نویسندگان: Susan Ford, Ramona Walhof
مترجم: امین عرب
منبع نسخه ی انگلیسی: nfb
منبع نسخه ی ترجمه شده: محله ی نابینایان
یادداشت سردبیر:
سوزان فورد و رامونا والهاف خواهرند. چنانکه در ادامه می خوانید، آنها تجربه وسیعی در خواندن و آموزش خط بریل دارند. سوزان اکنون در ایالت میسوری امریکا زندگی می کند و هر جا که می رود یکی از رهبر های فعال و مشارکت کنندگان فدراسیون ملی نابینایان است. رامونا نیز دفتردار فدراسیون است و نماینده آن در ایالت آیداهو. این مطلب چیزی است که آنها می گویند:
بسیاری از بریل خوانان هیچوقت ترغیب به کار روی بالا بردن سرعتشان نشده اند. کند خوانی یک نقطه ضعف در زندگی به شمار می رود و باعث می شود فرد از مهارت خواندن کمتر استفاده کند و ارزش این مهارت برای او پایین بیاید. اما نیاز نیست همیشه کند خوان بمانید. برخی از بریل خوانان در کودکی سرعتی بین ۲۰۰ تا ۴۰۰ کلمه در دقیقه دارند. آنها این سرعت را با اندکی تلاش یا حتی بدون آن حفظ می کنند. با این حال، بریل خوانانی که در دوران کودکی نتوانسته اند به سرعت خوبی دست یابند، می توانند با کمی کار به آن برسند و مطمئناً ارزش تلاش را دارد. همچنین توصیه می شود معلمان کودکان نابینا سرعت خوب بریل خوانی را تشویق کنند.
سوزان فورد در کودکی سرعت خوبی را در بریل خوانی به دست آورد و آن را حفظ کرد. رامونا والهاف در کودکی سرعت خوبی داشت و می بایست برای پیشرفت کار می کرد. تجربیات ما در خواندن و تدریس خط بریل برای سالیان، ایده هایی را به ما داده که ممکن است به دیگران در دستیابی به سرعت بیشتر کمک کند. این پیشنهاد ها را امتحان نموده و با دیگر بریل خوانان سریع صحبت کنید. شما می بایست پیشرفت قابل ملاحظه ای را تجربه کنید.
سوزان معلم و مشاور توان بخشی بوده و با صد ها دانش آموز بزرگسال خط بریل کار کرده است. بیشتر آنها بریل را از ابتدا یاد می گرفتند. بعضی برای ارتقای مهارتشان تلاش می کردند. برخی از آنان هرگز بریل استاندارد را هم تمام نکردند، اما بسیاری این کار را انجام دادند و پیشرفتشان در سرعت و اعتماد به نفس ادامه یافت. سوزان مشق ها و تمریناتی را برای دانش آموزانش نوشته است تا در مواقعی که با برخی مفاهیم بریل مشکل دارند، از آنها استفاده کنند.
تدریس رامونا بیشتر در مراکز آموزشی بوده است. او هم به بریل خوانان جدید و هم به کسانی که بر روی بهبود سرعت و دقتشان کار می کردند، آموزش داده است. رامونا در نوشتن کتاب «بریل برای بزرگسالان» همکاری کرده که هدف آن کمک به دانش آموزان برای یادگیری بریل استاندارد (بلند نویسی) است. آنها هردو موافقند که این کتاب برای برخی از بریل آموزان مفید است، نه برای همه.
راهبرد هایی برای افزایش سرعت خواندن بریل:
۱. از خواندن نوشته های بریل که روی پلاستیک چاپ شده اند خودداری کنید. صفحات پلاستیکی کنونی از نمونه های اولیه بهترند، اما همچنان سرعت خواندن را کاهش می دهند. هرچه سرعت شما بیشتر شود وضعیت بدتر خواهد شد، زیرا دست های شما سریعتر حرکت می کنند و در نتیجه بیشتر به کاغذ می چسبند. از آنجایی که نمایش نوشته های بریل با استفاده از نمایشگر های بریل که به کامپیوتر متصل می شوند آسانتر است، استفاده از صفحات پلاستیکی به جز موارد نادر، ضروری به نظر نمی رسد.
۲. دست خود را سبک و بدون فشار روی کاغذ بگذارید. اگر انگشتانتان به سبکی و بدون فشار روی خطوط حرکت کنند، نقاط را بهتر احساس می کنید. برای آزمایش این گفته، تمرین زیر را انجام دهید:
پشت یک دست را با انگشتان دست دیگرتان لمس کنید. کمی فشار وارد کنید و دست خود را کمی مالش دهید. استخوان ها و رگ ها را احساس خواهید کرد. حالا انگشتانتان را محکم روی پوست بکشید. بافت پوست و مو را احساس خواهید کرد. وقتی پوست را فشار دادید، جزئیات به سختی قابل تشخیص بودند. در مورد خط بریل نیز همینطور است. شما با آنچه روی صفحه است کار دارید، نه چیزی که زیر صفحه قرار دارد. این نیاز به یک لمس سبک دارد. بسیاری از بریل خوانان سنگین دست هستند. شما هم صادقانه آزمایش کنید تا ببینید سنگین دستید یا نه.
۳. موقعیت دست های خود را بررسی کنید تا مطمئن شوید که از حساسترین قسمت نوک انگشتانتان استفاده می کنید. دستان شما باید خمیده باشند، به طوری که بند دوم انگشتانتان فقط کمی بالاتر از بند اول باشد. مچ دست شما باید درست بالای صفحه حرکت کند. حساسترین قسمت انگشتان شما درست زیر نوک آن است، البته منظور قسمت گوشتی بالای بند اول انگشت نیست.
۴. اگر خطوط بریل را با استفاده از سه انگشت در هر دست دنبال کنید، بهترین عملکرد را خواهید داشت. با اینکه انگشت های سبابه اولین و مهمترین انگشت های به کار رفته در خواندن هستند، انگشت های میانی و انگشتری به گم نکردن کلمه و بالا بردن سرعت کمک می کنند. همیشه مهم است که از هردو دست استفاده کنید، حتی اگر یکی از آنها حساسیت کمتری داشته باشد. هردو انگشت سبابه تان را روی نوشته نگه دارید. تقریباً همه افراد در خواندن یک دست برتر دارند و این لزوماً همان دستی نیست که در سایر فعالیت ها برتر است. کار راحتی است که بتوانید با یک دست بخوانید و با دست دیگر با لوح و قلم بنویسید. در این صورت می توانید بخش های کوتاهی از آنچه می خوانید را بدون برداشتن دست از روی صفحه رو نویسی کنید. استفاده از این تکنیک را برای رو نویسی آدرس یا شماره تلفن در نظر بگیرید. در چنین وضعی احتمالاً انتخاب زیادی برای اینکه کدام دست بهتر عمل می کند ندارید، اما اگر روی آن کار کنید می توانید کارایی هردو دست را بهبود بخشید.
۵. وقتی بریل می خوانید، با دست چپ ابتدای خط و با دست راست انتهای خط را بخوانید. انگشت های سبابه بهترین بریل خوانان در جایی در وسط خط به هم می رسد، دست راست خط را به پایان می برد و دست چپ به اول خط بر میگردد تا شروع خط جدید را پیدا کند. این فرایند سرعت را افزایش می دهد زیرا دیگر نیاز نیست برای پیدا کردن شروع خط جدید مکس کنید. دست برتر شما قسمت بیشتری از خط را می خواند، اما دو دست به طور مستقل می خوانند و مغزتان کلمات را به ترتیب صحیح قرار می دهد. اگر تا به حال بریل را با یک دست می خواندید، اولین قدم شما این است که دست ضعیفترتان را وادار کنید دست دیگر را دنبال کند تا زمانی که در خواندن به کار بیاید. با دستی که می خواهید تقویت کنید حداقل یک کلمه در ابتدا یا انتهای خط بخوانید. هر قدر در استفاده از دو دست ماهر شوید، آنچه فکر می کردید سرعتتان را کاهش می دهد به افزایش سرعت شما منجر خواهد شد. وقتی در خواندن یک کلمه با دست ضعیفتر موفق شدید، به تدریج بار بیشتری را بر آن وارد کنید و تعداد کلماتی را که با آن دست می خوانید بالا ببرید. اگر یک دست شما به معنای واقعی قادر به خواندن نیست، باز هم می توانید بریل را به اندازه ای خوب بخوانید که به کارتان بیاید. اگر یک دست نسبت به دست دیگر حساسیت کمتری در لمس دارد، دست ضعیفتر را به کار بگیرید تا کار آمدتر شود.
۶. از بعضی جهات، بهبود سرعت خواندن بریل بسیار شبیه به بهبود خواندن سرعت خط بینایی است. توصیه می کنیم که ابتدا نگاه اجمالی به متن را یاد بگیرید. یاد بگیرید که با خواندن اولین خطوط پاراگراف های کوتاه و اولین و آخرین خطوط پاراگراف های طولانیتر، دیدی کلی به متن پیدا کنید. اگر پاراگراف زیادی طولانی است چند خط از وسط آن را نیز بخوانید.
اگر دارید یک مکالمه را می خوانید، عباراتی مثل «او گفت»، «او پرسید» و «من توضیح دادم» را رد کنید و بر آنها تأکید نداشته باشید. وقتی این عبارات وسط یک خط هستند آنها را رد نکنید، اما در ابتدا یا انتهای خط در زمانی که متن را با صدای بلند نمی خوانید غیر ضروری اند. با این شیوه شما با محتوا آشنا می شوید و نادیده گرفتن کلمات غیر ضروری راه دیگری برای افزایش اندک سرعت خواندن شما است. این کار برای یادگیری نگاه سریع و اجمالی به متن است، نه خواندن سریع متن به صورت کلمه به کلمه. اگر سعی می کنید مطالب را سریعتر پوشش دهید، دست و ذهن شما یاد می گیرند که چگونه با هم کار کنند. همه این روش ها به افزایش سرعت شما کمک می کنند. چنین تکنیک هایی می توانند به بهبود قابل توجهی منجر شوند. شما یاد خواهید گرفت که حرکت ثابت دست هایتان را به خاطر تمرکز بر آنچه در خواندن شما مهم است از دست ندهید.
۷. از کلمات بریل برای خودتان تصویر ذهنی ایجاد کنید. این ایده خصوصاً زمانی مفید است که بلند نویسی را به خوبی یاد گرفته باشید و در یادگیری کوتاه نویسی، نیاز دارید که علائم را به خوبی یاد بگیرید. می توانید بسته ای از کارت های سه در پنج که روی آنها کلمات و عبارات پر کاربرد نوشته شده است با خود داشته باشید. اولین نمونه هایی که از این کارت ها می سازید نباید بیشتر از چهار نماد را در بر داشته باشند. با انجام این تمرین بلافاصله شروع به تشخیص نماد های کوتاه نویسی خواهید کرد. همچنین خواهید توانست ترکیبی از حروف را به عنوان بخشی از یک کلمه کامل تشخیص دهید. مثال: کلمه »کند« در کلمات «می کند»، «بکند» «کندن» و… نیز وجود دارد. کلمه «باور» در ابتدای کلمه «باورمند» و در پایان کلمه «خوش باور» آمده است. همانطور که کلماتی را که در حافظه تصویری خود دارید راحتتر تشخیص می دهید، کلمات طولانیتر که آنها را در بر دارند نیز سریعتر تشخیص خواهید داد. وقتی یک گروه ۲۰ تایی کارت را به خوبی در حافظه تصویری خود ذخیره کردید، آنها را با یک مجموعه دیگر عوض کنید. کارت ها را در دفترچه یادداشت یا کیف خود داشته باشید، در مسیر مدرسه یا محل کار آنها را مطالعه کنید و در صورت فرسودگی، کارت های جدید بسازید.
۸. برای بهبود در خواندن، اهداف دست یافتنی مشخص کنید. میزان مطالعه خود را در هر روز معین کنید. با خودتان صادق باشید، حتی اگر فقط یک پاراگراف در طول روز می خوانید. به عنوان اولین هدفتان، این مقدار را دو برابر یا ۵۰ درصد افزایش دهید. به تعهد روزانه خود برای خواندن بریل کاملاً پایبند باشید. وقتی با خواندن این مقدار جدید احساس راحتی کردید، آن را بیشتر کنید و هدف جدیدتان قرار دهید.
حتماً هر روز تمرین خواندن را انجام دهید. به یاد داشته باشید که خواندن بیشتر از حدی که مشخص کرده اید هیچ ضرری ندارد. اگر روزی به تعهدتان در خواندن عمل نکردید اصلاً نگران نباشید، زیرا استرس باعث فرسودگی می شود. فقط از همان جایی که متوقف شدید ادامه دهید و هر روز برای رسیدن به همان هدف کار را ادامه دهید.
۹. با متن های خیلی کوتاه شروع کنید. طولی نمی کشد که بتوانید سه یا چهار صفحه را با هم یک باره بخوانید. احساس خوش آیندی است وقتی بتوانید بگویید که یک داستان کامل را خوانده اید. چنین موفقیتی تلاش بیشتر را تشویق می کند. لازم نیست حتماً مطالبی را بخوانید که در سطح فکری خودتان نوشته شده است. خیلی از ما دوست داریم داستان های کودکانه بخوانیم. به سادگی می توانید مقالات کوتاهی از مجله های مختلف را پیدا کنید و بخوانید.
۱۰. خط بریل را برای خود راحت کنید. یک کتاب بریل را در کنار تختتان بگذارید و به دیگران بگویید که خواندن در تاریکی را یاد گرفته اید. یک کتاب یا مجله را نزدیک صندلی راحتی مورد علاقه خود بگذارید. یک مجله کوچک را با خودتان داشته باشید. تا می توانید خود را در معرض خط بریل قرار دهید، به عبارتی خود را در بریل غرق کنید. یک تقویم بریل در جیب یا کیفتان داشته باشید. یک دفترچه تلفن و آدرس به بریل بسازید. دستورات آشپزی را به بریل بنویسید. از دوستانتان بخواهید که به شما یاد دهند که جدول کلمات متقاطع در بریل چگونه است یا اینکه رمز نگاری به خط بریل چگونه انجام می شود. سعی کنید همانطور که خط بینایی برای دوستانتان همه جا در دسترس است، شما نیز خط بریل را همه جا در دسترس خود قرار دهید. هرچه بیشتر نوشته های بریل را ببینید و هر کجا دستتان را می گذارید با آن مواجه شوید، آن را بیشتر خواهید خواند. قطعاً مهمترین کاری که می توانید برای افزایش سرعت خواندنتان انجام دهید این است که در هر زمان و هر مکانی که امکان دارد بریل بخوانید. بخوانید، بخوانید و بخوانید.
۱۱. یکی از مؤثر ترین راه ها برای بهبود مهارت خط بریل، خواندن با یک شخص دیگر است. یک ضبط صوت نیز می تواند این کار را انجام دهد. خواندن طرف مقابل یا ضبط صوت باید کمی سریعتر از خواندن شما باشد. خودتان را وادار کنید که ادامه دهید. متن را دوباره بخوانید. در بار دوم خواندن با مطالب آشنا شده اید. به همین دلیل سرعت شما باید افزایش یابد. تا زمانی که با سرعت بالاتر راحت شوید این کار را ادامه دهید. خودتان چیزی را روی نوار ضبط کنید. با خودتان رقابت کنید و هر بار سعی کنید سرعت اصلی صدای ضبط شده تان را شکست دهید.
۱۲. حداقل در یکی از مجله های بریل که از آن لذت می برید مشترک شوید. مقالات کوتاه را بخوانید و سپس بیش از دو بار آنها را باز خوانی کنید و سعی کنید هر بار سرعت خواندنتان را افزایش دهید. متن را حفظ نکنید. هرچه با متن آشناتر شوید با سرعت بیشتری خواهید خواند. حتماً گاهی اوقات متن را با صدای بلند بخوانید تا مطمئن شوید که وقتی مطالب برایتان آشنا است، جایی را از قلم نمی اندازید.
۱۳. همانطور که پیشرفت در سرعت خود را مشاهده می کنید، به همان مقدار قبل یا حتی بیشتر برای مطالعه و تمرین زمان صرف کنید. سریعتر خواندن به شما این امکان را می دهد که مطالب بیشتری را در مدت زمان مشابه بخوانید. در مدرسه کودکان ساعات زیادی را در روز می خوانند و در عین حال خواندن را یاد می گیرند. ما بزرگ سالان انتظار داریم که فقط چند دقیقه وقت بگذاریم و به همان اندازه ای که کودکان پیشرفت می کنند نتیجه بگیریم. حداقل در ابتدای کار این اتفاق نخواهد افتاد. برای مشاهده پیشرفت قابل ملاحظه باید زمان بگذارید.
۱۴. از عادات بد بپرهیزید. بسیاری از بریل خوانان این عادت بد را دارند که برای پی برداً به اشتباهات، متن را به دفعات بررسی مجدد می کنند. مهم است که دستانتان را پیوسته به جلو ببرید و در موارد اندکی به عقب برگردید. هنگام خواندن بریل از لمس بیش از حد خودداری کنید. خواندن با کسی که کمی سریعتر از شما پیش می رود، شما را از بررسی مجدد متن باز می دارد. اگر این کار را بکنید، عقب خواهید افتاد. درست است که خواندن بریل نیاز به حرکت دادن دست دارد، اما این حرکت باید بیشتر رو به جلو باشد، نه بالا و پایین یا عقب. اگر دستانتان را بالا و پایین ببرید، ممکن است بدون آنکه متوجه شوید از یک خط به خط دیگر بپرید. شما می توانید همراه با کسی که او نیز برای بهبود سرعتش تلاش می کند، با هم تمرین خواندن کنید. حتی می توانید این کار را با تلفن انجام دهید. اگر آدم اهل رقابتی هستید، کسی را به چالش بکشید تا با شما رقابت کند. زمان بندی های چه مدت چه مقدار مفید هستند، اما فقط برای تعیین اینکه آیا سرعت خواندن شما افزایش می یابد یا خیر. در این کار زیاده روی نکنید. به جای اندازه گیری چند کلمه در دقیقه، احتمالاً اندازه گیری چند صفحه در ساعت یا هفته مفیدتر است. وقتی مطلبی را به بریل برای خواندن دارید، آن را به بریل مطالعه کنید نه به شیوه های دیگر. تقلب نکنید و بخشی از متن را با ضبط صوت گوش ندهید.
۱۵. مسئولیت هایی را با استفاده از خط بریل انجام دهید. برای مثال از یادداشت های بریل گزارشی تهیه کنید. با استفاده از کارت های بریل سخنرانی کنید. گزارشی در مورد آنچه به بریل خوانده اید تهیه کنید. کتاب های فدراسیون ملی نابینایان (NFB) پر از مقالات کوتاه و آسان است که می تواند انگیزه ای برای بهبود این مهارت فراهم کند.
در این مقاله ما در مورد نوشتن سخن به میان نیاورده ایم. چه با ماشین تایپ بریل بنویسید چه با لوح و قلم، مهارت نوشتن شما مهارت خواندنتان را تقویت می کند. در مورد نوشتن مطالب بسیاری می توان گفت که شاید در زمانی دیگر و مقاله ای دیگر به آن پرداختیم.
ما دوست داریم در مورد بعضی از دانش آموزان فوقالعاده ای که داشته ایم بیشتر برایتان بگوییم. پیشرفت آنان از نظر شما جالب و چالش بر انگیز خواهد بود. اگر ما را دیدید، تردید نکنید و در مورد آنها از ما بپرسید. در اینجا فضا و زمان کافی برای گفتن داستان های آنان وجود ندارد.
از کار با بریل لذت ببرید. باسواد بودن لذتبخش است. طبیعی است که بتوانید به راحتی بخوانید و این کار را با سهولت انجام دهید. هرگز این راحتی و لذت را از خود دریغ نکنید. به خودتان و به خط بریل باور داشته باشید. به یاد داشته باشید که بسیاری از بزرگ سالان بریل را از ابتدا یاد گرفته و به سرعت خوبی رسیده اند. این کار ارزش تلاش را دارد و شما نه پیر هستید، نه احمق و نه تنبل. امتحانش کنید، دوستش خواهید داشت!