در جهانی که بریل برای نابینایانش غریبه شده و هر روز هم به غربتش افزوده میشود، وبسایت پرکینز به مناسبت ۴ ژانویه، روز جهانی بریل، متنی را منتشر کرده و با ذکر ۴ دلیل، سعی دارد اهمیت این رسم الخط را به مخاطبانش بشناساند.
در یادداشت منتشره در وبسایت پرکینز میخوانیم: در دوره ای قرار داریم که دسترسی به کتابهای صوتی از هر زمان دیگری آسانتر است و ابزارهایی نظیر «الکسا» و «آیفون»، به سادگی این کتابها و متون را برای نابینایان میخوانند. با وجود این امکانات، آیا هنوز ضرورتی برای یادگیری بریل وجود دارد؟
ما در مرکز پرکینز تمام امکانات فناورانه را فراهم میکنیم تا نابینایان بتوانند از آن طریق نیازهای مطالعاتی خود، از آکادمیک گرفته تا مطالعه آزاد را رفع کنند. تمام امکانات از صفحه خوانها گرفته تا دستگاههای پخش کننده در اختیار نابینایان قرار میگیرد اما با این وجود، ما از آموزش بریل هم غافل نیستیم و علیرغم گذشت بیش از ۲۰۰ سال از تولد این خط، همچنان به ترویج آن مبادرت میکنیم. در این نوشته به شرح چرایی این کار خواهیم پرداخت.
سوادآموزی برای همه یکسان اتفاق نمی افتد: سواد برای هر شخص، به فراخور ویژگیهایی که دارد ممکن است به گونه متفاوتی تعریف شود. نابینایی که توأمان دچار مشکلات حرکتی است و به عنوان مثال قادر به استفاده از دست خود برای خواندن متون بریل نیست، قطعاً کتابهای صوتی را برای مطالعه ترجیح میدهد اما قضیه برای کسی که علاوه بر نابینایی، با مشکل شنوایی هم مواجه است، کاملاً متفاوت است و چنین فردی بدون شک منابع بریل را برای مطالعه بر خواهد گزید. از همین رو، ما در پرکینز سعی میکنیم دسترسی همگان را به تمامی اشکال منابع مطالعاتی فراهم کنیم تا هر کس به فراخور نیازش بتواند از انواع مختلف آن استفاده کند.
خلآ دستور زبان: شنیدن کتاب، بیشک با خواندن آن متفاوت است. در هنگام شنیدن، نمیتوانیم به مواردی همچون املای کلمات، چگونگی استفاده از علائم نگارشی نظیر ویرگول، نقطه، خط تیره و نقطه ویرگول دسترسی داشته باشیم و همین موارد به طور بالقوه ممکن است ادراک ما از کتاب را دستخوش نقصان کند. به علاوه، آموزش قواعد دستوری یک زبان، بدون متون بریل کاری تقریباً نشدنی مینماید.
بریل، همپای بقیه در حال تکامل است: دسترسی افراد بینا به کتابهای صوتی یا رایانه های خانگی نتوانسته شکل خواندن و نوشتن آنها را تغییر دهد. در باره نابینایان هم قصه از همین قرار است. امکانات فراوانی نظیر نمایشگرهای بریل در اختیار نابینایان است که به رایانه و تبلت و گوشی متصل میشود و نوشته ها را در قالب بریل نمایش میدهد و به نابینایان امکان میدهد، به بریل بنویسند. دستگاههای کوچکی مثل Note taker ها هم در بازار عرضه شده اند که در واقع جای ابزارهایی نظیر Kindle ها و سایر کتابخوانها را برای نابینایان پر میکنند و این افراد میتوانند کتابها را به وسیله کارتهای حافظه یا حافظه های USB, به این دستگاهها منتقل کنند و به کمک این ابزارها، بدون نیاز به نسخه های کاغذی آنها، مطالعه کنند.
سلایق فردی: با پیشرفت تکنولوژی، نیاز افراد بینا به چاپ کاغذی از بین نرفته است. به طریق اولی برای نابینایان هم همینطور است و بسیاری دوست دارند کتابها را به بریل مطالعه کنند. نابینایان هم مثل افراد بینا، باید به طور مساوی به همه قالبها اعم از صوتی، الکترونیکی و بریل دسترسی داشته باشند تا خودشان بتوانند بر اساس نیاز یا سلیقه شان، هر کدام را انتخاب کنند. در پایان، باید جمله هلن کلر را یادآوری کنیم که میگوید: «نابینایان، به همان اندازه که نوع بشر به گوتنبرگ، مخترع صنعت چاپ مدیون است، به لویی بریل، طراح و به وجود آورنده خط بریل مدیون هستند.
منبع: ایران سپید
pactos.net