مشکلات معلولین و بی توجهی مسئولین

جوان نابینایی همراه با عصایش در یکی از قطارهای مترو دست فروشی می کند. زن میانسال و ناشنوایی نامه و مدارک یک بیمارستان را به دست دارد و در یکی از ایستگاه های مترو با زبان اشاره و نشان دادن مدارکش، طلب پول و کمک دارد. زنی که روی ویلچر نشسته زباله گردی می کند یا در جست وجوی مقادیری میوه، کنار یکی از مخازن زباله در حوالی یک مغازه میوه فروشی به سختی مخزن زباله را به سمت خودش می کشاند… این تصاویر در چند سال گذشته کمتر به چشم می خورد اما این تصاویر واقعی و زنده از افراد دارای معلولیتی که این روزها به سختی امرار معاش کرده، سفره هایشان کوچک تر شده و امیدی به آینده و بهبود شرایط ندارند رو به افزایش و درحال عادی شدن برای رهگذران و عموم مردم است.

اواخر سال گذشته زمزمه هایی از اخبار بد در حوزه افراد دارای معلولیت به گوش رسید تا اینکه حضور تعداد زیادی از این افراد مثل معلولان ضایع نخاعی، ناشنوایان، نابینایان، معلولان جسمی- حرکتی، بیماران دیستروفی و… در بسیاری از تجمعات مسالمت آمیز مقابل مجلس، سازمان برنامه و بودجه، حکایت از وقوع اتفاقاتی تلخ در حوزه معلولیت داشت. نگرانی ها آن قدر گسترده بود که حتی کار به گِل گرفتن درهای سازمان برنامه و بودجه از سوی افراد دارای معلولیت رسید اما باز هم توفیقی در حوزه مطالبات به حق معلولان حاصل نشد و سال جدید آنها با چالش های فراوان و روز افزونی از جمله حذف ردیف بودجه معلولان از قانون، شروع شد… .

گرانی تشک مواج و هزینه های لوازم بهداشتی

«حامد رضایی»، فعال حوزه معلولان است که با قطع نخاع و معلولیت 71 درصدی دست و پنجه نرم می کند. از ویلچر استفاده می کند و نسبت به بی عدالتی های رخ داده در حوزه افراد دارای معلولیت انتقاد زیادی دارد. او به «شرق» می گوید: «هزینه های تأمین لوازم بهداشتی با توجه به وارداتی بودن نمونه های متنوع آن، بسیار گران هستند. سوند، کیسه های کلوستومی، پوشک، تشک مواج و… بخش قابل توجهی از هزینه های افراد دارای معلولیت را به خود اختصاص می دهد و چنانچه هرکدام از این ابزارها به دلیل گرانی تهیه نشود، معلولان با زخم بستر یا عفونت رو به رو می شوند و آن وقت باید حداقل سه ماه خانه نشین شوند. سازمان بهزیستی هم فقط ماهانه 300 هزار تومان از هزینه لوازم بهداشتی را پرداخت می کند و نسبت به کاستی ها تعهدی ندارد. هزینه خریداری یک تشک مواج که برای افراد دارای معلولیت شدید از جمله افراد ضایع نخاعی بسیار حیاتی است، گران تمام می شود و این تشک ها به دلیل استفاده زیاد هرسال نیازمند تعمیر اساسییا خرید مجدد هستند و تعمیر تشک ها نیز حدود چهارمیلیون تومان خرج دارد؛ چراکه درصد کهنگی و استهلاک آن بسیار بالاست و بهزیستی هم زیر بار این هزینه ها نرفته و هر سه یا چهار سال یک بار با پیگیری و درخواست های فراوان از سوی مددجویان، تشک مواج تحویل می دهد و بسیاری از مددجویان مجبور هستند به خاطر داشتن یک تشک مواج به دوست، آشنا، خیر و نیکوکاران، فامیل و… رو بیندازند…».

به گفته این کنشگر حوزه معلولان، «بهزیستی در ابتدا لوازم بهداشتی مورد نیاز معلولان را به صورت ماهانه تأمین می کرد که اقدامی مناسب بود اما با حذف بودجه این اقدام از سوی سازمان هدفمندی یارانه ها، به تازگی مبلغ این وسایل را که ماهانه 300 هزار تومان است، به این افراد پرداخت می کنند؛ برای مثال این مبلغ ناچیز هزینه پوشک، سونداژ و… این فرد ضایع نخاعی نمی شود و در جلسه مشترکی با نماینده هایی از وزارت بهداشت، محاسبه و اعلام کردیم که یک فرد ضایعه نخاعی به جز هزینه های ضروری دیگر مثل تغذیه و… در ماه فقط به سه میلیون و 800 هزار تومان نیاز دارد تا فقط وسایل بهداشتی اش را فراهم کند. حالا با مبلغ 300 هزار تومان کدام بخش از وسایل ضروری بهداشتی اش را می تواند تأمین کند؟ به جز هزینه ها، خانواده های ما علاوه بر تأمین هزینه های زندگی، هزینه تأمین وسایل توانبخشی و بهداشتی، از درد گردن و کمر از پا افتادند و درست مثل خود ما شدند. آنها تا کی می توانند ما را به دندان کشیده، حمام ببرند، سوار ماشین کنند و کارهای شخصی ما را انجام دهند؟».

دهک بندی پرمشکلِ افراد دارای معلولیت

دهک بندی انجام شده بر روی افراد دارای معلولیت از جمله مسائل دیگری است که این عضو کمپین معلولان به آن اشاره می کند؛ «درحال حاضر پرداخت مستمری، حق پرستاری و کمک معیشت ماده ۲۷ براساس دهک افراد انجام می شود و قرارگرفتن معلولان در دهک های بالاتر آنها را از دریافت خدمات محروم می کند، درحالی که وزارت تعاون به بهزیستی اعلام کرده که دهک بندی نباید مبنای پرداخت ها باشد اما در عمل این اتفاق نمی افتد. وقتی هم در این زمینه اعتراضی می کنیم، دهک ها را تغییر داده و بالا می برند. اگر قانون حمایت از افراد دارای معلولیت اجرا می شد، ما کمتر شرمنده خانواده بودیم و احساس مفید بودن برای خانواده و البته جامعه داشتیم درحالی که قوانین اجرا نشده در حوزه معلولان، ما را افراد مصرف گرای مطلقی به جامعه شناسانده است».

رهایی معلولان بدون شغل و درآمد

«رضایی» معضل اشتغال مددجویان بهزیستی و افراد دارای معلولیت را معضل بزرگ و اساسی دانسته که سال ها به قوت خود باقی مانده است؛ «ما افراد دارای معلولیت برای تأمین مایحتاج خودمان به اشتغال و درآمد نیاز داریم، درحالی که صاحبان مشاغل قبل از دانستن شرایط یک فرد ویلچرسوار، به او قول شغل می دهند اما وقتی افراد ویلچری و جویای کار را می بینند، از استخدام و به کارگرفتن آنها خودداری می کنند؛ چراکه تبعات سخت و دشوار یک فرد دارای معلولیت یا ویلچری برای کارفرمایان زیاد است. یک فرد ویلچرسوار امکان رفتن به سرویس های بهداشتی متفرقه را نداشته و فرد ویلچری باید از سوند و لوازم بهداشتی گران قیمت در مدت اشتغال استفاده کند، ورودی های بسیاری از ساختمان ها برای تردد معلولان مناسب نبوده و پله های بی شماری دارند. به همین دلیل امکان کارکردن برای افراد دارای معلولیت با سختی های زیادی همراه است؛ درحالی که ما به خاطر هزینه های گزاف و روز افزون، و افتادن بار آن به دوش خانواده، شرمنده شان هستیم».

وقتی قانون حمایت از حقوق افراد دارای معلولیت در سال ۱۳۹۶ تصویب شد، بسیاری از معلولان و خانواده هایشان تصور می کردند که سازمان ها و ارگان های دیگر مطابق با تأکیدات قانونی نسبت به وظایفشان برای بهبود وضعیت معلولان در جامعه گام برمی دارند، این درحالی است که در سال گذشته برخی از نهادها و دستگاه های اجرائی به بهانه کمبود اعتبارات و منابع بودجه ای، نسبت به تعهدات قانونی خود شانه خالی کرده و قانون حمایت از حقوق افراد دارای معلولیت را به رسمیت نشناختند.

سهل انگاری در قبال معلمان به ضرر معلولان شد

«بهروز مروتی» مدیر کمپین معلولان که بارها همراه با دیگر افراد دارای معلولیت، به صورت حضوری، میدانی و رسانه ای اعتراض خود را نسبت به معوقات و بودجه معلولان اعلام کرده است، در گفت وگو با خبرنگار «شرق» تأکید می کند: «متأسفانه با وجود آنکه هرسال شاهد رشد ارقام بودجه بهزیستی در بخش اشتغال بودیم اما این رقم برای سال جاری به طور بی سابقه ای، کاهش 50 درصدی داشته از سوی دیگر بودجه اشتغال کمیته امداد افزایش 40 درصدی داشته و از 25 هزار میلیارد تومان به 35 هزار میلیارد تومان رسیده است».

«مروتی» مدیر کمپین معلولان، با اشاره به اینکه سازمان ها و ارگان ها تعهدات قانونی شان را در برابر معلولان انجام نمی دهند، می افزاید: «بودجه سال گذشته تسهیلات اشتغال بهزیستی 10  هزار میلیارد تومان بوده که البته تا امروز تمام این مبلغ به صورت کامل تحقق پیدا نکرده (حدود شش هزار میلیارد تومان از این رقم درنهایت وصول شده است) و این رقم با کاهش 50 درصدی، برای سال آینده به پنج هزار میلیارد تومان رسیده است. بانک ملی نیز یک ریال از تعهد هزار و 500 میلیارد تومانی اش را انجام نداده و متأسفانه در این زمینه نمی توان اقدامی انجام داد؛ یعنی زور و توان سازمان بهزیستی در برابر دیگر نهادها، بیشتر از این نمی رسد؛ ظلم به معلولان در حدی است که حتی دود حاصل از سهل انگاری سازمان برنامه و بودجه در پرداخت حقوق معلمان هم به چشم مددجویان بهزیستی رفت؛ به طوری که گویا 600 میلیارد تومان از معوقات بهزیستی برای پرداخت به حقوق معلمان کسر شد.

پایمال شدن حقوق معلولان

حذف ردیف بودجه، عدم تخصیص بودجه مورد نیاز برای اجرای کامل قانون حمایت از حقوق معلولان، کاهش 50 درصدی بودجه اشتغال بهزیستی، عدم پرداخت عیدی مددجویان در دهه اخیر، همراهی و مشارکت مجلس با دولت درخصوص عدم اجرای قانون حمایت از حقوق معلولان از مهم ترین مواردی است که صدای اعتراض فعالان حقوق معلولان را بلند کرده است. «مروتی» یکی از این فعالان است که می گوید مسئولان، معلولان را با ابزارهایی مانند بودجه ایزوله کرده اند؛ «با وجود نامه نگاری های مکرر و برپایی تجمعات مسالمت آمیز، دولت با مشارکت مجلس، ردیف بودجه اجرای قانون حمایت از حقوق معلولان را حذف کرد، مجلس در این حوزه حمایتی از افراد دارای معلولیت نداشت، حتی بسیار تأسف بار است که بگوییم مجلس در این زمینه حامی دولت شد؛ در حقیقت اتفاق تأسف بار و تلخی است که مجلس قانونی را که خودش وضع کرده، نقض و از آن صیانت نکند.

در کنار حذف ردیف بودجه و نداشتن بودجه مشخصی برای امسال، اتفاق و حواشی تلخ دیگری هم که از به حاشیه راندن و سرکوب افراد دارای معلولیت حکایت دارد، رخ داده است.

مصوبه روی مصوبه!

ازجمله اینکه مصوبه ای در تضاد با ماده 27 قانون حمایت از معلولان بیرون می آید. دولت مطابق با ماده ۲۷ مکلف است کمک هزینه معیشت افراد دارای معلولیت بسیار شدید یا شدید فاقد شغل و درآمد را به میزان حداقل دستمزد سالانه تعیین و اعتبارات لازم را در قوانین بودجه سنواتی کشور منظور کند. با این حال «مروتی» مدیر کمپین معلولان از یک مصوبه بدون پشتوانه در مجلس می گوید «بهزیستی باید مطابق با یک مصوبه مبهم و بدون پشتوانه اجرائی، رقمی به میزان پنج میلیون تومان برای کمک معیشت افراد دارای معلولیت شدید و غیرشدید پرداخت کند که این مصوبه تعارض آشکاری با ماده 27 قانون حمایت از حقوق معلولان دارد که مجلس به عنوان مرجع تصویب قانون حمایت از حقوق معلولان و مشاهده مطالبات صورت گرفته در حوزه این قانون، از این تعارض آشکار اطلاعی نداشته است. درعین حال این مصوبه در کمیسیون تلفیق که کمیسیونی به اصطلاح کارشناسی و در صحن علنی مجلس بدون توجه به مغایرت آن با ماده 27 قانون حمایت از حقوق معلولان به تصویب می رسد. وقتی ماده قانونی شفافی وجود داشته که البته اجرائی هم نمی شود، چرا باید مصوبه دیگری برخلاف آن اعمال شود؟».

اجرای ماده 27 قانون معلولان اعتبار می خواهد

تخصیص نیافتن منابع بودجه ای برای اجرای مصوبه فوق و نامشخص بودن میزان اعتبار برای آن ازجمله مشکلات این مصوبه مبهم و بدون پشتوانه بود «اینکه بودجه این مصوبه از کدام منبع باید تأمین شود، یکی از ابهامات بود؛ وجود یک واژه حداکثری در این مصوبه دست سازمان بهزیستی را برای پرداخت حداقلی و حذف عدد پنج میلیون تومانی به بهانه کمبود اعتبارات و منابع باز گذاشته و پرداخت آن را منوط به آزمون وسع دانسته است. همچنین اجرای این مصوبه را هم برعهده هیئت وزیران گذاشت و درواقع مصوبه اولیه را به صورت کامل تغییر داد. به همین دلیل با توجه به کمبود منابع و اعتبارات، بسیار بعید می دانیم که مصوبه فوق تا 10 سال آینده نیز عملیاتی شود؛ چنان که همت و اراده ای هم برای اجرای قانون حمایت از حقوق معلولان وجود ندارد. کل بودجه سازمان بهزیستی حدود 17، 18 هزار میلیارد تومان است؛ درحالی که اجرای ماده 27 قانون حمایت از حقوق معلولان به تنهایی بیش از سه هزار میلیارد تومان بودجه نیاز دارد».

کاهش ارزش پول ملی، عدم ثبات قیمت کالاهای اساسی و تورم فعلی، باعث حذف بسیاری از مواد غذایی از سفره معلولان شده است؛ به طوری که وقتی پای صحبت یا درددل افراد دارای معلولیت می نشینیم، می بینیم و می شنویم که آنها درگیر مشکلات فراوان معیشتی شده و سفره های شان روزبه روز کوچک تر شده است. افراد دارای معلولیت ماهانه مستمری ناچیزی دریافت می کنند که با خط فقر فعلی، قابل مقایسه نیست.

انتقاد معلولان از حق پرستاری ناچیز

پیش بینی احتمال افزایش تورم افسارگسیخته در سال جاری برای افراد دارای معلولیت بسیار بیشتر است؛ چراکه هزینه زندگی و مشکلات پیش روی معلولان با سایر اقشار جامعه تفاوت فاحشی دارد. «مروتی»، فعال حوزه معلولان، در این زمینه معتقد است «میزان افزایش ناچیز مستمری معلولان با تورم شدید حاکم بر اقتصاد کشور تناسب معناداری نداشته و تورم حاکم، مشکلات معلولان در دسترسی به خدمات گران قیمتی مانند ابزارهای کمک توان بخشی، وسایل بهداشتی، خدماتی مانند کاردرمانی، فیزیوتراپی، گفتاردرمانی، حمل و نقل و… را چندین برابر خواهد کرد؛ درحالی که با این شرایط، نگرش حاکمیت، دولت و مجلس به معلولان مصرف گرایانه بوده و مشکلات، چالش ها و نیازهای موجود آنها را نمی بیند؛ به طوری که در زمان تعیین میزان سبد معاش کارگری، هزینه های جانبی و سرسام آور افراد دارای معلولیت هم در نظر گرفته نمی شود.

سرنوشت افراد دارای معلولیت در بودجه مشخص می شود و سال گذشته، سال سخت معیشتی برای معلولان ارزیابی شده است؛ اما به نظر می رسد امسال نیز قرار نیست وضعیت رو به بهبود باشد و مشکلات ریشه ای و عمیق تر خواهد شد. براساس اعلام مسئولان در سازمان بهزیستی، هزینه سالانه لوازم بهداشتی برای افراد دارای معلولیت شدید، حدود 80 میلیون تومان در سال است؛ اما بهزیستی ماهانه 300 هزار تومان از این هزینه را پرداخت می کند. همچنین برای حق پرستاری 500 هزار تومان به صورت ماهانه و البته با تأخیر و به صورت نامنظم پرداخت می شود؛ درحالی که خدمات پرستاری 24 ساعته در ماه، دست کم 20 میلیون تومان بوده و این رقم ثبات نیز ندارد.

نان خالی برای معلولان!

معلولان زیادی برای دریافت یک سمعک، عصا، ویلچر و سایر وسایل توان بخشی، سال های طولانی پشت نوبت می مانند و حالا در کنار مشکلات این چنینی و اجرائی نشدن قوانین، در حوزه بودجه و اعتبارات نیز هیچ امید، انگیزه و افق روشنی پیش روی شان ندارند. چنان که تمام پشتکار پنج ساله افراد دارای معلولیت، دغدغه مندان و فعالان مستقل در حوزه معلولیت برای پیگیری بودجه قانون حمایت از حقوق معلولان، به یأس و ناامیدی تبدیل شده است؛ این نگرانی ها از سوی «جعفر بگلو»، عضو کمپین حمایت از معلولان، عنوان شده است که تأکید می کند: «معلولان همین حالا هم از ابتدایی ترین نیازهای شان محروم مانده و تحقق همین ابتدایی ها برای شان به آرزو تبدیل شده است. ما به شرایطی رسیده ایم که تأمین نیازهای اولیه ای مثل ویلچر، دارو، خدمات توان بخشی، پوشک، سوند، کیسه و… برایمان به معضل تبدیل شده است. مستمری ناچیز بهزیستی، کفاف هیچ کدام از این نیازهای اولیه را نمی دهد و افراد دارای معلولیت زیادی را سراغ داریم که با این شرایط با نان خالی سپری می کنند. با این وضعیت جای سؤال دارد که دولت براساس چه منطقی تصمیم های این چنینی در بحث بودجه اعمال می کند؟».

او در جدیدترین گفت وگویش با خبرنگار «شرق» تأکید کرده بود که اگر بودجه فعلی برای افراد دارای معلولیت تصویب شده و بودجه مربوط به قانون حمایتی مربوط به معلولان حذف شود، سال مرگ معلولان خواهد بود «با توجه به اینکه دولت و وزارتخانه ها به بهانه های مختلف از عمل به قانون حمایت از حقوق افراد دارای معلولیت و اجرای تمام بندهای آن شانه خالی می کنند، اقدام دولت برای حذف ردیف بودجه قانون معلولان در بودجه، شوک بزرگی بود که باید از روی تأسف و ضمن عذرخواهی از جامعه معلولیت بگویم که امسال، سال تلخ معلولان خواهد بود و آنها زیر آواری از هزاران مشکل خواهند ماند».

افسردگی و مشکلات روحی افراد دارای معلولیت

«یک ویلچر برقی که در سال 92، با قیمت سه میلیون و 500 هزار تومان تهیه می شد، حالا باید برای تهیه آن رقمی معادل 40 تا 160 میلیون تومان به بالا هزینه کرد. ویلچر برقی دیگر یک آرزوی دست نیافتنی برای یک معلول هم در تهران و هم در شهرستان ها شده است». این فعال حوزه معلولان با ارائه این توضیحات می افزاید: «طبق گفته های کارشناسان دولتی و سازمان برنامه و بودجه، با افزایش حقوق کارمندی و کارگری ابلاغ شده از سوی دولت، باید منتظر تورم بیش از 40 درصد باشیم و در این زمینه تناقضی آشکار در حوزه معلولیت دیده می شود. به همین دلیل یک فرد معلول با توجه به تمام محدودیت هایی که در زندگی دارد، هزینه های دارو، توان بخشی، پوشاک، وسایل کمک توان بخشی، لوازم بهداشتی، کاردرمانی، اجاره خانه و… را هم دارد که باید برای تک تک آنها تلاش کند، حسرت بخورد و عذاب بکشد».

او نسبت به پرداخت دقیقه نودی بخشی از معوقات و ردیف بودجه برای معلولان نگران است و تبعات آن را نگران کننده می داند «همین حالا افراد دارای معلولیت زیادی را می شناسیم و سراغ داریم که دچار آسیب های شدید روحی و روانی شده اند و علاوه بر مشکلات جسمی، با آسیب های مضاعفی نیز دست به گریبان هستند. نمونه هایی از خودکشی به دنبال افسردگی های روحی داشته ایم که صدای آنها به گوش هیچ کسی نرسیده است. با این شرایط از دولت توقع داشتیم حداقل طبق وعده هایی که در روز جهانی معلولان داده بود، عمل کرده و شعارهای شان را در این حوزه بازبینی کند تا شاید اگر بخشی را فراموش کردند، برایشان یادآوری شود؛ اما باز ما در حوزه عمل به شعارها هم امید چندانی نداریم؛ چراکه دولت به تنهایی از مقصران در حوزه معلولان است که با حذف ردیف بودجه، ضربه زیادی به خانواده های آبرومند معلولان وارد خواهد کرد که به زودی تبعات آن دیده خواهد شد».

آمار بالای معلولیت، آمار کاهش حمایت

«با وجود اینکه دهه های 80 و 90 نگاه و پیشرفت خوبی در حوزه معلولان به وجود آمد و افراد دارای معلولیت از این زمان بیشتر از گذشته در جامعه حضور پیدا می کنند، اما همچنان معلولان زیادی هستند که به دلیل نوع نگاه جامعه، موانع، محدودیت ها و… از امکان حضور فعال در جامعه محروم هستند که نشان می دهد کمبودهای بسیاری باقی مانده است».

«بگلو» کنشگر در حوزه افراد دارای معلولیت با ارائه دیدگاه فوق، به نقش پررنگ آموزش در حوزه معلولان و تغییر نگاه های جامعه تأکید دارد؛ «ما نمی دانیم تا چه زمان باید عاجزانه در حوزه های مختلف درخواست کنیم و گوش شنوایی هم نداشته باشیم. حالا با توجه به آماری که سازمان بهزیستی می دهد، متأسفانه هر سال با آمار بالای سقوط، حوادث یا تصادفات جاده ای، آمار معلولیت بالا رفته است. قطع عضو، قطع نخاع و… که برای همان فرد و جامعه بار روانی و مالی فراوانی دارد، بسیار زیاد است. پس چرا با این وضعیت در حوزه آموزش در بخش مدارس یا راهنمایی و رانندگی در بخش پیشگیری و… اقدام مؤثری انجام نمی شود که از فاجعه پیشگیری شود؟ اگر گوش شنوایی وجود دارد، نباید به معلولان به چشم یک مصرف کننده نگاه شود. معلولان می توانند مستقل، خودکفا و توانمند باشند. نقش آموزش بسیار پررنگ است اما در کشور ما جایگاه و اهمیتی بالا ندارد. اگر با آموزش، تغییر نگرشی در مورد معلولان اعمال شود، بسیاری از مشکلات حل خواهند شد».

سکوت به چه قیمت؟

«آنچه افراد دارای معلولیت از آن دلگیر هستند، عملکرد ضعیف برخی انجمن ها و مؤسساتی است که برای انعکاس مطالبات و مشکلات معلولان سکوت کرده اند. یکی از دلایل عدم اجرای قوانین بالادستی ما معلولان این است که گروه ها و انجمن ها به خاطر برخی دلایل، تمایل و رغبتی به همراهی با افراد دارای معلولیت ندارند و از شرایط فعلی انتقادی نمی کنند. حتی مؤسساتی در حوزه معلولان فعالیت دارند که با سوءاستفاده از نام معلولان، به صورت غیرقانونی کار می کنند و نظارتی هم بر فعالیت آنها اعمال نمی شود. وقتی هم درخواست و تقاضای شفافیت در حوزه درآمد و هزینه از آنها داریم، همکاری نمی کنند. تمام اینها باعث شده تا معلولان و حق و حقوقشان نادیده گرفته شده و وضعیت زندگی و معیشتی شان روزبه روز سخت تر شود».

او با مطرح کردن این دیدگاه از عملکرد برخی انجمن ها در حوزه معلولیت، مشکلات افراد دارای معلولیت را ریشه ای و ساختاری عنوان می کند؛ «مسئله بعدی وجود مراکز بدون بازده در بدنه سازمان بهزیستی مثل مراکز مثبت زندگی و اورژانس اجتماعی 123 است که عملکرد مناسب و شایان توجهی ندارند و فقط بار مالی بوده و عامل بزرگ شدن بی دلیل سازمان شده اند که تمام هزینه های این مراکز می تواند صرف افراد دارای معلولیتی شود که با مشکلات عدیده رو به رو هستند و درهرحال که به بهزیستی مراجعه می کنند با جمله «بودجه نداریم» رو به رو می شوند. مسائل و پرونده های مددجوها از مراکز مثبت زندگی به مراکز استانی یا شهرستانی مثبت زندگی ارجاع داده می شود و در عمل این مراکز با انجام موازی کاری و کار اضافه، عملکرد مؤثری ندارند».

افزایش دغدغه های حوزه معلولان

براساس این گزارش، «ماده 27 قانون حمایت از حقوق معلولان به تنهایی برای دولت بار مالی داشته که براساس قانون و تصویب در مجلس لازم الاجراست؛ اما متأسفانه با وجود ثبت شکایت، پیگیری و رایزنی های انجام شده در این زمینه توفیقی به دست نیامد»؛ این جمله از سوی «کولیوند» یکی از اعضای کمپین معلولان مطرح می شود: «با وجود آنکه قوه قضائیه دستور اجرای حقوق معلولان را داشت؛ اما در عمل به دلیل مشکلات اقتصادی حمایت های بالاتری لازم بود. متأسفانه نه تنها دغدغه های معیشتی، درمانی و… در حوزه معلولان افزایش داشته؛ بلکه با افزایش تورم افسارگسیخته و گرفتن تصمیمات اشتباه از میزان حمایت نسبت به افراد دارای معلولیت به شدت کاسته شده است».

این فعال حوزه معلولان، با اشاره به دلایل پنهان از حذف ردیف بودجه قانون حمایت از حقوق معلولان و تبعات منفی آن به خبرنگار «شرق» یادآور شده بود: «دلیل اول از حذف غیرقانونی این ردیف بودجه ای این است که یک ابهام دائمی از میزان بودجه اختصاص یافته به معلولان ایجاد شده و راه اعتراض و مطالبه گری نیز برای افراد دارای معلولیت بسته شد. درواقع با این اقدام کارشناسی نشده بودجه حداقلی اجرای قانون برای معلولان را هم به ابهام بردند. برای نمونه سازمان بهزیستی برای اجرای قانون معلولان در سال گذشته رقمی بالغ بر 60 هزار میلیارد تومان درخواست بودجه داشته و تنها 2870 میلیارد از این مبلغ در نظر گرفته شد که فاصله زیادی با مبلغ مدنظر داشت؛ با توجه به اینکه هزینه های افراد دارای معلولیت بسیار بیشتر از دیگر افراد بوده؛ اما افزایش 20، 30 درصدی مستمری ماهانه برای هر فرد یعنی 546 هزار تومان توهین به یک فرد دارای معلولیت است که حذف ردیف بودجه ای نیز به همان اندازه تأسف بار و توهین آمیز محسوب می شد».

حمایت نکردن از اشتغال معلولان

او در پاسخ به این سؤال که رویکرد فراکسیون افراد دارای معلولیت در مجلس نسبت به بودجه قانون چگونه است، تأکید می کند: «افراد دارای معلولیت در جامعه نیازمند حمایت و نگاه ویژه ای هستند؛ اما یکی از ضعف ها به عملکرد ضعیف این فراکسیون بازمی گردد؛ چراکه افراد منتخب و فعال در این حوزه اشرافی به مسائل مربوط به افراد دارای معلولیت ندارند و منفعل عمل می کنند؛ نظارت بر چگونگی اجرای مصوبات، یکی از وظایف مهم مجلس است که متأسفانه با وجود پیگیری در کمیسیون های مختلف، در این زمینه ضعیف عمل می شود. چنانچه تأثیر آن را در بودجه دیدیم. این در حالی است که افراد دارای معلولیت بالغ بر یک میلیون و 800 هزار نفر هستند که به حمایت نیاز دارند. همچنین بالغ بر حدود 500 هزار نفر پشت نوبتی برای دریافت خدمات داریم. یک میلیون و 200 هزار فرد دارای معلولیت نیز در جست وجوی شغل هستند که باید به وضوح گفت سازمان بهزیستی هیچ حرکت تخصصی و کارآمدی برای حمایت از اشتغال یا توانمندسازی افراد دارای معلولیت نداشته است».

به گفته «کولیوند» از تمام تریبون های در دسترس و در زمان ارتباط و رایزنی با مسئولان، از نبود نظارت و ناکارآمدی برخی تسهیلات از جمله وام خود اشتغالی معلولان انتقاد کردیم؛ «صدمیلیون تومانی که برای وام خود اشتغالی معلولان در نظر گرفته شده نیز قابلیت توانمندسازی ندارد و مسئولان بالادست و سازمان بهزیستی از تمام این مسائل و کاستی های موجود در حوزه معلولان واقف هستند. مشکلات متعدد آنها مثل اشتغال، معیشت، ضعف های مناسب سازی فضاهای شهری، سختی های تردد معلولان و… همه اطلاع رسانی شده است. اما با وجود مشخص بودن محدودیت و کاستی ها، مشکلی مرتفع نمی شود».

معلولانی که مطالبه گر نیستند

«کولیوند»، فعال حوزه معلولان در پاسخ به این سؤال که آیا افراد دارای معلولیت برای برگزاری تجمع مسالمت آمیز صنفی و رساندن صدای مطالبات شان به افکار عمومی، رسانه ها و مسئولان محدودیتی دارند، تأکید می کند: «برای برگزاری تجمع مثل اواخر سال گذشته هیچ محدودیتی حتی برای دریافت مجوز قانونی نداریم. مهم ترین مشکل ما حضور نداشتن و حمایت نکردن خود افراد دارای معلولیت است که به دلیل نبود آگاهی یا کم آگاهی از حق و حقوق شان است. آنها نسبت به قطع مستمری ترس دارند یا آن قدر شرایط سخت و دشواری را تحمل می کنند که توان، امکان یا شرایط رفت وآمد و حضور در تجمع را ندارند؛ اما روی هم رفته از برخی خانواده های افراد دارای معلولیت در این زمینه گلایه داریم که فرزندان شان را بیش از اندازه به خودشان وابسته کردند و با حمایت های نابجا اجازه استقلال، فرصت و حضور در جامعه را به آنها نمی دهند».

مطالبه گری و حق خواهی یکی از مهم ترین اهدافی است که کمپین معلولان دنبال کرده است و به تازگی فراخوانی برای جذب فعالان حقوق معلولان از سراسر کشور نیز داده است تا به این واسطه از معلولانی که انگیزه و اراده ای برای حق خواهی و مدیریت تجمع در شهر یا منطقه خود دارند، افراد دارای معلولیت در شهرهای دیگر را جذب، سازماندهی و مدیریت کنند. شاید این اقدام بتواند معلولان را با تلاش و حضور مؤثر و مستمر خودشان برای رسیدن به حق و حقوق ازدست رفته شان نزدیک کند.

منبع: شرق

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد.

4 + دو =

لطفا پاسخ عبارت امنیتی را در کادر بنویسید. *