نویسنده: زهرا همت
منبع: بیست و دومین شماره ی ماهنامه ی نسل مانا
دو هفته ای از اعلام نتایج آزمون سراسری می گذرد و بسیاری از دختران و پسران ما، سربلند از نتیجه، غرق در شادی پذیرش در دانشگاه و ورود به دنیای دانشجویی هستند و چه خوب که بسیاری از جوانان با آسیب بینایی نیز با تمام فراز و نشیب های دانش آموزی و آزمون سراسری، موفق به کسب مجوز ورود به دانشگاه شده اند! نسل مانا هم به نوبۀ خود، به این عزیزان تبریک می گوید و برای تمام این پسران و دختران تلاشگر سرزمینمان آرزوی موفقیت دارد.
شما نودانشجویان عزیز، احتمالاً چند ساعت یا چند روز پس از دیدن نتیجۀ آزمون سراسری، متوجه شدید که عشق و شادی قبولی در دانشگاه، تنها هیجان درونی تان نیست و چه بسا در دل کمی احساس اضطراب و نگرانی از ورود به محیط جدید تر و بزرگ تر و آنچه در انتظارتان است کرده اید. ممکن است برخی از شما خودتان را برای داشتن این احساس سرزنش کرده باشید یا حتی سعی کرده باشید با کسی در این مورد صحبت کنید. باید گفت
داشتن این احساس دوگانۀ خوشحالی و اضطراب، بسیار طبیعی است و شما باید خودتان را به شکل شایسته ای برای ورود به دانشگاه و حضور در کلاس ها و آشنایی با هم کلاسی ها و مواجهه با چالش های دانشجویی آماده کنید تا بتوانید بر این اضطراب غلبه کنید.
محیط دانشگاه، تفاوت های بسیاری با مدرسه دارد و به همین دلیل در بسیاری از کشور ها پیش از شروع کلاس های درس، یک تور دانشگاه گردی برای آشنایی دانشجویان تازه وارد با محیط و مقررات دانشگاه برگزار می شود، اما متأسفانه در کشور ما تا جایی که ما بررسی کردیم، خبری از برگزاری چنین برنامه هایی نیست، به ویژه که امسال با تأخیر ایجادشده در اعلام نتایج آزمون سراسری و زمان مورد نیاز برای ثبت نام و گذراندن روند پیچیدۀ اداریِ پذیرش دانشجویان، احتمالاً فرصت چنین برنامه هایی هم وجود نداشته و بسیاری از دانشگاه ها و مؤسسه ها هنوز مشغول ثبت نام و سامان دهی کلاس ها هستند. پس حالا که امکان چنین برنامه هایی نیست، باید خودتان دست به کار شوید و برای خودتان فکری کنید.
هرگز فراموش نکنید که ممکن است شما به واسطۀ آسیب بینایی، اندکی با هم کلاسی هایتان تفاوت داشته و نیاز های ویژه ای داشته باشید، اما این هرگز به معنای برتری دیگران بر شما نیست و تمام افراد، صرف نظر از تفاوت های فردی باهم برابرند و حالا که نهادها و رسانه ها، مسئولیت فرهنگ سازی را فراموش کرده اند؛ خود شما باید این کار را هم بر عهده بگیرید و با حفظ عزت نفس، با هم کلاسی ها ارتباط بگیرید و هرگز در دام گوشه گیری و انزوا نیفتید.
شما باید مهارت های جهت یابی و حرکتتان را ارتقا دهید. اکنون که وارد مرحلۀ جدیدی از زندگی می شوید، فرصت خوبی است که با یادگیری یا ارتقای مهارت های جهت یابی و حرکت، یک گام بزرگ در مسیر استقلال بردارید. بسیاری از دانشجویان در شهرهایی غیر از شهر محل سکونتشان پذیرفته شده اند. اگر شما هم از آن دسته هستید، از همین الآن تلاشتان را برای استقلال شروع کنید و این فرصت طلایی را از دست ندهید، حتی اگر هم در شهر خودتان دانشجو شده اید، رفت و آمد مستقل را در نظر داشته باشید. در سال های گذشته با دانشجویانی مواجه شده ایم که گاه با یکی از اولیا در کلاس درس حاضر می شدند. نکند به خودتان چنین ظلمی کنید و خودتان را از حق زندگی آزاد و مستقل محروم کنید!
مدیریت مالی از موارد بسیار مهم در مسیر استقلال است. اکنون که فاصلۀ بیشتری از خانواده می گیرید، باید بتوانید پول توجیبی هایتان را بهتر مدیریت کنید؛ بنابر این حواستان به همه چیز باشد و هزینه های رفت و آمد، خوراک، کتاب و جزوه و وسایل و ابزار های مورد نیاز را در نظر داشته باشید و کم کم به فکر کسب درآمد، هرچند درآمد های اندک از کار های دانشجویی باشید.
پنهان کردن آسیب بینایی را فراموش کنید. در بین افراد با آسیب بینایی، هستند کسانی که تصور می کنند برملا شدن این ویژگی نزد دوستان و آشنایان مایۀ شرمساری است. یادتان باشد که نه شما و نه هیچ کس دیگر مقصر این آسیب نیستید؛ پس خجالت کشیدن هم در اینجا معنایی ندارد؛ به راحتی در مورد آسیب بینایی تان با سایرین صحبت کنید و هر جا احساس نیاز کردید، از دیگران کمک بگیرید.
یکی از تفاوت های مدرسه و دانشگاه این است که معمولاً در مدرسه، تمام کلاس ها در یک اتاق خاص تشکیل می شود و فقط کافی است اتاق مخصوص کلاستان را یاد بگیرید و رفت و آمد کنید، اما در دانشگاه، هر درس در یک اتاق یا حتی دانشکدۀ خاص برگزار می شود، پس نیاز دارید، مکان های بسیاری را شناسایی کنید. می توانید بدون ناراحتی و خجالت از یکی از دوستان قدیمی، یکی از اعضای خانواده یا حتی یکی از هم کلاسی های جدیدتان بخواهید که باهم گشتی در دانشگاه بزنید و مکان ها را شناسایی کنید.
با استادان نیز در مورد آسیب بینایی تان صحبت کنید. بسیاری از استادان، قدرت درک شرایط ناشی از آسیب بینایی را دارند و با یک مناسب سازی کوچک در شیوۀ مدیریت کلاس، مثل یک بار خواندن آنچه روی تخته می نویسند یا نمایش می دهند، می توانند کار جزوه برداری شما را بسیار ساده تر کنند. اگر قصد ضبط کردن صدای کلاس را دارید، با اطلاع استاد مربوط این کار را انجام بدهید و با توجه به اینکه بسیاری از هم کلاسی های فاقد آسیب بینایی هم همین کار را می کنند؛ بدون هیچ نگرانی این کار را انجام دهید. اگر کم بینا هستید، می توانید از تخته یا نمایشگر کلاس عکس بگیرید و بخوانید و با اطمینان از اینکه بسیاری از هم کلاسی های شما هم همین کار را انجام می دهند، نگران غیر طبیعی بودن این کار نباشید. این کارها کاملاً طبیعی است و در حال حاضر با پیشرفت فناوری، دیگر نوشتن جزوه روی کاغذ کمتر رایج است.
برای دسترسی به منابع مطالعاتی، با بخش نابینایان کتابخانه های عمومی شهر، انجمن ها و… ارتباط برقرار کنید. ممکن است بسیاری از کتاب های مورد نیاز شما به صورت صوتی یا الکترونیکی موجود باشد و بتوانید از طریق منابع آگاه به راحتی به آنها دست پیدا کنید. اگر هم کتاب مورد نظرتان را پیدا نکردید، می توانید به دفتر امور دانشجویان دارای معلولیت در دانشگاه مراجعه کنید. اگر چنین تشکلی در دانشگاه شما وجود ندارد، می توانید از هم کلاسی ها کمک بگیرید. اگر قبلاً با آنها ارتباط دوستی مناسبی برقرار کرده باشید، می توانید با هم گروه های مطالعه تشکیل دهید و بسیاری از کار ها را با مشارکت هم انجام دهید.
حواستان به دوستی هایتان باشد. با توجه به ویژگی های عاطفی خاص اوایل جوانی، ممکن است هر دوستیِ ساده ای، عشق تصور شود. اگر در شکل دادن دوستی ها و رعایت حدود و مرز های آن، احتیاط لازم را به خرج ندهید، ممکن است با مشکلات و آسیب های بسیاری مواجه شوید.
با فناوری آشنا شوید یا شاید بهتر باشد بگوییم بیشتر آشنا شوید. استفاده از ابزار هایی مانند درشت نمای الکترونیک، یادداشت بردار بریل، نرم افزار های کامپیوتر و تلفن همراه، می تواند بسیاری از دشواری های دانشجویان دیروز را از سر راه شما بردارد و به شما کمک کند همگام با دوستانتان پیش بروید.
صمیمانه برای شما، دانشجویان عزیز، آرزوی موفقیت و سربلندی داریم و آرزو می کنیم در سال های آینده، دانشجویان پیش از ورود به کلاس درس، آموزش های منسجمی ببینند. از انجمن ها و تشکل های افراد با آسیب بینایی انتظار داریم در این مسیر، اقدام هایی انجام دهند، ازجمله اینکه خواستار توجه دانشگاه ها به دانشجویان با آسیب بینایی و تشکیل دفترهایی در هر دانشکده برای رسیدگی به امور و دغدغه های آنان باشند یا پیش از ورود دانشجویان به دانشگاه، همایش هایی با هدف آشناسازی دانشجویان با آسیب بینایی با محیط دانشگاهی برگزار کنند و متخصصین مواردی مانند شیوۀ دسترسی به منابع مطالعاتی و استفاده از فناوری های کمکی را آموزش بدهند.
از آنجا که با مواردی مواجه بوده ایم که تجهیزات آموزشی و توان بخشی توسط ارگان ها تهیه شده، ولی به دلیل ناآگاهی مسئولین و ترس از خراب شدن تجهیزات گران قیمت، در اختیار جامعۀ هدف قرار نگرفته است؛ باید تهیه و دسترسی افراد با آسیب بینایی به این ابزار ها به طور جدی پیگیری شود.
آرزویمان این است که با انجام چنین اقدام هایی، اضطراب ناشی از ورود به دانشگاه در دل افراد با آسیب بینایی کم رنگ تر و عشق و شادی ورود به یک دنیای بزرگ تر، قلب ایشان را پرتپش تر کند.