یکی از محورهای ثابت گفتگوهای جمعی نابینایان با یکدیگر -آگاهانه یا ناآگاهانه-، به انتظارات آنان از جامعه بر میگردد. بسیار شنیده میشود در این گفتگوها بسته به موضوع و گروهی که گفتگو در آن صورت میپذیرد مثلاً در میان دانشجویان، از انتظاراتشان در مورد خدمات دانشگاهها سخن در میان است یا در میان دانشآموزان، انتظاراتشان از سازمان آموزش و پرورش استثنایی یا در جمع بزرگتر نابینایان، انتظار از سازمان بهزیستی و خدمات آن. در این میان یک پرسش اساسی وجود دارد: آیا همه این انتظارات درست است؟ چه معیار و مرزی این انتظارات را از یکدیگر تفکیک میکند؟ به عبارت دیگر چه انتظاراتی از جامعه درست است و چه انتظاراتی غلط؟ به طور کلی اگر انتظارات گروه هدف گفتگو به نیازهایی برگردد که حقوق برابر نابینایان را مد نظر داشته باشد، شاید به عنوان یک معیار بتوان آن را در سنجش آن انتظارات به عنوان توقعات درست تلقی کرد. مثلاً نابینایان باید بتوانند به شکل برابر در آزمونهای تحصیلی یا استخدامی شرکت کنند؛ به منشی مناسب وقت کافی متناسب با تأثیر محدود کننده نابینایانی بر انتقال و نگارش پاسخ آزمونها یا پرسشنامه بریل دسترسی داشته باشند یا برای انجام پژوهشهایشان به منابع اطلاعاتی کافی و قابل دسترس. اما برخی انتظارات با این معیار به عنوان انتظارات غلط نابینا ارزیابی میشوند. مثلاً اگر نابینایان خواستند به سینما بروند، باید الزاماً به طور رایگان از فیلمها استفاده کنند یا حتی فراتر از آن شنیده میشود که هر گاه نابینایان برای یک برنامه فرهنگی مثلاً نمایش یک فیلم، حضور برای دیدن یک تئاتر و رویدادهایی از این قبیل دعوت شدند، باید الزاماً پذیرایی شوند. اینها انتظارات نادرست و غیر متعارفی است. زیرا حق نابیناست که به فناوری توصیف تصاویر فیلم یا توضیح آن بخش از نمایشهای تئاتر که فاقد گفتگوست دسترسی داشته باشند و حتی برای دسترسی به این فناوریها و امکانات هزینه اضافه ای نپردازد؛ اما دلیلی بر رفتن به سینما و تئاتر به شکل رایگان وجود ندارد؛ زیرا اگر نابینایی برابر حقوق است، برابر مسئولیت هم هست. یعنی مثل هر تماشاگر دیگری که برای لذت و نوعی آموزش به سینما و تئاتر میرود، باید هزنیه آن را نیز پرداخت کند یا اگر برای دیدن نمایشی دعوت شد، نباید انتظار داشته باشد حتماً قبل یا بعد از نمایش از او پذیرایی شود. این گونه رویدادها میهمانی نیستند، فرصتهای فرهنگی برای لذت بردن و آموختن هستند؛ اما متأسفانه دیده میوشد در میان گروهی از نابینایان، این انتظارات وجود دارد. یعنی اگر برای دیدن فیلم یا نمایشی دعوت شدند، انتظار دارند رایگان دعوت شوند و حتی پذیرایی هم شوند. این تصویر غلطی است که گروهی از نابینایان از خود به جامعه نشان میدهند که دارای پیامدهای منفی برای اعتبار آنهاست. نخبگان فعال و مسئولان تشکلهای نابینایان باید مراقب ترویج این انتظارات غلط و زیانبخش باشند.
منبع: ایران سپید
pactos.net