نویسنده: رؤیا بابایی
منبع: بیست و سومین شماره ی ماهنامه ی نسل مانا
ماهیت کمپین ها بیان مطالبه ها و خواسته های جمعی افراد است. گروه های مختلف شهروندان در قالب کمپین و با رعایت چهارچوب های قانونی کشور می توانند خواسته های خود را مطرح یا اعتراضشان به شرایط را اعلام کنند .
کمپین حمایت از حقوق معلولان نیز از این قاعده پیروی میکند.
این کمپین از هفت سال پیش تاکنون با هدف آگاهی رسانی به معلولان و مسئولان و تلاش در راستای احیای حقوق قانونی، اجتماعی و شهروندی معلولان فعالیت می کند و تاکنون دستاوردهای بزرگی، ازجمله تصویب قانون و اجرای بخش هایی از آن و همچنین آشنایی دستگاه ها با وظایف خود در قبال معلولان را در کارنامۀ خود به ثبت رسانده است .
کمپین به دنبال ارتقای سطح زندگی معلولان است
مدیر کمپین معلولان می گوید: در شهریورماه سال ۱۳۹۵، شنیدم برای تأکید به تصویب قانون حمایت از معلولان قرار است تجمعی مقابل مجلس برگزار شود. من آن موقع مطالعۀ چندانی دربارۀ ماهیت کمپین ها نداشتم، اما به این تجمع پیوستم و بدون آنکه بخواهم، به عنوان یکی از نمایندگان معلولان وارد مجلس شدم و با جمعی از نمایندگان گفتگو کردم .
بهروز مروتی بیان می کند: آن روز نماینده ها گفتند لایحۀ قانون معلولان هفتۀ بعد به صحن می آید و ما از آن حمایت می کنیم، اما هفتۀ بعد لایحه نه تنها در صحن علنی رد، بلکه با رأی ۱۳۱ نماینده از دستور کار مجلس خارج شد .
او ادامه می دهد: ماه بعد یکی از دوستان که برای گرفتن گزارش تصویری از من و برادرانم به منزل ما آمده بود، با اشاره به دانش فضای مجازی و کامپیوتر، مرا زیر سؤال برد و گفت: چرا صدای افراد معلول نمی شوی؟! کمی بعد من گروهی تلگرامی ساختم و با پیشنهاد دوستان نام کمپین پیگیری تصویب قانون معلولان روی آن گذاشتیم و این گونه شد که «کمپین معلولان» متولد شد .
مروتی توضیح می دهد: ما در کمپین از ابتدا دو محور برای فعالیت هایمان داشتیم. در مرحلۀ اول می خواستیم تصویب لایحۀ قانون معلولان را پیگیری کنیم که این رویکرد بسیار موفق و اثرگذار بود؛ به گونه ای که همان ۱۳۱ نمایندۀ مخالفِ تصویب قانون معلولان را هم همراه کرد.
این فعال حوزۀ معلولان ادامه می دهد: ما در سطح کشور متونی را تدوین کردیم و آن را توسط فعالان کمپین به نمایندگان شهرها و استان های مختلف در مجلس رساندیم. کم کم یک طومار واقعی توسط فعالان کمپین در مشهد به دست آقای پژمان فر رسید و او طومار را در مجلس به اهتزار درآورد و درنهایت لایحۀ قانون معلولان با بیش از ۱۹۰ رأی تصویب شد.
مدیر کمپین معلولان همچنین تأکید می کند: رویکرد ما در مرحلۀ دوم، پیگیری اجرای قانون بود و هنوز هم هست.
مروتی می گوید: کمپین تقریباً در همۀ استان ها عضو فعال دارد، اما بسیاری از همکاری ها موقتی است، مثلاً در مورد تصویب لایحه در سراسر کشور عضو فعال بسیاری داشتیم و همین امر منجر به نتیجه شد. بعد از تصویب لایحه، بسیاری از فعالان کمپین وقتی دیدند قانون معلولان با وجود تصویب باز هم اجرا نمی شود، نا امید شدند و دست از فعالیت برداشتند.
او در خصوص تعداد اعضای کمپین نیز بیان می کند: تعداد اعضای کمپین معلوم نیست. کمپین فهرست ثبت شده ای ندارد که بر آن اساس تعداد اعضا و مشخصات افراد معلوم باشد. عضوگیری هم نداریم و هرکس بخواهد می تواند از شهر خودش داوطلبانه با ما فعالیت کند.
مروتی در خصوص بخش های فعالیت کمپین نیز ابراز می کند: فعالیت کمپین به بخش های بسیاری تقسیم می شود . در قدم اول کار کمپین، دادن فراخوان های متفاوت است و فراخوان الزاماً تجمع نیست، مثلاً ما اخیراً فراخوان ارسال نامه به نمایندگان مجلس را دادیم یا قبلاً فراخوان ارسال نامه به صدا و سیما، شورای شهر و شهرداری ها را داشتیم.
مدیر کمپین معلولان با اشاره به اینکه فعالیت های کمپین چندوجهی است و ابعاد مختلفی دارد و فقط به پیگیری اجرای قانون محدود نمی شود، می گوید: آگاهی بخشی، اطلاع رسانی، پیگیری مشکلات در سازمان بهزیستی، تهیۀ گزارش های تحلیلی، برگزاری تجمع، پیگیری مشکلات اداری و افشاگری فساد اداری نیز بخش دیگری از فعالیت های کمپین است و عملکرد کمپین بسیار فراتر از یک رسانه است؛ چراکه از همۀ راه های ممکن ارتقای سطح زندگی معلولان و بهبود شرایط آنان را دنبال می کند .
ماهیت کمپین معلولان، کنشگری در لوای قانون است
دکتر علی صابری کمپین را فعالیتی عمومی می داند که ماهیت و جایگاه حقوقی ندارد، اما به افراد اجازۀ بیان اعتراض ها و مطالبه گری حقوقشان را می دهد .
این استاد دانشگاه و وکیل پايه1 دادگستری، می گوید: سمن ساختار حقوقی ثبت شده ای است که تعاريف و اهداف مشخصی دارد و قانون روی آن نظارت می کند، اما کمپین جنبشی اجتماعی، کنشگری و مجموعه ای از فعالیت های مدنی است.
به گفتۀ صابری در فعالیت کمپینی شهروندان به جای اینکه هریک جداگانه حرفشان را مطرح کنند، خواسته هایشان را به صورت جمعی در قالب یک کمپین و با برگزاری اجتماعات یا تهیۀ نامه و طومار بیان می کنند.
این عضو شورای چهارم شهر تهران که خود از نابینایان است، همچنین اذعان می کند: وقتی ده ها نفر در قالب کمپین خواستۀ مشترکی را مطالبه می کنند، حرف و صدایشان بهتر شنیده می شود، اما در صورت بیان فردی ممکن است خواسته غیرمنطقی قلمداد شود یا ديگران متوجه مفهوم اصلی خواسته نشوند، اما جامعه همان خواسته را وقتی از سوی مجموعه ای از افراد بیان شود، می شنود و متوجه می شود که همۀ این شهروندان دچار اشتباه نشده اند و خواسته های نامعقولی ندارند.
گران ترین وکیل ایران تأکید می کند: همۀ اقشار جامعه می توانند برای بیان خواسته های خود کمپین داشته باشند. این نوع فعالیت هرگز غیرقانونی نیست و فعالان آن اگر ضوابط کشور را رعایت کنند و موجب اخلال در نظم عمومی نشوند، مشمول هیچ مجازاتی نخواهند بود .
این وکیل معروف که چند سال پیش توانست وزارت بهداشت را به پرداخت دیه به خانواده هایی که به اعضایشان خون آلوده تزریق شده بود، محکوم کند، می گوید: کمپین ها نمی توانند ثبت شوند و از جایی مجوز بگیرند، اما تا زمانی که قانون را رعایت می کنند، تجمع و اقداماتشان قانونی است. هیچ کس نگفته که تعدادی از شهروندان نمی توانند مقابل نهادهایی مانند مجلس اجتماع و حرفشان را مطرح کنند .
صابری در خصوص اقدام رئیس سازمان بهزیستی کشور که فعاليت کمپین را سیاسی و امنیتی خوانده و اعضای کمپین را مشمول تبعات سیاسی دانسته بود نیز می گوید: معلولان به جز مطالبۀ کمترین حقوقشان و تأکید بر پرداخت مستمری در شأن خود چه حرف یا اقدام سیاسی داشته اند که مشمول تبعات سیاسی و امنیتی شوند؟
به طور کلی انتظار میرود مسؤولان امر در مواقع این چنینی نقدپذیر باشند و سعه صدر بیشتری از خود نشان دهند.