لطفی، کتابدار نابینا می گوید: ترجیح می دهم از منابع کتابخانه ملی در قالب برخط استفاده کنم. کتابخانه «رودکی» که به تنهایی ۴هزار نفر عضو معلول نابینا دارد، از نظر دسترسی اعضای فعال و امانت کتاب بسیار پُرکارتر از کتابخانه ملی است.
جمال لطفی، درباره وضعیت ارائه خدمات کتابخانه های عمومی برای نابینایان عنوان کرد: در مجموع ۶۰ کتابخانه در کشور دارای بخش نابینایان است و مراکز استان ها به تناسب جمعیت، دو یا سه کتابخانه، بخش نابینایان دارند. در اکثر این کتابخانه ها کتابدار نابینا فعالیت می کند و حدود ۳ هزار عنوان کتاب بریل و ۱۶ هزار عنوان کتاب صوتی در کتابخانه های عمومی کشور وجود دارد که ۱۱ هزار نفر عضو نابینا از آن ها استفاده می کنند.
قم، تبریز و به تازگی البرز قطب های تولید کتاب بریل
وی درباره تولید و آمار کتاب های بریل در کتابخانه های عمومی گفت: عمدتاً کار تولید کتاب بریل در شهرستان های قم و تبریز، انجام می شود و اخیراً مجوز تولید این کتاب به استان البرز نیز داده شده و قرار است به استان خوزستان نیز اعطا شود؛ البته قطعاً تعداد کتاب برای نابینایان کافی نیست؛ گرانی کاغذِ این نوع کتاب ها که اغلب خارجی است، حجیم و جاگیر بودن کتاب بریل، تولید این کتاب ها با با کُندی انجام می شود.
نهاد کتابخانه ها فقط «کتاب جشنواره کتابخوانی رضوی» را بریل می کند
این روشندل با بیان اینکه ناشران نسخه ورد کتاب را در اختیار نهاد کتابخانه های عمومی قرار نمی دهند تا نسخه بریل کتاب را منتشر کند، اظهار کرد: نهاد کتابخانه های عمومی کشور، بیشتر، منابع جشنواره کتابخوانی رضوی را بریل منتشر می کند؛ زیرا ناشران و مولفان نسخه الکترونیکی کتاب را برای انتشار در اختیار این نهاد قرار نمی دهند.
کارشناس بخش نابینایان کتابخانه های عمومی اسلامشهر درباره مناسب سازی فضای داخلی ۶۰ کتابخانه عمومی برای استفاده معلولان ازجمله نابینایان گفت: کتابخانه های عمومی، فضای کوچکی دارند و مانند ساختمان داخلی کتابخانه ملی پیچیدگی ندارند؛ به همین دلیل استفاده از آن ها برای نابینایان حتی اگر مناسب سازی هم نشده باشد، آسان تر است.
کتابخانه ملی وظیفه اش حفظ و نگهداری منابع است نه اشاعه اطلاعات
لطفی درباره کیفیت خدمات تالار رودکی کتابخانه ملی و حذف عضویت معلولان از این بخش گفت: وظیفه اصلی کتابخانه های ملی در سراسر کشور، اطلاع رسانی و اشاعه اطلاعات نیست بلکه هدف اصلی آن ها، حفظ و نگهداری منابع مختلف و خاص در مناطق مختلف دنیا است؛ در واقع ۷۰ درصد وظیفه کتابخانه های ملی حفظ و نگهداری و ۳۰ درصد اشاعه اطلاعات است. کتابخانه ملی وظیفه خدمت رسانی به معلولان، اعضا و کاربران پژوهشگر را دارد؛ تا به منابع تحقیقاتی، پژوهشی یا خطی که البته در سایر کتابخانه ها نیست دسترسی پیدا کنند؛ بنابراین مراجعه به کتابخانه ملی به کار همه نمی آید.
کتابخانه رودکی ۴ هزار عضو معلول دارد
لطفی در پاسخ به این پرسش که کم بودن اعضا دلیل بر حذف خدمات نباید باشد عنوان کرد: اگر امکانات و خدمات بهتری بود، نابینایان استفاده می کردند. مناسب سازی بحث مدیریتی است اما به عنوان یک فرد با شرایط خاص ترجیح می دهم از منابع کتابخانه ملی در قالب برخط استفاده کنم. کتابخانه «رودکی» که به تنهایی ۴هزار نفر عضو معلول دارد، از نظر دسترسی اعضای فعال و امانت کتاب بسیار پُرکارتر از کتابخانه ملی است.
داشتن همیار نابینا در دریافت خدمات کتابخانه ملی یک ضرورت است
لطفی با اشاره به اینکه کتابخانه ملی دارای آرشیو بسیار غنی است و فضای استانداردی برای ارائه خدمات به مخاطبان سالم دارد، اظهار کرد: کتابخانه ملی بهتر است خدمات متفاوت و شاخصی به نابینایان بدهد؛ به عنوان مثال در بخش نوشتن پایان نامه یا مقاله، نابینایان به منابع چاپی نیاز دارند تا بتوانند به این منابع ارجاع بدهند اما منابع صوتی قابل ارجاع نیستند.
وی با بیان اینکه پایان نامه های کارشناسی ارشد و دکترای نابینا معمولاً با تاخیر نوشته می شود، گفت: این نوع کمک ها باید در دانشگاه ها و کتابخانه های بزرگ از طرف دولت ها تعریف شود. از یکی از دوستانم در دانشگاه لندن شنیدم، در دانشگاه های انگلیس یک همیاری برای این فرد که نابینا بود، در دانشگاه تعیین شده که سالانه ۱۰ هزار پوند دستمزد دریافت می کند وظیفه این همراه، جمع آوری اطلاعات برای فرد نابینا است.
این کارشناس بخش نابینایان کتابخانه های عمومی با تاکید بر اینکه کتابخانه ملی بهتر است با توجه به امکانات خدمات، بودجه، تجهیزات و فضایی که دارد، تنها به ارائه خدمات محدود، مانند امانت کتاب نپردازد، اظهار کرد: اگر خدمات کتابخانه ملی فقط محدود به امانت کتاب باشد که مراکزی مانند «رودکی» نیز در صورت در اختیار داشتن این منابع می توانند انجام دهند؛ بنابراین وجه تمایز کتابخانه ملی باید ارائه خدمات متفاوت باشد.
منبع: ایبنا