نویسنده: میرهادی نائینی زاده
منبع: سی و پنجمین شماره ی ماهنامه ی نسل مانا
مواجهه با مخاطرات گوناگون طبیعی یکی از بحث هایی است که توجه زیادی را به خود جلب کرده است. برگزاری مانور های «چگونگی آمادگی برای مقابله با زلزله» در مدارس و توجه به مقاوم سازی منازل در هنگام کسب جواز ساخت، شاید برای مخاطب این نوشته آشنا به نظر بیایند؛ اما از منظر توجه به افراد دارای آسیب بینایی و مواجهه ی آنها با بلایای طبیعی چه کوشش یا توجهی در میان بوده است؟ خود این افراد تا چه حد می دانند که در هنگام وقوع سیل یا زلزله دقیقاً چه اقداماتی باید انجام بدهند؟ اهمیت پی جویی این مطلب وقتی بیشتر می شود که توجه داشته باشیم کشور ما یکی از جاهایی است که باید با بلایای طبیعی گوناگونی دست و پنجه نرم کند و عدم آگاهی افراد و مسئولین از ضرورت های مواجهه ی افراد با آسیب بینایی می تواند زیان های جبران ناپذیری در پی داشته باشد.
در پادکست ۱۱۷ هدلی، ریکی انجر گفت و گویی با اد هینز درباره ی چگونگی مواجهه با بلایای طبیعی ترتیب داده است. اد به عنوان مسئول برنامه ی مقابله با بلایای طبیعی توصیه هایی به افراد نابینا دارد که می توانند در سراسر جهان گره گشا باشند.
* اد به این گفت و گو خوش اومدی. امروز قرار نیست راجع به چیزای خوبی حرف بزنیم؛ اما من حس مثبتی دارم که ما می تونیم کلی اطلاعات به درد بخور از تو بگیریم برای وقتی که یه مخاطره طبیعی میاد سراغمون. وقتی به رسانه ها توجه می کنیم، یه سری اطلاعات کلی به دست میاریم برای زمانی که با این طور چیزا مواجه میشیم، ولی بذار بحثو ببرم به سمت مشکل بینایی و بپرسم اگر موضوع اصلی آمادگی اضطراری نابینا ها باشه چه چیزایی باید بیشتر و بهتر مورد توجه باشه؟
* اول از همه باید به این توجه کنیم که وقتی وضعیت عادی نیست نباید توقع داشته باشیم از همون روش هایی که قبلاً مشکلاتمون رو حل می کردیم لزوماً بتونیم استفاده کنیم. خیلی از نابینا ها اینجا وقتی هر چیزی میشه مراجعه می کنن به مراکز نابینایی تا مسئلشون حل بشه؛ اما خیلی احتمالش زیاده تو اون شرایط بحرانی هیچ کدوم از این مؤسسه ها نتونن کمک شایانی بکنن. این خیلی مهمه که بدونین، توی چنین موقعیتی اگه خواستید از کسی کمک بگیرید دقیقاً باید سراغ کی برید. باید بدونین پیشگیری همیشه حرف اول رو می زنه؛ مخصوصاً اگه شما مشکل بینایی داشته باشین.
* دقیقاً درسته. توی اون وانفسا که هر کی حتماً فکر خودشه، شما نمیتونین از نو شروع کنین به یاد گرفتن.
* آره ریکی. استقلال و اتکا به خود اینجا خیلی مهمه. شما باید حتماً دو تا کار بکنین. اول بدونین توی چه جور محله ای زندگی می کنین و وضعیت احتمال مخاطرات طبیعیشو حتماً بررسی کنین. بدونین چقدر اونجا احتمال سیل داره یا روی گسل هست یا چیزایی از این دست. حتی اینم بدونین که عوامل محیطی چقدر احتمال خطر رو بالا بردن توی جایی که زندگی می کنین. اگر دیر نابینا هستین، حتماً از خودتون بپرسین که آیا من الآنم می تونم مثل وقتی که بیشتر می دیدم با مخاطرات محل زندگیم برخورد درستی داشته باشم؟
دومین چیزی که باید بدونین اینه که توی همه ی بخش های شهرداری یه بخش مدیریت بحران وجود داره. سعی کنین با اونا توی منطقه ی خودتون تماس بگیرین و شرایطتون رو براشون توضیح بدین. ازشون بپرسین که چه اولویت هایی برای وضعیت جسمی شما می تونن در نظر بگیرن وقتی یه اتفاقی مثل سیل پیش اومد؟ اگه میتونین، مأمورین مدیریت بحران منطقتون رو با کسایی که اطلاع بیشتری درباره ی مواجهه نابینا با مخاطرات طبیعی دارن متصل کنین.
* خب اد؛ یه چیزایی هست که همیشه توی این موقعیت ها باید دم دست باشه، غذا، لباس، وسایل کمک های اولیه و این طور چیزا. یه نابینا چه چیزایی رو باید به لیست وسایل ضروری زمان بحرانش اضافه کنه؟
* اگه از من بپرسین بهتون میگم برای خودتون یه کیف مواقع بحران داشته باشین و از تمام وسایلی که الآن دارین استفاده می کنین، (مثل عصا و مگنیفایر) یکی توش بذارین. حتی اگه می تونین یه باتری اضافه برای مگنیفایرتون داشته باشین که به مشکل نخورین. اگه مشکل شنوایی هم دارین حتماً بهش توجه کنین و چیزایی که برای شنواییتونم لازم دارین به کیفتون اضافه کنین.
* یه چیزی، خیلی از ماها الآن معتاد تکنولوژی شدیم. خیلی کارامونو با گوشیامون انجام میدیم. فکر نمی کنم اون موقع گوشی خیلی آنتن داشته باشه که ما رو کمک کنه!
* خیلی سؤال خوبیه. معلومه که اون موقع خیلی از برنامه هایی که برای مسیر یابی و ارتباط استفاده میشن کار نمی کنن. بد نیست به یه جایگزین دیگه هم براشون فکر کنین. بذارین یه مثال بزنم. اگه شما همیشه برای جهت یابی دارین از گوشیتون استفاده می کنین، خوبه کار کردن با یه قطب نمای بریل یا گویا رو بلد باشین که چهار جهت اصلی رو بشناسین. حالا فکر کنین وقتی طوفان یا سیل میاد تو رادیو می شنوید که «همه برن سمت جنوب». حالا شما راحت می تونین بدون مشکل مثل بقیه حرکت کنین؛ چون هم ابزار حرکت رو دارین و هم بلدین چه طوری ازش استفاده کنین.
* تو به این اشاره کردی که باید یه کیف بحران داشته باشیم. چطوری باید وسایلمونو توش بذاریم که بتونیم درست چیزی رو که می خوایم برداریم؟
* اینکه نابینا یاد بگیره ذهنش رو منظم کنه خیلی کمک می کنه که بتونه همه ی کارا رو با سرعت انجام بده. خب حتماً می تونی تصور کنی که سرعت توی این شرایط چه نقش مهمی داره و من میگم سیستماتیک نگاه کردن به اینکه چی رو کجا می ذاریم برای نابینا از نون شب واجب تره. یکی دیگه از کارایی که باید بکنین اینه که روی آیتم های کیفتون با بریل برچسب بزنین که بتونین زودتر به چیزی که دنبالش می گردین برسین. این برای کم بینا ها هم خیلی اهمیت داره. باید حواستون باشه که ممکنه یه جای خیلی تاریک باشین و دید کافی نداشته باشین برای پیدا کردن چیزی که الآن واقعاً لازم دارین. پس بد نیست بتونین برای همه چی برچسب بذارین طوری که راحت باشین دقیقاً چیزی رو که میخواین سریع پیدا کنین. باید خیلی حواستون به بیماری های دیگه ای که دارین هم البته باشه؛ مثلاً اگه نیاز به انسولین دارین و باید حتماً یه جای خنک برای نگهداریش در نظر بگیرین قبل تر بهش فکر کنین که وسط بحران دچار مشکل نشین.
* تا اینجا ما بیشتر راجع به چیزای محسوس و فیزیکی حرف زدیم. چه اطلاعات ضروری نیاز هست که داشته باشیم؟
* بذارین فکر کنیم اصلاً نمی تونیم از گوشیامون استفاده کنیم. پس حتماً یه لیست مخاطبین با خط بریل برای خودمون درست کنیم که در صورت نیاز بتونیم باهاشون در ارتباط باشیم. همون لیستو به صورت بینایی هم داشته باشیم که اگر آسیب دیدیم دیگران بتونن ازش استفاده کنن. یه کپی از لیستتون رو به یکی از نزدیکان یا دوستاتون که اونجا زندگی نمی کنه هم بدین. این خیلی وقتا کمک کرده.
* یه چیز مهم که به ذهن من میرسه اینه که بعضی اطلاعات مثل اطلاعات پزشکی ما روی گوشی هامون ذخیره شده و خب وقتی ما از Voiceover یا Talkback استفاده می کنیم برای دیگران سخته که دقیقاً ازشون استفاده کنن. یا باید اونا رو توی لیست کاغذیمونم جا بدیم یا باید راهی پیدا کنیم که دیگران هم بتونن دقیقاً و راحت از گوشی های ما استفاده کنن.