محتواهای رسانه ای درباره پیشگیری از ابتلا به بیماری کرونا و روش های مقابله با آن باید به گونه ای در رادیو و تلویزیون تولید و توزیع شود که افراد نابینا و ناشنوا مشکلی برای فهم و درک آن نداشته باشند.
افراد دارای معلولیت بیش از دیگر شهروندان جامعه در معرض ابتلا به بیماری کرونا قرار دارند. نابینایی را تصور کنید که وقتی وارد خیابان می شود باید با انگشتانش اجسام مختلف را لمس کند. دست نابینای عزیز که کار چشم را برایش انجام می دهد، ممکن است آلوده به ویروس کرونا شود. آنها تماس بیشتری با محیط اطراف دارند و همین نکته احتمال کرونایی شدن شان را بیشتر می کند. یک نابینا وقتی وارد فضایی سربسته می شود به سختی می تواند ازدحام جمعیت را تشخیص دهد. یک فرد عادی در دوران هجوم کرونا از حضور در محیط های شلوغ پرهیز می کند. اما فرد نابینا ممکن است بدون آنکه خودش متوجه شود، حضور در این فضاها را تجربه می کند.
از طرف دیگر دانش و اطلاعاتی که معلولان درباره این بیماری دارند احتمالا نسبت به افراد عادی کمتر است. معلولان بصری و شنوایی از آن جهت که کمتر می بینند و کمتر می شنوند احتمالا کمتر از دیگران درباره شرایط پیشگیری و درمان این بیماری اطلاعات دارند. برای آن که عدالت رسانه ای برقرار شود، رسانه ها موظف هستند پیام های خودشان را برای این قشر عزیز جامعه مناسب سازی کنند.
محتواهای رسانه ای باید به گونه ای تولید و توزیع شود که افراد نابینا و ناشنوا هیچ گونه مشکلی برای فهم و درک آن نداشته باشند. وضعیت مطلوب و آرمانی این است که رسانه ها به صورت اختصاصی برای معلولان برنامه سازی کنند. مثلا تلویزیون برنامه ای داشته باشد که نشان دهد یک ناشنوا چگونه باید از خودش در برابر ویروس کرونا مراقبت کند. در شرایطی که نیرو و بودجه و زمان برای اجرای این پروژه وجود ندارد، حداقل انتظار این است که همان برنامه های عادی رادیو و تلویزیون برای افراد دارای معلولیت مناسب سازی شود.
برنامه سازان تلویزیون وظیفه دارند که برای ناشنوایان از زبان اشاره استفاده کنند. هم اکنون برخی از برنامه ها مجهز به این زبان هستند و برخی خیر. اهمیت این موضوع برای برنامه هایی که به کرونا مربوط می شود بیشتر است. این قشر باید همچون دیگر مخاطبان تلویزیون مطلع شوند که زدن ماسک و رعایت فاصله اجتماعی چقدر ضرورت دارد، استفاده از الکل چه قواعدی دارد، آخرین یافته های پزشکی درباره بیماری کرونا چه بوده و واکسن آن چه زمانی توزیع می شود.
استفاده از زیرنویس
یکی از بهترین راهکارها برای حل این مساله استفاده از زیرنویس فارسی است. در طول چند سال اخیر برخی ناشنوایان گلایه هایی درباره نامفهوم بودن زبان اشاره تلویزیون داشته اند. به نظر می رسد زیرنویس فارسی از آنجا که برای همه آنها قابل استفاده است می تواند به حرف و حدیث ها پایان دهد.
همچنین بخشی از پیام های رادیویی را می توان به صورت متن مکتوب روی سایت های اطلاع رسانی صداوسیما قرار داد. رادیونما هم از آنجا که جنبه بصری دارد گزینه خوبی برای انجام این ماموریت است.
نابینایان هنگام مواجهه با تلویزیون به برنامه هایی بیشتر علاقه نشان می دهند که توضیحات صوتی بیشتری داشته باشد. جایی که پای شکل و عکس و نمودار وسط می آید، ارتباط رسانه ای روشن دلان با تلویزیون قطع می شود. برای این قشر از جامعه محتواهای بصری باید با تاکید بیشتری توضیح داده شود. مثلا فرض کنید پزشکی می خواهد ماسک سه لایه را به مخاطب توضیح دهد و بگوید نحوه قرار گرفتن آن روی دهان و بینی به چه صورت باید باشد. مخاطب عادی ممکن است بدون شنیدن کلام پزشک با دیدن یک تصویر پیام را درک کند. اما مخاطب نابینا نیاز دارد که تمام جزییات ماجرا را بشنود.
منبع: ایرنا.