مهاجر شبیه سه برادر دیگرش روشن دل است و از همان دوران کودکی با نورها، اصوات و حواس دیگری دنیا را لمس می کند. همان اولین تئاتری که شاهدش بوده است چراغ یک اتاق تاریک را در ذهن مهاجر روشن می کند.
داستان زندگی او با رفتن و کوچیدن گره خورده است. کوچ از شهر جنگ زده مادری به شهرهای دورتر. تمام زندگی او خط و ربطی به هجرت و گذر دارد. او شاید شبیه ترین آدم به اسم خودش باشد .
مهاجر سوائدی سال۱۳۵۹ در جریان کوچ خانواده اش از خرمشهر به مشهد، پا به این دنیا می گذارد. تولد واقعی او اما به نظر خودش وقتی اتفاق می افتد که در هشت سالگی اولین تئاتر زندگی اش را می بیند، دیدن اما شاید واژه مناسبی برای او نباشد.
مهاجر شبیه سه برادر دیگرش روشن دل است و از همان دوران کودکی با نورها، اصوات و حواس دیگری دنیا را لمس می کند. همان اولین تئاتری که شاهدش بوده است چراغ یک اتاق تاریک را در ذهن مهاجر روشن می کند. او را از محدوده محصور وجودش بیرون می کشد و پایش را به دنیای واقعی باز می کند. رؤیای بازی روی صحنه نمایش خیلی زود برای او محقق می شود.
همکاری با گروه های مختلف تئاتر، خاطرات بی شمار او از بازیگری و کلی لوح سپاس، عکس، جایزه کشوری و بین المللی و… حالا در خانه کوچکش در شهرک شهید بهشتی و محله شهید رستمی تمام این ها را تعریف می کند. همسرش ماجده و دختر و پسر کوچکش هم جزئی از این گفت وگو هستند و با اشتیاق از عضو هنرمند خانواده شان می گویند.
خانه کوچک و صمیمی مهاجر
اینجا سرزمین کوچک آدم هایی است که سال ها پیش از جنوب کشور به آن کوچ می کنند و هنوز که هنوز است به سبک خودشان لباس می پوشند، حرف می زنند و زندگی می کنند. همه این ها باعث شده است که اینجا برای من سمت پررمز و راز و پر قصه این شهر باشد.
در دل خانه های قوطی کبریتی یک رنگ و یک شکل این شهرک، زندگی هایی جریان دارد که شبیه زندگی هیچ کس نیست.گیج و سردرگم بین ساختمان های یک شکل به دنبال خانه مهاجر سوائدی می گردم. حمید نه ساله با دستکش های قرمز پشمی اش بدو بدو به استقبالم می آید. با شور و هیجانی که انگار از وجودش جداشدنی نیست، مرا تا دم در خانه راهنمایی می کند.
مهاجر سوائدی که پشت در منتظر است، با همان لهجه گرم و گیرای جنوبی دعوتم می کند که داخل خانه بیایم. همسر و دختر کوچکش هم به استقبالم می آیند. به محض ورود بوی غلیظ زعفران دم کرده توی مشامم می خورد. همان چای مخصوصی که جنوبی ها به میهمان هایشان تعارف می کنند. به اطراف نگاهی می اندازم. خانه یک وجبی شان ابعاد ساده و کوچکی دارد.
رنگ و نور و آواز
انگشت های یخ زده ام را دور لیوان حلقه کرده ام. بی آنکه چیزی بگویم خودش شروع می کند به صحبت. از خاطرات محو کودکی اش می گوید که با روایت های مادرش آمیخته شده است.
با شروع جنگ تحمیلی خانواده یازده نفره آن ها تصمیم به کوچ می گیرند. مهاجر در میانه مسیر به دنیا می آید. در یکی از چادرهایی که دولت برای اسکان موقتشان برپا کرده بود. مادر اسم پرنده کوچکش را مهاجر می گذارد تا یادآور آن روزهای پر التهاب باشد. پس از یکی دو هفته به مشهد می رسند و در شهرک شهید بهشتی کنار همشهری های کوچ کرده دیگرشان ساکن می شوند. در خانه های یکسان و یک شکل، کنار آدم هایی که شبیه هم هستند. کنار آدم هایی که تمام خاطرات سرزمین پرنورشان را در کوله ای ریخته اند و از زادگاهشان دل کنده اند.
مهاجر کنار بچه های شهرک می بالد و بزرگ می شود. پررنگ ترین خاطره کودکی او جایی حوالی هفت هشت سالگی در ذهنش ثبت شده است. عیسی که دو سال از او بزرگ تر بوده و کم بینایی شدید داشته است، دست برادرش را می گیرد و به سالن آمفی تئاتر جهان آرا در شهرک شهید رجایی می برد. آن نمایش کوتاه بیشتر شبیه یک جنگ شادی بوده، همراه با موسیقی، آواز و لباس های رنگارنگ بازیگران. مهاجر تمام چند درصد بینایی را که برایش باقی مانده بوده به کار می گیرد و با تمام وجود مسخ آن رنگ و نور و آواز می شود.
نقش مگس پیف پاف خورده
عشق به بازیگری به بازی های کودکانه او و برادرهایش هم راه پیدا می کند. خواهر و برادر ها و دوست هایش را در شهرک ردیف می کرده و به هر کدام نقشی می داده است. یکی رزمنده جهادی می شده و یکی سرباز عراقی. داستانی هم طراحی می کرده تا بازی گرم تر شود. سال69 که دوباره به خرمشهر برمی گردند هم این عشق و علاقه فروکش نمی کند.
سیزده چهارده سال بیشتر نداشته که با کانون فرهنگی مسجد محله شان آشنا می شود. گروه تئاتر کوچکی هم وابسته به این کانون داشتند که در مسجد تمرین می کردند. یک روز مهاجر سر تمرین ها حاضر می شود و با آقای طاهریان، مسئول گروه، گفت وگو می کند. به او می گوید که چقدر به بازیگری علاقه دارد و دلش می خواهد عضو گروهشان باشد.
آقای طاهریان اول کار قبول نمی کند و کم بینایی اش را بهانه می کند. با اصرارهای او اما قبول می کند که از او تست بازیگری بگیرد: «کم بینایی من از نوع سی پی است و پیش رونده. آن موقع قدرت بینایی ام بیشتر بود. یک چیزهایی می دیدم اما محو و تار. به قول معروف نیم سوز بودم. روز تست، تمام بینایی و حواس دیگرم را جمع کردم. قرار بود نقش مگسی را بازی کنم که پیف پاف می خورد و می میرد. روز تست گیج خوردم و دور مسجد چرخیدم و افتادم زمین. آن قدر خوب نقشم را اجرا کردم که همه برایم دست زدند.»
خرمشهر، خرمشهر سابق نبود
در اولین سال های ورودش به این عرصه جزو عوامل پشت صحنه بوده و تجربه کسب می کرده است. در اولین نمایش هم نقش یک درخت بی حرکت را به او می دهند. مهاجر اما دلسرد نمی شود. روز ها و شب ها با خودش تمرین می کرده است.
همه این قضایا به سال۷۴، ۷۵ برمی گردد. مهاجر توسط همان گروه تئاتر به مناطق جنگی مثل شلمچه، طلاییه، دوکوهه و… می رفته و آن ها نمایش هایی با مضمون دفاع مقدس را اجرا می کردند.
در سال۷۶ دوباره به مشهد برمی گردند: «انگار جنگ هنوز تمام نشده بود . رد تانک ها هنوز روی آسفالت بود و نصف منطقه مین گذاری شده بود. سنگر عراقی ها هنوز پابرجا و خیابان ها پر از پوکه فشنگ و اسلحه بود. سال ها باید می گذشت تا خرمشهر ما خرمشهر سابق می شد. نتوانستیم آن وضعیت را تاب بیاوریم و دوباره با خانواده به مشهد برگشتیم.»
او در مشهد تحصیلاتش را در مدرسه نابینایان شهید جلیلیان واقع در کوهسنگی ادامه می دهد. فعالیت هنری اش را هم در گروه تئاتر این مرکز پیش می گیرد.
کسب مقام بین المللی
سال۷۹ اولین مقام هنری زندگی اش را کسب می کند. به همراه گروهشان در دومین جشنواره خلیج فارس در شیراز شرکت می کنند. او در آن نمایش نقش یک همراه ملوان را بازی می کند و مقام دوم بازیگری را کسب می کند.
سال۸۳ در جشنواره اروند که در آبادان برگزار می شود هم نقش یک روشن دل را بازی می کند که عاشق یک توان یاب جسمی و حرکتی می شود . اما خودش مهم ترین مقامش را مقام سوم جشنواره بین المللی امید آفرین می داند که در سال۹۵ در اصفهان برگزار می شود. گروه های تئاتر از چند کشور مختلف در این جشنواره شرکت می کنند.
شش ماه پس از آن در ششمین جشنواره خلیج فارس معلولان در یاسوج هم مقام اول را به دست می آورد. این آخرین باری است که مهاجر به روی صحنه نمایش می رود. او بیشترین ارتباط را با نقش این نمایش می گیرد. داستان شخصیت اصلی که هم نام با او بوده یک جورهایی شبیه زندگی خودش نوشته شده است.
داستان درباره کودکی است که در جریان جنگ تحمیلی خانواده اش را از دست می دهد و بعد در خانواده ای دیگر در مشهد رشد می کند: «این نقش انگار خود من بودم. برای همین کاملا واقعی آن را بازی کردم و بعد هم توانستم مقام اول را کسب کنم.» این ها فقط بخشی از مقام ها و موفقیت های مهاجر سوائدی در حیطه بازیگری است. تعداد زیادی از مقام ها و لوح سپاس ها را از قبل آماده کرده و گوشه خانه گذاشته است و یکی یکی از تجربیاتی که در این سال ها کسب کرده است، می گوید.
شیرینی نخودی توی گلویم گیر کرد
گرم صحبت که می شود، خاطرات شیرینی که از صحنه نمایش دارد یکی یکی به ذهنش می آید. از جشنواره ای محلی می گوید و نمایشی که در آن نقش خواستگار را داشته است. صحنه ای بوده که بازیگر نقش عروس به او شیرینی تعارف می کرده و او باید چند دانه شیرینی نخودی از سینی برمی داشته و در دهان می گذاشته است. روی صحنه نوبت به این بخش که می رسد شیرینی ها توی گلویش گیر می کند و شروع می کند به سرفه کردن.
کار به جایی می رسد که نفس کشیدن برایش سخت می شود و چند دقیقه ای بالا و پایین می پرد تا شیرینی ها پایین برود. بعد هم با کمک بازیگرهای دیگر سریع کار را جمع می کنند و نمایش را ادامه می دهند. داور ها که فکر می کردند این سرفه ها بخشی از نمایش بوده است مقام اول را به مهاجر می دهند!ماجده خانم ،همسر مهاجر، می خندد و ادامه حرف او را می گیرد: «صورتش سرخ و سفید شده بود. تماشاچی ها همه می خندیدند اما من فهمیده بودم که یک جای کار می لنگد! هر لحظه می خواستم روی صحنه بروم و لیوان آب به دستش بدهم.»
ماجده خانم در بیشتر نمایش های همسرش حاضر بوده و او را همراهی کرده است. همراهی او اما فقط به آمدن و دیدن نمایش ها ختم نمی شود. مهاجر تعریف می کند همان اول که متن را از کارگردان می گیرد، ماجده برای او متن را روخوانی و ضبط می کند تا برای تمرین راحت باشد. مهاجر که در خانه تمرین می کند ماجده با دقت بازی اش را زیر نظر می گیرد و هر جا که نکته ای به ذهنش برسد به او می گوید.
صحنه نمایش را در ذهنم تصویر می کنم
با همه این تمرین ها مهاجر از کار سخت یک بازیگر نابینا روی صحنه می گوید. او در کلاس های بازیگری و تئاتر شرکت کرده است اما بیشتر آموخته هایش را در میدان عمل و روی صحنه نمایش کسب کرده است.
تجربیاتی که مهاجر از آن حرف می زند با تجربیات یک بازیگر بینا زمین تا آسمان فرق می کند. می گوید: «یک بازیگر بینا کافی است قدم به سن بگذارد، با چشم ابعاد را ببیند، نقاط طلایی را ارزیابی کند و خلاصه با یک نیم نگاه همه چیز را شناسایی کند. اما همین شناسایی برای ما فرایندی سخت و طولانی است.
من قبل از هر نمایش با عصا قدم به قدم روی صحنه را متر می کنم. تمام عناصر و دکور را با دست هایم لمس می کنم. متراژ و میزانسن ها را روی ذهنم ترسیم می کنم. علاوه بر مهارت بازیگری باید قدرت تخیل قوی داشته باشم و همه چیز را توی ذهنم تصویر کنم. باید هوش خوبی داشته باشم و نقاط مختلف سن، ابعاد و موقعیت را شناسایی کنم.»
قدردانی با کاسه و بشقاب!
این روز ها مهاجر سوائدی بیشترین فاصله را با صحنه نمایش دارد. بچه ها که به دنیا می آیند زندگی هم روی دیگرش را به او نشان می دهد. عشق، علاقه و استعدادش را کنار می گذارد. پی کار می گردد اما هر بار به در بسته می خورد. چند وقت پیش هم از طریق سازمان تبلیغات استان خراسان رضوی برای ساخت برنامه ای تلویزیونی دعوت می شود. یک ماه جلو دوربین بازی می کند اما در نهایت نه قراردادی با او می بندند، نه دستمزد این یک ماه را به او می پردازند.
می گوید: «تمام عمرم را صرف بازیگری کردم. این همه مقام کشوری و بین المللی کسب کردم اما در نهایت با کاسه و بشقاب از ما قدردانی می کردند. این ها در شأن یک هنرمند نیست.»
منبع: شهرآرا نیوز