نویسنده: میثم امینی
منبع: سی امین شماره ی ماهنامه ی نسل مانا
در این شماره از نسل مانا، در ستون فناوری، به اتفاق مثبتی که اخیراً رخ داده است و می تواند تجربۀ کاربران نابینا از استفاده از سیستم عامل ویندوز را بهبود دهد می پردازیم.
برنامه بی مای آیز سال هاست که روی سیستم عامل های اندروید و آی او اس، افراد نابینایی را که در کارهای روزمره خود به کمک افراد بینا نیاز دارند به داوطلبان بینا در سراسر دنیا متصل می کند تا این داوطلبان با استفاده از دوربین دستگاه افراد نابینا به آنها کمک کنند که امکانی بسیار مفید و تأثیرگذار بوده است.
مدتی پیش با محبوب شدن ربات هوش مصنوعی چَت جی پی تی و ارائۀ امکان تشخیص تصاویر در نسخۀ ۴ این ربات، برنامۀ بی مای آیز امکانی به نام «بی مای اِی آی» را ارائه داد که در گوشی های اندروید و آی او اس به کاربران نابینا اجازه می داد از محیط اطراف خود عکس بگیرند یا تصویری را با برنامه به اشتراک بگذارند تا چت جی پی تی آن را برای آنها توصیف کند. بعد هم در صورت نیاز در مورد تصویر از این ربات هوش مصنوعی سؤال بپرسند.
این امکان به دلیل کارایی بالا با استقبال بسیاری از طرف کاربران نابینا رو به رو شد و می توان گفت حتی از امکان اصلی این برنامه، یعنی ارتباط تصویری با داوطلبان بینا هم محبوب تر شد. اخیراً شرکت توسعه دهندۀ برنامۀ بی مای آیز این برنامه را در فروشگاه برنامه های شرکت مایکروسافت برای ویندوزهای۱۰ و ۱۱ به صورت رایگان ارائه کرده است. این نسخه فقط امکان بی مای ای آی را در خود دارد و به کاربران اجازه می دهد به چند روش شامل بارگذاری یک تصویر موجود در حافظۀ رایانه؛ گرفتن تصویر از صفحه نمایش؛ گرفتن تصویر از طریق وبکم و بارگذاری تصویری که در کلیپ بورد کپی شده است، از بی مای ای آی برای تصویر توصیف دریافت و سپس با ربات هوش مصنوعی چت جی پی تی در مورد تصویر بارگذاری شده گفتگو کنند و سؤال های خود را در مورد تصویر بپرسند یا درخواست های خود را در مورد آن مطرح کنند.
کار با این برنامه ساده است. پس از نصب و ورود اولیه با آدرس ایمیل و رمز عبور ثبت شده در بی مای آیز یا با حساب کاربری، هر وقت کاربر برنامۀ بی مای آیز را باز می کند با دو سربرگ مربوط به بی مای ای آی و تنظیمات برنامه رو به رو می شود که سربرگ مربوط به بی مای ای آی به صورت پیش فرض فعال است. در سربرگ بی مای ای آی چهار دکمه قرار دارد که هرکدام یکی از امکانات مذکور برنامه را فعال می کند. هرکدام از این دکمه ها یک کلید میانبر هم دارد که این کلید میانبر تا وقتی برنامۀ بی مای آیز باز باشد، در هر جای سیستم عامل عمل می کند؛ بنابراین مثلاً با رفتن به پنجرۀ یک برنامه و فشردن کلیدهای میانبر کنترل، آلْت و حرف اِیچ کاربر می تواند از صفحۀ برنامه عکس بگیرد و در پنجره ای که باز می شود توصیف آن را بخواند و در مورد آن با چت جی پی تی گفتگو کند.
پنجره ای که بعد از بارگذاری تصویر به هر روش باز می شود ساده است. بعد از بخش تغییر سربرگ، یک فهرست حاوی پیام های رد و بدل شده بین کاربر و بی مای ای آی وجود دارد که توصیف تصویر به عنوان دومین مورد در این فهرست قرار می گیرد؛ بعد یک کادر ویرایش برای نوشتن یک سؤال یا درخواست در مورد تصویر وجود دارد که با زدن کلید اِنتر سؤال یا درخواست ارسال می شود و درنهایت دکمه ای برای رفتن به صفحۀ اصلی برنامه داریم. تاکنون
در سربرگ مربوط به تنظیمات برنامه فقط گزینۀ مربوط به خروج از حساب کاربری وجود دارد.
کاربران نابینا می توانند از این برنامه در مواقع مختلفی استفاده کنند، مثلاً:
ـ دریافت اطلاعات در مورد برنامه هایی که دسترس پذیر نیستند: اگر یک برنامه دسترس پذیری مناسبی ندارد، می توانیم با گرفتن یک تصویر از محیط آن، توصیف آن را از بی مای آیز دریافت کنیم و در صورت نیاز با پرسیدن سؤال هایی در مورد تصویر گرفته شده از جزئیات بیشتری مطلع شویم.
ـ دریافت یک توصیف باکیفیت از تصاویر مهم: دیگر تصاویر مهمی مثل عکس های خانوادگی حاوی خاطرات پر ارزش در گوشه ای از رایانۀ ما خاک نمی خورند، بلکه حالا می توانیم این تصاویر را به بی مای آیز بدهیم و توصیف پر از جزئیات را از آن دریافت کنیم.
ـ دریافت یک توصیف از تصاویر برخط: مثلاً می توانیم تصویر یک محصول در یک فروشگاه برخط را به برنامه بدهیم تا شکل محصول برای ما توصیف داده شود.
ـ آماده شدن برای تماس های ویدئویی: ما این امکان را هم داریم که با گرفتن تصویر از طریق وبکم از آن برای دریافت اطلاعات دربارۀ ظاهر، اینکه آیا در مرکز دوربین قرار داریم یا خیر و اینکه آیا نور محیط برای تماس تصویری مناسب است یا خیر استفاده کنیم.
آوردن امکان بی مای ای آی به ویندوز اقدامی بسیار مفید و مؤثر است و می تواند تجربۀ کاربران نابینا از کار با سیستم عامل ویندوز را دگرگون کند، اما نسخۀ ویندوزی این برنامه هنوز در ابتدای راه خود است و جای بهبود بسیار دارد. بعضی از مواردی که می تواند در برنامه بهبود داده شوند عبارت اند از:
ـ افزودن امکان انتخاب زبان در سربرگ تنظیمات برنامه: با ارائۀ این امکان ما می توانیم مستقل از زبان سیستم عامل از بی مای ای آی به زبان مورد نظر خود استفاده کنیم.
ـ افزایش قالب های تصویری پشتیبانی شده: در حال حاضر قالب های تصویری بسیار کمی پشتیبانی می شوند. افزایش قالب های پشتیبانی شده می تواند کارایی این برنامه را افزایش دهد.
ـ ایجاد امکان استفاده از کلیدهای میانبر مربوط به امکانات برنامه، وقتی برنامه باز نیست: با ایجاد امکان استفاده از کلیدهای میانبر بدون باز بودن برنامۀ بی مای آیز کار با برنامه سهولت بیشتری پیدا می کند.
ـ ارائۀ افزونه ها و اسکریپت هایی برای ایجاد ارتباط بین صفحه خوان های محبوبی مثل اِن وی دی اِی و جاز با برنامه: یکی از ضعف های کنونی برنامۀ بی مای آیز این است که وقتی از صفحه عکس می گیرد، فقط می تواند از کل صفحه اسکرین شات تهیه کند و امکان ارسال فقط یک عنصر به برنامه، مثلاً تصویری در یک صفحۀ وب وجود ندارد. یک افزونه یا اسکریپت می تواند این مشکل را حل کند و با گرفتن اسکرین شات از شیءِ مورد نظر آن را به بی مای آیز ارائه دهد تا فقط آن عنصر توصیف شود.
برای اینکه برنامۀ بی مای آیز را روی سیستم ویندوز خود نصب کنید، باید حساب مایکروسافت شما به فروشگاه ویندوز متصل باشد و یک برنامۀ تغییر آی پی مناسب را داشته باشید. سپس کافی است بی مای آیز را از طریق این لینک رایگان از این فروشگاه دریافت کنید.