John Slade, مخترع نابینای 83 ساله اهل ایلفورد انگلستان و پدر سه فرزند، یک ماه پیش، بعد از چند روز مبارزه با ویروس کرونا، در بیمارستانی در انگلستان درگذشت. John Slade را میتوان از جمله تأثیرگذارترین چهرههای نابینا در دهههای هفتاد و هشتاد قرن بیستم در اروپا به شمار آورد. مرد خلاقی که احتیاج را دستمایهای برای اختراع و خلاقیت کرده بود و با ساخت ابزارهایی کوچک اما کاربردی، سعی کرده بود در حد توان، زندگی را برای همنوعانش تسهیل کند.
شروع قصه John Slade به فضای حاکم بر خانوادهاش باز میگردد. جان که خودش به واسطه آب مروارید بینایی را از دست داده بود، این بیماری را به سه فرزندش هم منتقل کرد. بنا بر این، او در خانوادهای با چهار نابینا زندگی میکرد. جان در ابتدای فعالیتش، روزنامهای صوتی برای استفاده نابینایان تأسیس کرده بود که تا همین اواخر هم منتشر میشد. یکی از حامیان این روزنامه، صاحب یک کارخانه تولید وسایل پلاستیکی بود و جان به کمک او و تجهیزات و دستگاههای موجود در کارخانهاش سعی کرد روشی برای مناسبسازی بازیهای سنتی انگلستان که عموماً بازیهای کارتی و تختهای را شامل میشدند، برای نابینایان کند. ابزارهای قدیمیاش را از انبار در آورد و با ایجاد سوراخ بر روی تختهها و ساخت مهرهها به شکلی که توی سوراخها جا بگیرند، بازیهای تختهای را برای فرزندانش مناسبسازی کرد. او این ابداع را در خانهاش محصور نکرد و سعی کرد آن را به سایر نابینایان در انگلستان و اروپا هم عرضه کند.
اصلیترین ابداع John Slade اما ربطی به بازیهای تختهای نداشت. او توانست در روزگاری که نابینایان به هیچ فناوری و ابزار هوشمندی دسترسی نداشتند، روشی برای تشخیص رنگ ابداع کند. روشی که نابینایان به کمک آن میتوانستند رنگ اجزای مختلف لباسشان را با هم هماهنگ کنند. تا پیش از ابداع جان، نابینایان از یک روش ساده اما دردسرساز برای این کار استفاده میکردند. آنها رنگ هر لباس را به بریل مینوشتند و به کمک یک تکه پارچه ابریشمی، در قسمتی از لباس میدوختند. این، دو مشکل را به همراه خود داشت؛ یکی اینکه بسیاری از نابینایان بریل نمیدانستند و مشکل دیگر هم اینکه ممکن بود دوختن یک تکه پارچه به قسمتی از لباس، برای بسیاری از نابینایان کار دشواری باشد. جان به این فکر افتاد که اگر بتوان رنگها را در قالب شکل به نمایش گذاشت، احتمالاً برای نابینایان آسانتر خواهد بود. او همچنین با خود استدلال کرد که دوختن یک دکمه، قطعاً برای نابینایان آسانتر از دوختن یک تکه پارچه است. از همین رو، به فکر انتقال رنگها به وسیله شکلهای مختلف و در قالب دکمه افتاد.
اختراع جان که هنوز هم طرفدارانی در میان نابینایان دارد از این قرار بود که شانزده دکمه با شکلهای مختلف طراحی کرد که هر کدام، یکی از شانزده رنگ پر استفاده را نمایندگی میکرد. دکمهّایی که به سادگی و با یک لمس در حد چند صدم ثانیه قابل تشخیص بودند. نابینایان میتوانستند دکمهها را با لباسشان هماهنگ کنند تا برای استفادههای بعدی، از رنگ لباسی که انتخاب میکنند، آگاه شوند.
دخترِ جان در گفتگویی بعد از مرگ پدرش تعریف کرد که یک بار ؛گری اودونوگو»، خبرنگار نابینایان تلویزیون BBC در واشنگتن، احوال پدرش را از او پرسیده و اظهار کرده که هنوز از این دکمهها برای تشخیص رنگ لباسهایش استفاده میکند. او به دخترِ جان گفته که به کمک ابداعی که جان انجام داده، او حالا میتواند قبل از رفتن به مقابل دوربین تلویزیونی، رنگ کراواتش را با لباسش هماهنگ کند. بر اساس آخرین یادداشتهای به جا مانده از John Slade, گویا این مخترع ۸۳ ساله نابینا پیش از ابتلا به کووید ۱۹ مشغول طراحی روشی برای تسهیل آموزش بریل به نابینایان بوده است.
منبع: ایران سپید