نویسنده: جواد سقا
منبع: سی و سومین شماره ی ماهنامه ی نسل مانا
توصیف صوتی به عنوان بخش نهایی پروژه به فیلم اضافه می شود؛ اما مراحل تولید آن به دلیل تأثیری که بر کیفیت محصول نهایی می گذارد دارای اهمیت است. بنیاد آمریکایی نابینایان افزودن (AD) را نیازمند به همکاری چند نهاد و حرفه می داند.
این فرآیند با استودیویی که مسئولیت تولید توصیف صوتی فیلم را بر عهده دارد به عنوان مثال، سونی، استودیو آمازون، یا یک شبکه تلویزیونی مانند CBS شروع می شود و با شبکه تلویزیونی یا سرویس پخشی که فیلم توصیف صوتی شده را به کاربر نهایی تحویل می دهد، پایان می یابد.
۱ـ سازنده محتوا
در ابتدا استودیوی طرف قرارداد و سازنده محتوای AD باید تعهدی برای ارائه توضیحات صوتی داشته باشد. این تعهد، تولید کننده توضیحات صوتی را ملزم به رعایت نکاتی می کند. به عنوان مثال، استودیوهای فیلم مانند سونی یا برادران وارنر باید با افراد توانمندی برای تهیه توصیف صوتی فیلم مورد نظر قرارداد ببندند و سپس آن را به فیلم بیافزایند.
توجه به این نکته مهم است که یک فیلم ممکن است در چندین فرمت فیلم سینمایی، دی وی دی، پخش تلویزیونی و پخش ویدئو توزیع شود. البته استودیوهای تلویزیونی اغلب فرمت مونو و دی وی دی ها فرمت استریو را انتخاب کرده اند. در حالی که کاربر حرفه ای دالبی را ترجیح می دهد. سپس استودیو یا سازنده محتوا باید برای تولید توصیف صوتی با ارائه دهنده توصیف قرارداد ببندند. اگر کار درست انجام شود، استودیو/ سازنده محتوا، استانداردها و دستورالعمل هایی را تعیین می کند و فرآیند کنترل کیفیت را برای ارزیابی کیفی کار در اختیار می گیرد. این کیفیت سنجی ممکن است شامل تأیید نسخه نوشته شده توصیف صوتی قبل از صداگذاری باشد، در موارد دیگر ممکن است شامل بازبینی محصول نهایی و یا ضبط مجدد احتمالی قسمت های خاص باشد. به عنوان مثال در یک مورد، بازبین فیلم متوجه شد نویسنده توصیف ها چیزی را که در یکی از مهم ترین صحنه های فیلم اتفاق افتاده، اشتباه تفسیر کرده و یک جمله کاملاً نادرست در توصیف آن نوشته است. وقتی این به تولید کننده توصیف صوتی گزارش داده شد، آن یک جمله را دوباره ضبط کردند. این همان مشکلی است که می تواند در بررسی کنترل کیفیت (QC) کشف شود.
2ـ نویسنده توضیحات صوتی
مهم ترین کار در تولید AD فیلم نوشتن متن آن توضیحات است. اگر چه سایر مشاغل ذکر شده در اینجا ممکن است توسط فردی نابینا انجام شود، اما کسی که متن توضیحات صوتی را می نویسد باید بینایی داشته باشد، زیرا در این بخش فرد تصمیم می گیرد چه جنبه های بصری یک فیلم را باید به یک فرد دارای اختلال بینایی منتقل کند تا به بهترین شکل آن را درک کند.
از آنجا که یک قاعده اصلی توصیف این است که “آنچه را که می بینید بگویید” (نه آنچه را که فکر می کنید یا تفسیر می کنید)، مهارت های زبانی برای انتخاب کلمات مناسب بسیار مهم است. جملات باید تا حد ممکن مختصر و در عین حال قطعی باشد. همچنین شناخت فرهنگ ها نیز برای نویسنده توضیحات مهم است. مهم است که روی صداهای کلیدی در فیلم صحبت نشود. (این ایراد در فیلم های توصیف صوتی شده ایرانی قابل مشاهده است) افزودن اطلاعات اضافی گاه به شنونده اطلاعات بیشتری می دهد. از طرفی، صرف اینکه جا برای صحبت و دادن اطلاعات بیشتر وجود دارد، به این معنا نیست که مکث های دراماتیک، گذر زمان بدون صدا، آهنگ موسیقی و صداهای ظریف در پس زمینه نادیده گرفته شود، بلکه اینها باید تا حد امکان حفظ شوند.
3ـ توضیحات صوتی راوی
گاهی نویسنده و گوینده توضیحات صوتی یک شخص هستند، در این صورت ما آنها را توصیفگر صوتی می نامیم. پس از تأیید نهایی متن این شخص در یک استودیوی ضبط حاضر می شود، در آنجا یک نسخه از توضیحات صوتی را دریافت می کند و در مقابل مانیتوری می نشیند که تصاویر را نشان می دهد. یک راوی حرفه ای AD معمولاً نسخه توضیحات را بدون احساس خاصی می خواند.
زمانی که زیرنویس های پر کار برای زبان های خارجی در میان باشد (یا در شرایط نادر دیگر)، چندین صدا پیشه ممکن است قسمت های جداگانه ای را ضبط کنند. راوی AD هنگام خواندن متن توصیف ها باید هدف سازنده محتوا را در نظر بگیرد.
استانداردهای امروزی در ایالات متحده مستلزم ارائه “مکالمه ای” است، اما با احساسات ظریف، به طوری که مخاطب جذب صحنه و داستان شود. این امر مستلزم آموزش و توجه ویژه است. نباید شنونده با صدای توصیف صوتی از داستان منحرف شود. مثلاً برای مراسم تشییع جنازه غم انگیزتر و برای تعقیب و گریز ماشین، با هیجان تر عمل کند. انتخاب مناسب گوینده توضیحات صوتی مهم است. یک گوینده با کیفیت بالا، بیش از حد بر کلمات تأکید نمی کند و صدا را به خوبی با کنش هماهنگ می کند. با آنکه علاقه روز افزونی به استفاده از صداهای سنتز شده (ترکیبی ساخته شده) برای انجام توصیف صوتی وجود دارد، اما بسیاری تفاوت های ظریف کنترل صحیح صدا را ضروری می دانند.
4ـ مهندس صدا
مهندس صدا نقش های متعددی دارد که البته می تواند بین دو یا چند نفر تقسیم شود.
1ـ ضبط صدای گوینده توصیف ها، همان طور که در بالا ذکر شد.
2ـ ویرایش یا ادیت توضیحات صوتی ضبط شده. این می تواند شامل حذف هر گونه صدای اضافه پس زمینه، کلیک دهان، یا صداهای تنفسی و همچنین فشرده سازی یک بلوک از صدای گوینده برای قرار دادن در بین دو خط گفتگو باشد. گاهی اوقات یک مهندس ماهر حتی نیاز به تصحیح تلفظ نادرست برخی کلمات با استفاده از تکنیک های ویرایش پیشرفته دارد.
3ـ قرار دادن توضیحات صوتی در نشان های زمانی صحیح.
4ـ ترکیب توضیحات صوتی با صدای اصلی فیلم.
5ـ ارائه و تحویل AD
این بر عهده استودیو یا سازنده محتوا است که کنترل کیفیت نهایی را انجام دهد و AD را در دسترس کاربر نهایی قرار دهد. این توصیف صوتی در اکران یک فیلم سینمایی، به معنای قرار دادن در بسته سینمای دیجیتال (DCP) است. برای یک دیسکDVD، به معنای ایجاد فضای روی دیسک برای صدای زبان اضافی و قرار دادن آن در منوی زبان صوتی است. برای یک شبکه تلویزیونی، این به معنای ارسال مسیر AD به شرکت های وابسته محلی خود از طریق کانال صوتی دوم (SAP) است و شرکت های وابسته محلی نیز این سیگنال را از طریق آنتن برج خود مستقیماً به خانه ها و هر سرویس کابلی یا ماهواره ای اتصال می دهند. سرویس پخش استودیو (مانند نتفلیکس، هولو یا آمازون اورجینال)، در وهله اول باید توضیحات صوتی را سفارش دهند. پس از آن AD را از طریق رابط سخت افزاری یا نرم افزاری با استفاده از مکانیسم تحویل خود در دسترس کاربر قرار دهد.
اگر فرایند تولید توصیف صوتی فیلم با دقت صورت نگیرد، محصول نهایی در کیفیت توصیف ها با مشکل همراه خواهد بود. این در توصیف تجربی ایران قابل مشاهده است. گاهی هدف اصلی که دسترسی مخاطبان به محتوا، همانند افراد بیناست، نادیده گرفته می شود و این باعث از دست رفتن بخشی از اطلاعات بصری می شود.