نویسنده: امید هاشمی: فعال رسانه ای
دو هفته ای می شود که تعطیلات نوروزی تمام شده و زندگی روال عادی خودش را دست کم به همان شیوه ای که قبل از عید حاکم بود، از سر گرفته است. دانش آموزان، از جمله اقشاری هستند که این آغاز دوباره را با پوست و گوشتشان درک می کنند. چه، روز های طولانیِ استراحت و خوشی و بازیِ تمام وقت به سر آمده و گاهِ روز های تکراری مدرسه فرا رسیده است. ما هم در پیشخوان از این ماجرا غافل نشده ایم و سعی کرده ایم در آغاز این شماره از پیشخوان، آن گروه از مخاطبانمان را بیش از پیش به یاد حال و هوای درس و مشق و امتحان بیندازیم تا خوش خوشانِ تعطیلات به کلی فراموششان شود که یوم الحساب از آنچه می اندیشند به آنها نزدیک تر است.
کلاه تفکر بر سر دانش آموزان کوچولو
برای خیلی از دانش آموزان، درس ریاضی از همان اول غول مرحله آخر محسوب می شده است. برای دانش آموزان بینا، متد های آموزشی غیر کارشناسی و همینطور نبود معلمانی که بتوانند مفاهیم را به خوبی و با زبانی شیوا و گویا به شاگردان انتقال دهند، از جمله عوامل همیشگی دل زدگی کودکان از این درس به شمار می آمده و در خصوص نابینایان، نبود تجهیزات کمک آموزشی هم پیوسته بر این عوامل اضافه می شده و دلیلی می شده برای عدم تسلط اغلب دانش آموزان نابینا بر «درس شیرین ریاضی». این ها را گفتیم تا مقدمه ای سر هم کرده باشیم برای صحبت در باره یک پادکست جذاب و با مزه که در آن میزبان و تهیه کننده اش که از صدا های قدیمی و آشنای پادکست های نابینایی است، به معرفی یک ابزار جالب برای آموزش ریاضی به دانش آموزان نابینای مقطع ابتدایی پرداخته است.
علاقمندان به فناوری های نابینایی، «جاناتان موزِن» را حتماً به جا می آورند. او یکی از قدیمی ترین برنامه ساز های حوزه نابینایان است. خودش نابینا است و تقریباً هفده سالی می شود که با ساخت پادکست در زمینه تکنولوژی های ویژه نابینایان، در آشنا کردن این افراد با ابزار های تازه نقش غیر قابل انکاری را ایفا می کند. برخی از مخاطبان پیشخوان صدای موزن را احتمالاً در پادکست های شرکت فریدِم سایِنتیفیک شنیده اند. اغلب پادکست هایی که این شرکت منتشر می کند توسط این نابینای کار بلد ساخته شده اند. موزن در یکی از آخرین شماره هایی که در وبسایت شخصی اش منتشر کرده، با مدیر استارتاپی موسوم به «کلاه تفکر»، گفتگو کرده. این استارتاپ، به تولید نرم افزار هایی می پردازد که هدفشان تولید آموزش های مبتنی بر صدا است. آموزش هایی که نیازی به خواندن، نوشتن یا لمس نداشته باشند. موزن در این گفتگو دو تا از آخرین محصولات این گروه استارتاپی را بررسی کرده است؛ بازی هایی که برای پلتفرم بلندگو های آمازون یعنی «آمازون الکسا» طراحی شده اند. اولی، یک بازی جذاب و هیجان انگیز برای آموزش ریاضی است که به شکلی تعاملی، سؤالاتی را از کاربر می پرسد و بر اساس جواب هایی که از او می شنود، او را به مرحله بعدی می برد یا اینکه برای یافتن جواب درست راهنمایی اش می کند. البته قضیه به این سادگی که توصیف شد نیست و این، خلاصه ای از بازی بود که به خاطر اجتناب از اطاله نوشته بدینسان آورده شد. بازی دومی که این استارتاپ برای آمازون الکسا طراحی کرده، قرار است به کودکان در یادگیری زبان اسپانیایی کمک کند. در این شماره از پادکست پیشخوان که ذیل همین نوشته قابل دانلود و شنیدن است، به جزئیات این بازی پرداخته ایم و نمونه صوتی آن را هم با شما به اشتراک گذاشته ایم.
موزن یک اپیزود دیگر هم با این موضوع که چطور می توانیم صدایی با کیفیت از خودمان در کلاب هاوس ارائه کنیم منتشر کرده که با وجود اینکه در زمان تنظیم این نوشته، این شبکه اجتماعی در برخی اپراتور ها فیلتر شده و احتمالاً آنطور که رایحه شامه نوازش به مشام می رسد قرار است به کل مسدود شود، حیف است در این شماره از پیشخوان به آن نپردازیم. چه، کاربران ایرانی، کوچه فیلترینگ و همه پیچ و خم هایش را مثل کف دست می شناسند و این سد، نخواهد توانست مانعی برای حضورشان در کلاب هاوس باشد. موزن امکان تازه ای را هم برای تعامل پادکست ساز های نابینا فراهم کرده که در نسخه صوتی به تفصیل به آن خواهیم پرداخت.
یک متد تازه برای یادگیری کوتاه نویسی انگلیسی
تا حال و هوای درس و مشق از سرمان نپریده به یکی دیگر از پادکست هایی بپردازیم که موضوعی مرتبط با آموزش را دست مایه تولید اپیزود تازه کرده است. مهمان یکی از آخرین اپیزود های پادکست بلایندَبیلیتیز، یک خانم معلمِ مجرب نابینا است که بیش از سی سال است در زمینه آموزش به نابینایان فعالیت می کند و مدارج و گواهی نامه های معتبری را هم در زمینه تدریس به نابینایان دریافت کرده است. گواهی نامه تدریس بریل از سوی کتابخانه کنگره از جمله این تأییدیه ها است. بهانه ای که باعث شده گردانندگان بلایندبیلیتیز از خانم «روبِرتا بِکِر» برای حضور در پادکستشان دعوت کنند، تألیف درس نامه ای برای آموزش کوتاه نویسی بریل است. بِکِر، یک متد آموزشی کاربردی برای آموزش کوتاه نویسی طراحی کرده و آن را در اشکال گوناگون در اختیار آموزگاران قرار داده است. او این متد تازه را بر اساس آخرین باز بینی های «بریل یک پارچه انگلیسی» تنظیم کرده است. بریل یکپارچه انگلیسی که آن را به اختصار یو ای بی (UEB) می خوانند، محصولی است که از دل شورای بین المللی بریلِ انگلیسی بیرون آمده است. تدوین این شیوه نامه از سال ۱۹۹۱ آغاز شده و تا ۱۹۹۵ هم طول کشیده است. در سال ۲۰۰۴ این شیوه نامه رسمیت پیدا کرد و تا سال ۲۰۱۲، تمامی کشور های انگلیسی زبان آن را پذیرفتند و به رسمیت شناختند. هدف شورای مذکور از تدوین این شیوه نامه، اصلاح کاستی های بریل و مناسب سازی آن برای علوم جدید بود. در این شیوه نامه تمهیداتی اندیشیده شده که نابینایان بتوانند از بریل برای نوشتن علائم مختص به ریاضی، رایانه و سایر علوم هم به راحتی استفاده کنند.
کتابی که بکر طراحی کرده قرار است با استفاده از جملات متعدد، کوتاه نویسی را به نابینایان بیاموزد. این کتاب هم به بریل در اختیار متقاضیان قرار گرفته و هم بینایی. شکل بریلش علاوه بر چاپ متداول، به صورت یک خط در میان هم چاپ می شود که نو آموزانِ بریل هم بتوانند از آن استفاده کنند. این درس نامه همچنین به شکل بینایی هم در دسترس است که معلمان و والدین بینا هم بتوانند از آن برای تدریس به کودکان نابینا استفاده کنند. در تدوین نسخه بیناییِ این کتاب، ابتکار جالبی اندیشیده شده که در باره اش در نسخه صوتیِ پیش خوان توضیحات مبسوطی ارائه شده است. بکر این کتاب را برای فروش بر روی وبسایتش قرار داده است.
آخرین اخبار فناوری های ویژه نابینایان در پادکست زندگی پس از نابینایی
در میان محتوای تولید شده برای نابینایان در طول یک ماه گذشته، پادکستی که «تیم شوارتز» در وبلاگِ «زندگی پس از نابینایی» منتشر کرده، یکی از هیجان انگیز ترین ها به شمار می رود. او در اپیزودی که در روز های پایانی مارس منتشر کرده با «چارلز هایزر»، ویراستار نابینا و دانشجوی رشته دسترسی پذیری گفتگو کرده؛ گفتگویی که بیشتر به مرور اخبار جالب و شنیدنی در حوزه نابینایان اختصاص یافته است. تیم در آغاز این اپیزود از تزریق دُز اولِ واکسن کرونای خود خبر می دهد؛ انگار نه انگار که این سوی آب ها کسانی ممکن است دلشان آب شود! آنها در این گفتگو به آخرین اخبار از سرویس «آیرا» (AIRA) می پردازند که گویا اخیراً توافقی را با کافیشاپ های زنجیره ای «استارباکس» امضا کرده اند که به نابینایانی که به این کافیشاپ ها مراجعه می کنند، راهنمایی های ویدئویی رایگان ارائه کنند. «آیرا»، سرویسی است که به وسیله آن، فرد نابینا به یک کارشناس تعلیم دیده متصل می شود و از او خدمات ویدئویی دریافت می کند. کارشناسان آیرا در محیط ها و موقعیت های گوناگون می توانند متقاضیان نابینا را راهنمایی کنند. نابینایان با پرداخت حق عضویت ماهانه، می توانند در موقعیت هایی نظیر خرید، تفریح، مسافرت، مطالعه و خلاصه هرجا که به کمک فرد بینا احتیاج داشته باشند روی آیرا حساب کنند. آیرا برای نابینایانی که زبانم لال قصد تزریق واکسن کرونا داشته باشند هم نیم ساعت خدمات رایگان در نظر گرفته است.
تیم و چارلز خبر جالبی را هم در خصوص افتتاح موزه ی بویایی ویژه نابینایان در غرب لهستان مرور کرده اند. آنها همچنین به گفتگو با یک تولید کننده فناوری های پوشیدنی ویژه مسیریابی پرداخته اند و جزئیات شرکت در کنفرانس دسترسی پذیری مایکروسافت را شرح داده اند و یک بازی جذاب نابینایی ویژه آی او اس را هم معرفی کرده اند که صحبت در باره تمامی این موارد را به نسخه صوتی پیش خوان وا می گذاریم.
تلاش فدراسیون ملی آمریکا برای هموار کردن راه ورود نابینایان به دنیای ریاضیات
این ماه پیشخوان را با درس و مشق و آموزش شروع کردیم و شاید بد نباشد با همین سوژه هم به آخر برسانیم. در آخرین شماره ماهنامه «بریل مانیتور»، که در ماه آوریل بر روی وبسایت فدراسیون ملی نابینایان قرار گرفته، گزارشی به قلم «اَل مِینکی» منتشر شده که به موضوع دسترسی نابینایان به ریاضی از طریق بریل اختصاص یافته است. ال و همکارانش از طرف فدراسیون مأمور شده اند کاستی های بریل برای بازنماییِ علائم ریاضی را شناسایی کنند و ابزاری جهت تبدیلِ خودکارِ متون ریاضی به بریل طراحی کنند. ال در این گزارش، با جزئیات کامل به جلساتی که در این راستا برگزار شده و دستاورد هایی که تا کنون حاصل شده پرداخته است. ال اظهار کرده او و همکارانش توانسته اند به یک چارچوب و متدِ قابل قبول برای تبدیل خودکارِ متون دست یابند و بفهمند از چه طریق می شود شکل ها را به گونه ای برجسته کرد و توضیحات بریل را در جای مناسب قرار داد که برای مخاطب نابینا قابل فهم باشد. آنها همچنین موفق شده اند فهرستی از علائم جدیدِ ریاضی را که معادل بریل ندارند، شناسایی کنند. این گروه امیدوار است به زودی به فناوریِ تبدیل خودکار متون ریاضی به بریل دست یابد تا نابینایانی که به دنبال تحصیل در رشته هایی مانند علوم پایه، نظری و مهندسی هستند هم بتوانند به آسانی به منابع مطالعاتی دسترسی داشته باشند.
ارتباط یک ترانه ماندگار با دنیای نابینایان
نکته بعد از پایانی اینکه در نسخه صوتی پیشخوان، یک راز موسیقاییِ شگفت انگیز را آشکار خواهیم کرد که اگر اهل دنبال کردن جریان های موسیقایی قرن بیستم اروپا و آمریکا باشید، حتماً از شنیدنش تعجب خواهید کرد. یکی از شناخته شده ترین و پر فروش ترین قطعات موسیقی قرن بیستم، ربط جالبی به نابینایان پیدا می کند. با نسخه صوتی پیشخوان همراه باشید تا این قطعه را یک بار دیگر با هم بشنویم و در باره ارتباطش با دنیای نابینایان با هم گپ بزنیم.
منبع: ماهنامه ی مانا.