نویسنده: امیر سرمدی
منبع: بیست و سومین شماره ی ماهنامه ی نسل مانا
چهارمین دورۀ مسابقات پاراآسیایی هفتۀ اول آبان ماه در شهر هانگژو کشور چین به پایان رسید و کاروان کشورمان با کسب عنوان نایب قهرمانی به کار خود خاتمه داد. در این یادداشت به نتایج به دست آمدۀ کاروان فرزندان ایران، تفکیک نتایج رشته های مختلف ورزش نابینایان حاضر در این مسابقات و مقایسۀ نتایج آنها با ادوار قبلی مسابقات پاراآسیایی خواهیم پرداخت.
تاریخ سازی با کسب عنوان نایب قهرمانی
کاروان ایران در بازی های پاراآسیایی هانگژو با شعار ایمان، ایران، افتخار، با نام «فرزندان ایران» و به سرپرستی دکتر کمال جوانمرد در این دوره از بازی ها که از 30 مهر تا 6 آبان برگزار شد، حضور یافت. ورزشکاران کشورمان در بازی های پاراآسیایی هانگژو که به علت شیوع کرونا به جای سال 2022 در اکتبر 2023 برگزار شد، با کسب ۱۳۱ مدال رنگارنگ (۴۴ مدال طلا، ۴۶ نقره و ۴۱ برنز) برای اولین بار در جایگاه دوم بازی های پاراآسیایی قرار گرفتند و تاریخ ساز شدند. چینِ میزبان با ۵۲۱ مدال (۲۱۴ طلا، ۱۶۷ نقره و ۱۴۰ برنز) در جایگاه اول قرار گرفت و ژاپن نیز پس از ایران با ۱۵۰ مدال (۴۲ طلا، ۴۹ نقره و ۵۹ برنز) سوم شد. کشورهای کرۀ جنوبی، هند، اندونزی، تایلند، ازبکستان، فیلیپین و هنگ کنگ، به ترتیب، در جایگاه چهارم تا دهم جدول رده بندی توزیع مدال ها قرار گرفتند. ایران درمجموع چهار دورۀ حضور خود در بازی های پاراآسیایی موفق به کسب دو عنوان چهارمی در بازی های پاراآسیایی 2010 گوانگجو با 80 مدال (۲۷ طلا، ۲۴ نقره، ۲۹ برنز) و بازی های پاراآسیایی 2014 اینچئون 120 مدال (۳۷ طلا، ۵۲ نقره و ۳۱ برنز) شد.
در سومین دورۀ این بازی ها که سال 2018 به میزبانی جاکارتای اندونزی برگزار شد، ایران برای اولین بار توانست با کسب 136 مدال (۵۱ طلا، ۴۳ نقره و ۴۲ برنز) در جایگاه سوم قرار گیرد. به نسبت دورۀ قبلی مسابقات پاراآسیایی، با وجود افزایش سه رشتۀ اعزامی (210 نفر در قالب شانزده رشتۀ اعزامی به هانگژو و 208 نفر در قالب سیزده رشتۀ اعزامی به جاکارتا) 7 مدال طلا کمتر در هانگژو نصیب کاروان ایران شد، اما ورزشکاران کشورمان موفق شدند با 2 مدال طلای بیشتر نسبت به ژاپن، عنوان دومی جدول مدال ها را ازآن خود کنند؛ جایگاهی که پنج سال پیش با کسب دو طلای بیشتر نیز می توانستند به آن دست یابند که کرۀ جنوبی با 53 طلا و 2 طلا بیشتر نسبت به ایران در آخرین روز مسابقات مانع آن شد.
پاراآسیایی هانگژو از نگاه آمار
در مسابقات پاراآسیایی هانگژو، سه هزار ورزشکار از ۴۳ کشور آسیایی حضور داشتند و ۲۸ کشور موفق به کسب مدال شدند. درمجموع، ۵۰۲ مدال طلا، ۴۹۹ مدال نقره و ۵۷۲ مدال برنز در این مسابقات توزیع شد. ایران با ۲۱۰ ورزشکار در شانزده رشتۀ ورزشی مردان و یازده رشتۀ ورزشی زنان در این رویداد مهم آسیایی شرکت کرده بود که سهم ورزشکاران مرد در مدال آوری برای کاروان ایران ۸۹ مدال و سهم بانوان نیز ۴۰ مدال بود. 2 مدال نیز در بخش میکس به دست آمد. فاطمه بیات با سیزده سال سن در رشتۀ شطرنج معلولان و اسدالله عظیمی با ۶۴ سال سن در رشتۀ پارا دو و میدانی، جوان ترین و مسن ترین ورزشکاران کاروان فرزندان ایران بودند. در این دوره از بازی ها، ایران برای اولین بار در رشتۀ پارا وزنه برداری بانوان و شطرنج جانبازان و معلولان نماینده داشت.
نتایج قابل انتظار ورزش نابینایان در هانگژو
نابینایان و کم بینایان که با 57 ورزشکار در شش رشتۀ ورزشی گل بال، فوتبال پنج نفره، دو و میدانی، شطرنج، جودو و شنا در هانگژو به مصاف حریفان خود رفتند، درمجموع 43 مدال (14 طلا، 16 نقره و 13 مدال برنز) را به دست آوردند، درحالی که نابینایان و کم بینایان در 2018 جاکارتا، با 55 ورزشکار در شش رشتۀ گل بال، شنا، جودو، شطرنج، دو و میدانی و دوچرخه سواری موفق به کسب 48 مدال (15 طلا، 14 نقره و 19 مدال برنز) شده بودند. نابینایان حالا با احتساب 4 مدال طلای 2010 گوانگژو، 7 طلای 2014 اینچئون، 15 طلای 2018 جاکارتا و 14 طلای هانگژو، مجموع مدال های طلای خود در مسابقات پاراآسیایی را به عدد چهل رسانده اند. نابینایان در 2022 هانگژو 5 مدال کمتر نسبت به جاکارتا به دست آوردند و ازنظر تعداد مدال های به دست آمده، کارنامۀ ضعیف تری نسبت به اندونزی از خود به جای گذاشتند، اما اگر تعداد ورزشکاران اعزامی در رشته های مختلف، رنگ و تعداد مدال ها را مدنظر قرار دهیم، درمجموع عملکرد دو و میدانی، شطرنج و جودو در هانگژو مانند جاکارتا، عملکرد گل بال آقایان و بانوان بد تر از اندونزی، عملکرد فوتبال پنج نفره ضعیف تر از اینچئون و نتایج تیم شنا نسبت به دورۀ قبلی این رقابت ها رضایت بخش تر بود. در ادامه به نتایج تفکیکی رشته های مختلف ورزش نابینایان در پاراآسیایی هانگژو نگاهی می اندازیم و نتایج این رشته ها را با ادوار قبلی بازی های پاراآسیایی مقایسه می کنیم.
کسب 17 مدال در رشتۀ دو و میدانی
دوندگان و پرتابگران نابینا و کم بینا با شانزده ورزشکار اعزامی به هانگژو، 17 مدال (8 طلا، 6 نقره 3 برنز) را ازآن خود کردند و 7 مدال کمتر از جاکارتا به دست آوردند. این در حالی است که کاروان دو و میدانی نابینایان با 21 ورزشکار در 2018 اندونزی حاضر شده بود و موفق به کسب 24 مدال (8 طلا، 6 نقره 10 برنز) شده بود؛ بنابراین کاهش 7 مدال برنز نابینایان در این رشته، با توجه به کاهش اعزام پنج نفری ورزشکاران دو و میدانی به هانگژو، به نسبت قابل توجیه است. دو و میدانی نابینایان در مسابقات 2014 اینچئون نیز 18 مدال (3 طلا، 13 نقره، 2 برنز) را نصیب کاروان کشورمان کرده بود.
مدال های طلای نابینایان در رشتۀ دو و میدانی در هانگژو را امیرحسین علی پور در پرتاب وزنه، مهدی اولاد در پرتاب دیسک، علی پیروج در پرتاب نیزه، مهرداد مرادی در دوی صد و چهارصد متر، هاجر صفرزاده در دوی دویست متر، فاطمه امیرزادگان در دوی چهارصد متر و سامان پاک باز در پرتاب وزنه برای کاروان فرزندان ایران به ارمغان آوردند. مدال های نقرۀ این رشته را مهدی اولاد در پرتاب وزنه، امیر خسروانی در مادۀ پرش طول، سجاد نیک پرست در پرتاب نیزه، مهدی مرادی در پرش طول و وحید علی نجیمی در دوی صد و چهارصد متر ازآن خود کردند. حسن باجولوند در مادۀ پرتاب دیسک، علی شمشیری در پرتاب وزنه و امید ظریف در دوی چهارصد متر به مدال برنز رسیدند.
تکرار نتایج انفرادی جودوی نابینایان در هانگژو
نابینایان جودوکار علی رغم داشتن یک ورزشکار کمتر به نسبت دورۀ قبل، توانستند مانند پاراآسیایی جاکارتا 2 مدال طلا، 1 نقره و 3 مدال برنز را ازآن خود کنند. وحید نوری و میثم بنی طبا مدال طلا، موسی غلامی مدال نقره و علی نوایی، مهدی برچلو و سعید کوهکن به مدال برنز دست یافتند.
جودوکاران نابینا در 2014 اینچئون نیز در بخش انفرادی 3 مدال نقره و 3 برنز به دست آورده بودند. در این دوره از مسابقات رقابت های بخش تیمی برگزار نشد و دست ورزشکاران نابینا از مدال تیمی در این رشته کوتاه ماند؛ چراکه در بخش تیمی جودوی نابینایان، جودوکاران کشورمان 1 طلا در اینچئون و 1 نقره در جاکارتا به دست آورده بودند.
حواشی این بار هم دامن جودوی نابینایان را گرفت، درحالی که از ابتدا جودوی نابینایان با هشت ورزشکار راهی هانگژو شده بود، وحید جدی و امید جعفری به علت مثبت شدن تست دوپینگشان، پیش از اعزام از شرکت در مسابقات تعلیق شده بودند و پیش از برگزاری رقابت ها، به ایران بازگشتند. در خبرها آمده بود این دو ورزشکار به علت عدم گرفتن کلاس بندی پزشکی به روی تاتامی نرفته اند، اما پیگیری ها حاکی از آن است که هر دو تا سال 2024 کلاس بندی بین المللی پزشکی را دارند.
شطرنج بازان باز هم خوش درخشیدند
شطرنج نابینایان که با دوازده ورزشکار در دو بخش آقایان و بانوان و در دو کلاس ب1 و ب2 ـ ب3 و در دو مادۀ استاندارد و رپید در هانگژو حاضر شده بود، موفق به کسب 13 مدال (4 طلا، 5 نقره 4 برنز) شد و به نسبت جاکارتا تنها 1 مدال نقره کمتر به دست آورد. در کلاس ب1 بانوان، ملیحه صفایی در هر دو بخش استاندارد و سرعتی، دو مدال طلا و در مسابقات تیمی همین کلاس و در هر دو بخش استاندارد و سرعتی، ملیحه صفایی، لیلا زارع زاده و سمیرا آقایی موفق به کسب دو گردن آویز طلا شدند. لیلا زارع زاده در بخش سرعتی نیز یک مدال برنز به دست آورد. در کلاس ب2 ـ ب3 بانوان و در بخش تیمی مسابقات استاندارد و سرعتی، عاطفه نقوی، مریم رحیم زاده و فاطمه رحیمی دو مدال نقره به دست آوردند. عاطفه نقوی در مادۀ سرعتی نیز یک مدال برنز را ازآن خود کرد. در کلاس ب1 آقایان، علیرضا قورچی بیگی در بخش استاندارد به مدال برنز دست یافت. در همین کلاس، علیرضا قورچی بیگی، محمدرضا علیزاده و هادی مشیرآبادی در بخش تیمی استاندارد مدال برنز و در رقابت های تیمی سرعتی مدال نقره را ازآن خود کردند. در مسابقات کلاس ب2 ـ ب3 آقایان، امیر ربی در بخش استاندارد به مدال نقره رسید و در مسابقات تیمی استاندارد نیز امیر ربی، حمزه مصلح و مجید باقری مدال نقره را نصیب کاروان کشورمان کردند. نکتۀ جالب توجه آنکه، تمامی اعضای تیم شطرنج نابینایان موفق به کسب مدال شدند و دست پر به ایران بازگشتند. درمجموع، از 13 مدال به دست آمده در رشتۀ شطرنج نابینایان و کم بینایان در هانگژو، 8 مدال را زنان و 5 مدال را مردان به دست آوردند، درحالی که از مجموع 14 مدال شطرنج در جاکارتا، زنان 11 مدال و 3 مدال را مردان کسب کرده بودند. در مسابقات شطرنج هانگژو، پانزده کشور به مصاف هم رفتند و در جدول توزیع مدال ها در این رشته، اندونزی عنوان نخست، ایران دوم، فیلیپین و هند نیز عناوین سوم و چهارم را ازآن خود کردند. به گفتۀ رئیس انجمن شطرنج فدراسیون نابینایان، سطح این دوره از مسابقات بسیار بالا تر از جاکارتا بود و امیر ربی به عنوان اولین شطرنج باز ایرانی که هجده سال سن دارد، برای اولین بار از ریتینگ 2000 در رده بندی جهانی فیده عبور کرد.
تداوم سیر نزولی گل بال مردان و زنان ایران
تیم ملی گلبال مردان که در مسابقات پاراآسیایی 2014 اینچئون و 2018 جاکارتا بر سکوی نخست ایستاده بود، در 2022 هانگژو با پیروزی مقابل کرۀ جنوبی در مسابقۀ رده بندی به مدال برنز بسنده کرد. تیم ملی گل بال مردان ایران با ترکیب خلیل شهریاری نسب، میلاد سوری، مهدی عباسی، مصطفی شهبازی، حسن جعفری و نعمت سرافراز راهی هانگژو شده بود. هرچند، تیم ملی گلبال آقایان با پیروزی ۹ بر ۳ مقابل کره جنوبی در فینال مسابقات آسیا-پاسیفیک، ضمن کسب سهمیه پارالمپیک ۲۰۲۴ پاریس، توانست گوشه ای از ناکامی های سال های اخیر را به فراموشی بسپارد.
تیم ملی گل بال زنان که در مسابقات 2014 اینچئون مدال نقره و 2018 جاکارتا به مدال برنز دست یافته بود، در 2022 هانگژو با شکست در مقابل تمامی حریفان خود و بدون امتیاز، در میان پنج تیم شرکت کننده، پنجم شد. زنان گل بالیست در این مسابقات با ترکیب فاطمه قایدی، مریم حسام آبادی، ریزان دژ آهنگ، زهرا عیدیان، رعنا نیازی و معصومه ملایی راهی چین شده بودند.
فوتبال نابینایان بعد از مدّت ها ناکامی با مدال بازگشت
تیم ملی فوتبال پنج نفرۀ کشورمان که بعد از پارالمپیک 2016 ریو در مسابقات چندجانبۀ بین المللی توفیق چندانی به دست نیاورده بود، سر انجام در مسابقات هانگژو موفق به کسب مدال نقره شد. فوتبال پنج نفرۀ کشورمان در 2014 اینچئون مدال طلا را ازآن خود کرده بود و در 2018 جاکارتا این رشته در مسابقات حاضر نبود.
تیم ملی فوتبال نابینایان ایران در دیدار نهایی ضمن تساوی بدون گل مقابل چین، در ضربات پنالتی مغلوب میزبان شد تا سکوی قهرمانی را از دست بدهد. تیم ملی فوتبال نابینایان با ترکیب کامبیز محکم، صادق رحیمی، محمد امین رحیم زاده، احمدرضا شاه حسینی، مرتضی کریمی، علیرضا بخت، علیرضا ایزدی، حسین رجب پور، مرتضی رمضانی و سعید موسوی راهی هانگژو شده بودند.
ارتش تک نفرۀ شنا سه مدال به دست آورد
اعضای تیم ملی شنای نابینایان که در ادوار قبلی مسابقات پاراآسیایی به علت سیاست مخرب کیفی گرایی همواره آب می روند، در هانگژو تنها با حضور محمدحسین کریمی به آب زد تا این شناگر مشهدی در کلاس ب2، موفق به کسب 1 مدال نقره و 2 برنز شود. نقره کریمی جهان آبادی در صد متر کرال پشت و مدال های برنزش در صد متر پروانه و صد متر آزاد به دست آمد و توانست تمامی رکورد های ملی را جابه جا کند. تیم ملی شنای نابینایان در مسابقات 2014 اینچئون، 7 مدال (1 طلا، 2 نقره، 4 برنز) به دست آورد و در 2018 جاکارتا تنها 1 برنز نصیب شنای ایران شد. به گفتۀ سرمربی و رئیس انجمن شنای فدراسیون نابینایان، تیم ملی شنای نابینایان در 2010 گوانگژو با پنج شناگر، در 2014 اینچئون با چهار شناگر، در 2018 جاکارتا با دو شناگر و در 2022 هانگژو با یک شناگر به بازی های پاراآسیایی اعزام شد. این در حالی است که شریفیان اعتقاد دارد اگر حداقل دو شناگر دیگر راهی این مسابقات شده بودند، شنای نابینایان می توانست 2 مدال دیگر را از آب های هانگژو صید کند. در مسابقات شنا چهارده رکورد آسیایی شکسته شده است که نشان می دهد سطح تیم های آسیایی به رقبای جهانی خود تا چه اندازه نزدیک شده است. سرمربی تیم ملی شنا معتقد است برای پارالمپیک 2024 پاریس باید نسبت به شنا نگاه حمایتی وجود داشته باشد تا ورزشکاران انگیزۀ خود را از دست ندهند و بتوان زمینۀ رشد و توسعۀ این رشته را که جزءِ رشته های مادر محسوب می شود فراهم کرد؛ جایی که در هانگژو چینی ها 51 طلا و ژاپنی ها 15 طلای خود را از استخر بیرون آورده اند.
چهارمین دورۀ بازی های پاراآسیایی هم با نتایج قابل قبول برای کاروان ایران و قابل انتظار برای نابینایان به پایان رسید و تجربه های به دست آمده از این مسابقات نشان داد، فدراسیون نابینایان باید خانه تکانی اساسی در رشتۀ گل بال انجام دهد، استعدادیابی در زمینۀ شنا و دو و میدانی را گسترش دهد و به ورزشکاران کلاس ب1 در رشتۀ جودو و شطرنج بیشتر بال و پر دهد. تیم ملی فوتبال نیز نیازمند پوست اندازی در ردۀ مدیریتی و بازیکنان است؛ هرچند حضور برخی جوانان در هانگژو یکی از عوامل موفقیت این تیم محسوب می شود. کمیتۀ پارالمپیک نیز باید در رشته های رکوردی، از سیاست سخت گیرانۀ کیفی گرایی صرف نظر کند تا انگیزه در میان ورزشکاران حرفه ای نابود نشود. گفتنی ها در این بین بسیار است که فرصت دیگری را می طلبد.