ «ایران سپید» به عنوان سفره برای صرف ناهار استفاده می کرد، رفتیم، این بار افتخار داده و روی نسخۀ بریل این ماهنامۀ وزین و به خصوص روی صفحۀ مربوط به سرویس طنزش ناهارمان را میل کنیم.
در پایان جا دارد نهایت تشکر را از ماهنامۀ نسل مانا داشته باشیم که از این شماره حق التحریر این جانب را بیست درصد افزایش و تعداد کلمات نوشته هایمان را چهل درصد کاهش دادند. همین جا از مسئولین امر خواهش داریم تا از همکاران بنده در نسل مانا برای رفع مشکلات اقتصادی مردم نهایت استفاده را داشته باشند. اگر ماه بعد ما را نخواندید، پیشاپیش حلالمان کنید.
امضا: یخ نکنی نمکدون.
منبع: ماهنامه ی نسل مانا.