نویسنده: مجتبی خادمی مترجم و بنیان گذار اولین وبسایت فارسی زبان ویژه آسیب دیدگان بینایی
ضمن درود به خوانندگان ستون سلامت و پزشکی به نظرم با توجه به این که نابینایان اکثرا حتی در دورانی که قوانین قرنطینه ای حاکم نبود باز هم ترجیح می دادند در خانه بمانند، سردبیر تصمیم گرفت در آخرین ستون سلامت و پزشکی در آخرین ماه از اولین سال انتشار ماهنامه نسل مانا پیاده روی در طبیعت را مورد توجه شما قرار دهد. پس برویم تا با تجربیات یک فرد نابینا که گویا ضمن سر پرستی مرکز آموزشی کمیسیون نابینایان نبراسکا تا حدودی آفرود باز و طبیعت گرد هم هست آشنا شویم و بزنیم به قلب جاده:
در این مطلب که در فصول گرم بیشتر به کار می آید، توصیه ها و نکاتی در خصوص نوع عصای سفید، تکنیک ها و ابزار هایی که یک فرد نابینا می تواند به طور مؤثر هنگام پیاده روی تفریحی از آن ها استفاده کند را گنجانده ام.
در مکان هایی که مردم در سطح مبتدی یا تفریحی پیاده روی می کنند، اغلب مسیری از قبل شکل گرفته است. به دلیل حجم سنگین پیاده روی های قبلی در طول زمان، معمولاً مسیر به خوبی کوبیده شده و به راحتی قابل تشخیص است. چه در زمین های پوشیده از علف و بوته های وحشی، دشتستان یا خاشاکزار ها پیاده روی کنید و چه در امتداد صخره ای در کوه، این قضیه صادق است. مسیر پیاده روی از طریق پوشش گیاهی یا خاک سست کنار مسیر قابل شناسایی است. این نکته را زمان هایی که از خود می پرسید آیا می توانید پا به پای سایرین در طول مسیر ادامه دهید یا نه، به خاطر داشته باشید.
پیشنهاد می کنم هنگام پیاده روی از یک عصای یک تکه سفید بلند استفاده کنید. خوب است همیشه یک عصای تا شو به عنوان عصای یدکی با خود داشته باشید. اما استفاده از عصای تلسکپی را برای پیاده روی توصیه نمی کنم. عصای یک تکه سفید بلند هنگام تشخیص مسیر مقابل تان، ادراکات حسی شما را افزایش می دهد. همچنین در مقایسه با عصا های تا شو و تلسکپی گزینه محکم تری به حساب می آید. عصای یک تکه هنگام کاوش کردن زمین مقابل تان در مواقع ضروری دوام بیشتری از خود نشان خواهد داد. به خاطر داشته باشید، عصای سفید قرار نیست وسیله ای باشد که بتواند وزن شما را تحمل کند. نباید برای حفظ تعادل و تکیه دادن روی آن حساب کنید. عصای یک تکه سفید بلند حتی زمانی که در حال پیاده روی در یک مسیر ویژه پیاده روی هستید، هنگامی کارش را درست انجام می دهد که به درستی از آن استفاده شود.
تکنیک های پیاده روی در امتداد یا در خود مسیر پیاده روی با عصای یک تکه سفید بلند در مقایسه با قدم زدن در یک خیابان فرق دارند. اسم این تکنیک ها را تکنیک های طبیعت گردی یا «آفرودی» خودم می گذارم.
با نحوه گرفتن مداد در دست شروع کنید. در این حالت عصا را از بیست تا سی سانتی متر پایین تر از سر آن در دست می گیرید. عصا طوری در دست شما قرار می گیرد که انگار یک مداد بزرگ را گرفته اید و آماده اید تا اسم تان را در خاک بنویسید. حواس تان باشد در این حالت نسبت به حالت معمول عصا را نزدیک تر به بدن خود و با زاویه ای بسته تر نگه دارید. توجه کنید که کماکان به چپ و راست کردن عصا به طور هلالی اندکی بیشتر از عرض بدن خود ادامه می دهید. اما همین طور که عصا را به طور هلالی به چپ و راست حرکت می دهید، سطح زمین مقابل تان را کاوش می کنید. کاوش کردن زمین چیزی شبیه به ضربه زدن است. مثلا وقتی زمین را کاوش می کنم، در حالی که عصایم را هلالی وار از راست به چپ حرکت می دهم، پنج تا شش ضربه به مسیری که مقابلم قرار دارد می زنم. بعد که عصایم را هلالی وار از چپ به راست حرکت می دهم، دوباره پنج تا شش ضربه دیگر می زنم. این کار به من اجازه می دهد عصا را از سطح مسیر مقابلم کمی بالا بگیرم اما مدام چک کنم تا مطمئن شوم در مسیر مقابلم پستی یا بلندی های غیر منتظره وجود نداشته باشند. همچنین مکررا به اندازه ای روی زمین ضربه می زنم که بفهمم لبه های مسیر چه قدر با من فاصله دارند و بدانم مسیر در کجا می پیچد یا جنسش عوض می شود.
در ضمن توصیه می کنم استفاده از یک قطب نما را هم مدنظر داشته باشید. اگر بتوانید یک قطب نمای بریل پیدا کنید، خیلی خوب می شود؛ اما تولید شان متوقف شده است. اگر منطقه ای که در آن طبیعت پیمایی می کنید تحت پوشش دکل های موبایلی مخابرات باشد، می توانید از قطب نمایی که در گوشی های اپل و سایر گوشی های هوشمند وجود دارد استفاده کنید.
قطب نما برای مشخص کردن جهت به درد می خورد. فایده اش این است که می توانید هر از گاهی جهتی که به سمت آن حرکت می کنید را راستی آزمایی نمایید. بعضی از مسیر های ویژه پیاده روی به شکلی هستند که یک دایره بزرگ را دور می زنند و به نقطه شروع بر می گردند. بعضی از این مسیر ها طوری هستند که بعد از رسیدن به نقطه پایان، باید دو برابر راهی که آمده اید را بر گردید. دانستن این موضوع قبل از شروع مسیر مفید است؛ یعنی هنگام استفاده از قطب نما می توانید جهت حرکت خود را در نقاط ایستگاهی مختلف راستی آزمایی کنید. برخی از مسیر ها در امتداد خود نشان گر هایی دارند که به پیمایشگران نشان می دهند چه قدر از مسیر را طی کرده اند. اشکالی ندارد که شما نقاط ایستگاهی خود مانند یک پل یا بخشی از مسیر که به شکل حرف «وای» انگلیسی یا چند شاخه است را برای خودتان مشخص کنید. از قطب نمای خود در نقاط مختلف قابل تشخیص برای راستی آزمایی جهتی که به آن سمت در حرکتید، استفاده کنید. این کار همچنین باعث می شود زمانی که به نقطه شروع بر می گردید بفهمید در کدام جهت باید حرکت کنید.
حواس تان به نشانه های محیطی باشد. عبور از روی یک پل یا نهر آب دو نمونه از نشانه های محیطی هستند. موقعیت خورشید هم می تواند به عنوان یک نشانه محیطی در نظر گرفته شود. نشانه های محیطی قطعاتی از اطلاعات درون محیط شما هستند که می توانند به منظور راستی آزمایی موقعیت مکانی که در آن قرار دارید یا جهتی که به سمت آن حرکت می کنید، استفاده شوند. بعضی از مسیر های ویژه پیاده روی دارای مناطقی هستند که نور خورشید به آن ها نمی تابد. این مناطق اغلب مستعد شکل گیری بخش هایی گل آلود در طول مسیر هستند. این بخش های گل آلود نشانه های محیطی می باشند که باید به خاطر سپرده شوند. این قضیه در خصوص بخش های سنگی یا ماسه ای مسیر هم صادق است. تشخیص این تغییرات در جنس مسیر به همراه تشخیص جهت اصلی جغرافیایی که به سمت آن در حرکتید با قطب نما، به شما کمک می کند، بخش هایی از مسیر که برای بر گشتن به نقطه شروع نیاز است را به خاطر بیاورید. توجه به جهت خورشید هم برای منحرف نشدن از جهت حرکت تان راه بسیار مؤثریست؛ اما در نظر داشته باشید جهت خورشید هم زمان با پیچ خوردن مسیر یا طولانی تر شدن روز تغییر می کند. تشخیص نشانه های صوتی هنگام پیاده روی در طبیعت سخت است. با این حال برخی از مواقع ممکن است در طول مسیر آن قدر به یک آبشار، نهر یا بزرگراه نزدیک بشوید که صدای آن را بشنوید. تا جایی که می توانید این نشانه های صوتی را به ذهن بسپارید. این نشانه های محیطی صوتی هم می توانند برای راستی آزمایی موقعیت مکانی و جهت حرکت سودمند باشند.
مهم است هنگام آماده شدن برای یک طبیعت پیمایی ماجرا جویانه میزان ناهمواری مسیر هم در نظر گرفته شود. این کار به شما کمک می کند پوشش مناسبی انتخاب کنید. ممکن است برخی از مسیر های ویژه پیاده روی مستلزم شلوار و چکمه های سنگین مخصوص این کار باشند، در حالی که در مسیر های دیگر بتوانید با شلوارک و دمپایی های راحتی حرکت کنید. همیشه با توجه به مدت زمانی که قرار است بیرون از خانه بگذرانید، غذا های لقمه ای به اندازه کافی با خود ببرید و آب را فراموش نکنید.
در همین کوله پشتی که غذا و آب گذاشته اید، کرم ضد آفتاب هم بگذارید. کوله پشتی تان باید آن قدر راحت باشد که دست و پای تان را نبندد اما بدون حرکت به این طرف و آن طرف به راحتی به پشت شما بچسبد.
امیدوارم در این مطلب به تعدادی از سوالات مهمی که در خصوص طبیعت پیمایی نابینایان مطرح است جواب داده باشم. طبیعت پیمایی یکی از فعالیت های فضای باز است که به عنوان یک فعالیت ورزشی یا تفریحی انجام می شود؛ اما باز هم تأکید می کنم باید مدام حواستان به آنچه در اطراف تان قرار دارد جمع باشد و از ابزار های مناسب استفاده کنید.
امیدوارم از این مطلب لذت برده باشید و رویکرد تان تا آن حد تغییر کرده باشد که همین آخر پاییزی هم برای یک طبیعت پیمایی نیمه جانانه ترغیب شده باشید. در پایان با توجه به این که مشغله هایم اجازه نمی دهند ماه های پیش رو در خدمت تان باشم، از شما خداحافظی می کنم و درخواست دارم کاستی هایی که در ارائه محتوا به شما داشتم را بر من ببخشید.
در پناه یزدان پاک
منبع: ماهنامه ی مانا.