با سلام و احترام به همراهان وبسايت ويژه ی نابينايان شرکت دانش بنیان پکتوس. در بیست و هشتمین شماره ی هفته نامه ی دنیای موبایل و کامپیوتر و در صفحه ی آموزش، شما را با اسکنرهای عنبیه آشنا خواهیم کرد.
هر آنچه باید درباره اسکنر عنبیه بدانید
اسکنر عنبیه یکی از بهترین و دقیق ترین روش های تشخیص هویت زیست سنجشی محسوب می شود که کاربرد آن در حوزه های مختلف برای جلوگیری از جعل هویت درحال افزایش است.
به نقل از زومیت، عنبیه ی چشم انسان الگوهایی دارد که در هر فرد متفاوت هستند و حتی در دوقلوها نیز یکسان نیست (البته در صورتی که دوقلوها همسان باشند و DNA آن ها کاملا یکسان باشد، الگوی عنبیه ی آن ها نیز کاملا یکسان است). جالب است بدانید حتی الگوهای عنبیه ی چشم راست و چپ هر فرد نیز با یکدیگر تفاوت دارند. از سوی دیگر عنبیه با افزایش سن هیچ تغییری نمی کند و به دلیل اینکه پلک ها، قرنیه و زلالیه ی چشم به خوبی از آن محافظت می کنند، به ندرت آسیب می بیند. تمام این ویژگی ها این عضو منحصر به فرد از بدن را به یکی از بهترین ابزارها برای شناسایی هویت افراد تبدیل کرده است.
اسکنرهای تشخیص عنبیه یکی از پیشرفته ترین و دقیق ترین فناوری های تشخیص هویت محسوب می شود که در سال های اخیر به آن توجه زیادی شده است و می تواند در زمینه های مختلف مورد استفاده قرار گیرد. در ادامه این اسکنرها را از ابعاد مختلف بررسی می کنیم.
تعریف
اسکنر عنبیه یکی از فناوری های زیست سنجشی محسوب می شود که در آن از یک دوربین دیجیتالی با استفاده از امواج مادون قرمز برای تصویربرداری از الگوهای پیچیده ی عنبیه که شامل خطوط و رنگ های خاصی هستند و نمی توان آن ها را با چشم غیرمسلح دید، استفاده می شود. سپس نرم افزاری که موتور انطباق «Matching Engine» نامیده می شود برای رمزگشایی تصویر دربردارنده ی اطلاعات عنبیه و مطابقت آن با نمونه ی ذخیره شده، به کار گرفته می شود.
تاریخچه
تاریخ تشخیص الگوهای اختصاصی عنبیه به گذشته ی بسیار دور باز می گردد. مردم یونان و مصر باستان در طالع بینی از این الگوها استفاده می کردند. در سال ۱۹۳۶، سال ها قبل از اینکه فناوری تشخیص عنبیه ایجاد شود، چشم پزشکی آمریکایی به نام فرانک برچ ایده ی تشخیص هویت مردم با استفاده از الگوهای عنبیه آن ها را مطرح کرد. در سال ۱۹۴۹ چشم پزشکی به نام داگارت، به وجود الگوهای پیچیده در عنبیه و اختصاصی بودن آن ها برای هر فرد (مانند اثر انگشت) پی برد؛ در سال ۱۹۵۳ نیز دکتر آدلر در کتاب خود تحت عنوان فیزیولوژی چشم (Physiology of the Eye) با اشاره به نظرات دکتر داگر، موضوع اختصاصی بودن الگوهای عنبیه ی چشم در هر فرد و امکان تصویربرداری از آن برای تشخیص هویت به جای اثر انگشت را مطرح کرد.
در سال ۱۹۸۱ دو چشم پزشک آمریکایی یعنی دکتر لئونارد فلام و آرام سفیر، قصد داشتند از الگوهای عنبیه برای تشخیص هویت استفاده کنند؛ اما هیچ روش و الگوریتمی برای عملی کردن این فناوری وجود نداشت. البته این دو پزشک در سال ۱۹۸۷ موفق شدند پنتنت مفاهیم پایه این این فناوری را ثبت کنند. سر انجام در سال ۱۹۹۴، جان داگمن، بنیان گذار فناوری تشخیص عنبیه به شکل امروزی، پنتنت الگوریم تشخیص عنبیه را ثبت کرد.
این الگوریتم در دهه ی ۱۹۹۰ برای اولین بار تجاری سازی شد و در سال ۱۹۹۶ برای اولین بار اسکنر عنبیه به عنوان روشی برای تشخیص هویت زندانیان مورد آزمایش قرار گرفت. از دیگر رویدادهای مهم در تاریخ فناوری اسکن عنبیه می توان به مجهز شدن دستگاه های خودپرداز شهر هیوستون آمریکا به اسکنرهای عنبیه در سال ۱۹۹۹، تجهیز دو فرودگاه بین المللی شارلوت داگلاس در آمریکا و فرودگاه فلوگهافن در آلمان به اسکنر عنبیه برای اولین بار در جهان در سال ۲۰۰۰ و تجهیز برخی از فرودگاه های انگلستان از جمله فرودگاه های هیترو، گاتویک، بیرمنگام و استانستد لندن به اسکنر عنبیه و استفاده ی اختیاری مسافران از این فناوری برای جلوگیری از انتظار طولانی در صف های بررسی گذرنامه در سال ۲۰۰۶، تجهیز نخستین دستگاه خودپرداز به اسکنر عنبیه در سال ۲۰۰۹ و عرضه ی نخستین گوشی هوشمند مجهز به اسکنر عنبیه یعنی فوجیتسو ان ایکس اف- ۰۴ جی (Fujitsu NX F-04 G) در سال ۲۰۱۵ اشاره کرد.
الگوریتم جان هاگمن که از قابلیت تشخیص آنی افراد با رمزگشایی الگوهای تصادفی قابل مشاهده در عنبیه چشم در فاصله ی مشخص برخوردار است، تا سال ۲۰۱۵ برای موارد گوناگونی مورد استفاده قرار می گرفت.
ساختار، عملکرد و انواع
اسکنر عنبیه مجهز به یک دوربین دیجیتال است که با استفاده از نور معمولی و نور مادون قرمز (با استفاده از امواج مادون قرمز، الگوهای چشم های دارای رنگ تیره نسبت به زمانی که از نور معمولی استفاده می شود، بهتر مشخص می شوند) تصویری با وضوح بالا از عنبیه می گیرد (در هنگام تصویربرداری عنبیه باید در جای مناسبی قرار گیرد تا دوربین درست روی آن فوکوس کند). سپس اسکنر از الگوهای تشخیصی برای اسکن الگوهای عنبیه و مطابقت آن با الگوهای ذخیره شده در پایگاه داده ها استفاده می کند. برخلاف تصور عموم مردم و آنچه که در فیلم های هالیوودی نمایش داده شده است، هیچ یک از اسکنرهای عنبیه از اشعه ی لیزر برای اسکن و شناسایی عنبیه استفاده نمی کنند.
در مرحله ی مطابقت الگوها با یکدیگر، سیستمی کامپیوتری برای بهینه سازی تصور برخی از جزئیات مانند سایه ها، قسمت های پوشیده شده با پلک ها، قسمت هایی که نور را بازتاب کرده اند و همچنین مژه ها حذف و تقریبا ۲۴۰ ویژگی منحصر به فرد شناسایی می شوند (تقریبا پنج برابر نقاط مقایسه در اسکنرهای اثر انگشت). سپس این ویژگی هایی که برای هر چشم اختصاصی هستند، به یک عدد ساده ی ۵۱۲ رقمی که کد عنبیه نام دارد، تبدیل می شوند و در پایگاه داده در کنار اسامی افراد و دیگر اطلاعات آن ها ثبت می شوند. فرایند ثبت الگوهای عنبیه که برای استفاده از اسکنر ضروری است، به صورت خودکار انجام می شود.
در هنگام پردازش اطلاعات، نرم افزار پردازنده سعی می کند عنبیه را با ترسیم دو دایره از سایر قسمت های چشم جدا کند؛ یکی از این دایره ها در قسمت داخلی عنبیه (مرز بین مردمک و عنبیه) و دیگری در لبه ی بیرونی بین عنبیه و سفیدی چشم ترسیم می شود. قسمت داخلی به آسانی تشخیص داده می شود؛ زیرا در مرز بین عنبیه و مردمک، تغییری ناگهانی در روشنایی ایجاد می شود. برای تشخیص لبه ی بیرونی نیز از فرایند مشابهی استفاده می شود که البته به دلیل اینکه ممکن است پلک ها بخشی از عنبیه را بپوشانند، تشخیص لبه ی بیرونی کمی دشوارتر است.
در مرحله ی بعدی اسکنر الگوی قسمت های تاریک و روشن عنبیه را با استفاده از فیلتر میان گذر (فیلتری به فرکانس های محدوده ی خاصی اجازه ی عبور می دهد و مانع گذر فرکانس های خارج از محدوده می شود) مشخص می کند. در این فرایند فیلتر در صورتی که قسمت خاص بیش از میزان مشخص شده روشن باشد، با عدد ۱ و در غیر این صورت با عدد ۰ مشخص می کند و سپس کد عنبیه دیجیتالی و اختصاصی با کمک معادله های ریاضی ایجاد می شود. این کد به ندرت در دو چشم یکسان می شود.در مرحله ی بعدی دوایر متحد المرکز و خطوط شعاعی که همه ی آن ها به یک نقطه ختم می شوند، برای تشخیص قسمت مورد نظر برای تجزیه و تحلیل، به تصویر افزوده می شوند. با این کار ویژگی های کلیدی عنبیه با دقت بالا مشخص و در فضایی دوبعدی با یکدیگر مقایسه می شوند. نور کم یا زیاد باعث انبساط و انقباض مردمک می شود؛ اما این اتفاق هیچ تغییری در الگوهای عنبیه ایجاد نمی کند و اسکنر در چنین شرایطی نیز می تواند کار خود را به درستی انجام دهد.
کاربردها
کاربرد اصلی اسکنر عنبیه تشخیص هویت است و می توان در زمینه ها و شیوه های مختلفی از این قابلیت استفاده کرد که در ادامه برخی از آن ها را شرح می دهیم.
تشخیص هویت ملی
با به کارگیری اسکنرهای عنبیه می توان در کشورهایی که در آن ها از کد ملی برای شناسایی شهروندان استفاده می شود، از عنبیه به جای کد استفاده کرد. از مزایای بهره گیری از این روش برای تشخیص هویت شهروندان می توان به جلوگیری از جعل هویت ملی، شناسایی هویت دقیق و سریع در رأی گیری ها، دسترسی آسان به سوابق فرد و تسهیل مشارکت سازمان های دولتی با یکدیگر برای ادغام، تأیید و حفظ اطلاعات شهروندان اشاره کرد. در هند شهروندان در پروژه ای درحال اجرا تحت عنوان ادهار (Aadhaar) که بزرگ ترین پروژه ی شناسایی هویت با فناوری زیست سنجی تشخیص هویت در سراسر جهان است، می توانند به صورت داوطلبانه هویت را با استفاده از روش های زیست سنجی تشخیص هویت (از جمله فناوری تشخیص عنبیه) ثبت و کد شناسایی ۱۲ رقمی اختصاصی خود را دریافت کنند.
تشخیص هویت فرودگاه ها و مرزبانی ها
در چند فرودگاه جهان از اسکنر عنبیه که دقیق ترین و پیشرفته ترین روش تشخیص هویت مسافران است، برای شناسایی هویت مسافران استفاده می شود. به عنوان مثال در فرودگاه های بزرگ و اصلی کانادا از این فناوری در کنار روش قدیمی احراز هویت (بررسی اسناد توسط مأموران) برای تسریع شناسایی مسافران در قسمت گمرک فرودگاه استفاده می شود. این سیستم ابتدا در فرودگاه های شهرهای ونکوور، هلیفکس، تورنتو و مونترال اجرا و آزمایش شد و در سال ۲۰۰۵ در فرودگاه های کلگری، ادمونتون و وینپینگ نیز مورد استفاده قرار گرفت. فرودگاه هیترو لندن نیز از این فناوری بهره می برد و تنها مسافرانی که الگو های عنبیه آن ها در پایگاه داده ی مرکزی ثبت شده باشد و اسکنرها آن ها را شناسایی کنند، اجازه ی عبور از گیت ها را دارند.
در برخی از مبادی ورودی هلند نیز برای تسریع تشخیص هویت مهاجران از اسکنر استفاده شده است. درضمن برخی از ورودی های مرز بین آمریکا و کانادا نیز برای تسهیل عبور شهروندان این دو کشور، مجهز به اسکنرهای عنبیه مجهز شده اند. همچنین در سال ۲۰۰۴ قانونی تحت عنوان قانون اصلاحات اطلاعاتی و جلوگیری از تروریسم (Intelligence Reform And Terrorism Prevention Act) تصویب شد که در آن استفاده از روش تشخیص عنبیه در میان سایر روش های زیست سنجشی توصیه شده است.
امور مالی و بانکداری
با استفاده از اسکنر عنبیه دیگر نیازی به استفاده از سیستم های مبتنی بر ورود گذرواژه یا پین کد یا روش های قدیمی زمان بر برای تشخیص هویت افراد برای انجام امور مالی نیست. سامسونگ چند سالی است که امکان دسترسی به اپلیکیشن های بانک داری همراه با استفاده از اسکنر عنبیه را برای کاربران مجهز به این اسکنر فراهم کرده است که می تواند کارهایی مثل انتقال پول را آسان کند.
درضمن دستگاه های خودپرداز برخی از بانک های سئول نیز مجهز به اسکنر عنبیه هستند. بانک بازرگانی اردن نیز این امکان را برای مشتریان خود فراهم کرده است که تمام معاملات مالی خود را با تنها با اسکن عنبیه و بدون نیاز به ارائه ی کارت شناسایی، انجام دهند. با تجهیز دستگاه های خودپرداز و POS به اسکنر عنبیه، نگرانی ها درمورد گرفتن کپی از کارت با دستگاه های کپی کارت های مغناطیسی یا دستیابی افراد شیاد به رمز کارت با دستگاه های اسکیمر (دستگاه هایی با شباهت بسیار زیاد به صفحه کلید خود دستگاه های خودپرداز که هنگام استفاده افراد از آن ها برای وارد کردن رمز کارت، رمز کارت را در اختیار هکرها قرار می گیرد) از بین می رود. دستگاه های POS مجهز به اسکنر عنبیه می توانند خرید را هم راحت کنند.
استفاده از این فناوری باعث می شود بانک ها به جای صرف وقت برای تشخیص هویت مشتریان خود، بیشتر روی ارائه ی خدمات بهتر و گسترده تر تمرکز کنند. درضمن بهره گیری از اسکنر عنبیه می تواند در افزایش امنیت بانکداری اینترنتی نیز نقش مهمی داشته باشد.
افراد دارای کارت های هوشمند دربردارنده ی الگوهای دیجیتالی عنبیه ی چشم نیز می توانند بدون نیاز به واردکردن رمز عبور از دستگاه های خودپرداز یا دستگاه های POS برای انجام امور مالی یا پرداخت پول استفاده کنند.
سلامت و درمان
با استفاده از اسکنرهای عنبیه می توان از سوءاستفاده و دستیابی به اطلاعات بیماران و کپی آن ها در شرکت های بیمه و بیمارستان ها جلوگیری کرد. درضمن این فناوری می تواند به ایجاد روش های درمانی بهتر برای بیماران نیز کمک کند. استفاده از اسکنر عنبیه زمینه ی تسهیل و افزایش دقت تشخیص هویت بیماران در زمینه های مختلف را فراهم می کند که شامل موارد زیر می شود:
- پذیرش بیمار
- بررسی سوابق دارویی
- تعیین نوبت پزشک
- دریافت دارو در داروخانه
- آزمایش خون
- درمان بیمار یا انتقال او به بخش های مختلف
- تکرار فرایندهای درمانی
- تعیین برنامه ی بررسی دوره ای وضعیت بیمار و زمان بندی آن
- دریافت کارت بیمه
درضمن با استفاده از این فناوری می توان دسترسی به برخی از بخش های حساس و مهم بیمارستان یا اطلاعات بسیار مهم و حیاتی را تنها برای افراد مجاز امکان پذیر کرد. درکل استفاده از اسکنرهای عنبیه فعالیت ها و خدمات بیمارستانی را بی نقص می کند و کیفیت، کارایی و تاثیرگذاری آن ها را افزایش می دهد. درضمن افراد مبدع تکنیک «مطالعه ی عنبیه یا Iridology» که یکی از روش های طب جایگزین است، مدعی هستند می توان با بررسی عنبیه، بیماری ها را تشخیص دهند؛ اما این ادعای آن ها هنوز ثابت نشده است.
حفظ امنیت عمومی
تقریبا همه ی ما می دانیم که در برخی از اداره های پلیس برای شناسایی و دستگیری مجرمان یا بررسی سوءسابقه ی آن ها از اسکنرهای اثر انگشت استفاده می شود؛ اسکنرهای عنبیه نیز می تواند چنین کاربری داشته باشند. درضمن با استفاده از این فناوری می توان از ورود تروریست ها به داخل کشور و ایجاد فجایع ناگوار بعد از آن نیز جلوگیری کرد.
در استرالیا طرحی با هزینه ی ۱٫۸ میلیون دلار اجرا شده است که امکان تشخیص هویت زندانیان زندان های تحت نظارت سازمان خدمات اصلاحی ایالت نیو ساوت لنز با اسکنر اثر انگشت و عنبیه را فراهم می کند.
شناسایی افراد در محیط های آموزشی
اسکنرهای عنبیه می توانند در محیط های آموزشی برای شناسایی دانش آموزان برای مواردی همچون حضور و غیاب دانش آموزان در کلاس، سالن غذاخوری، کتابخانه، پرداخت هزینه ی سرویس حمل ونقل، دستگاه های اغذیه فروشی و همچنین کنترل دسترسی افراد به اطلاعات استفاده کرد.
قفل های هوشمند
به تازگی قفل های هوشمند مجهز به حسگر عنبیه عرضه شده است که میزان خطای آن ها یک در ۱٫۵ میلیون است و می تواند امنیت منازل شما را تا میزان زیادی افزایش دهند. برخی از این قفل ها قادر هستند افراد در حال حرکت یا افرادی را که فاصله ی زیادی با قفل دارند، نیز شناسایی کنند. از دیگر ویژگی های این قفل ها می توان به موارد زیر اشاره کرد:
- تشخیص تعداد قابل توجه افراد در هر دقیقه
- مقاومت در برابر نور خورشید، باران و دمای خیلی کم یا خیلی زیاد (نمونه ای از این قفل ها قادر است درمحدوده دمای منفی ۴ تا مثبت ۶۵ درجه سانتیگراد کار کند)
- نصب و استفاده ی آسان
- قابلیت استفاده از چند قفل به صورت شبکه
- قابلیت تنظیم براساس قد افراد
- نیاز نداشتن به کلید، کارت یا ریموت
- صفحه ی لمسی
- امکان ثبت الگوهای عنبیه ی افراد در حافظه ی زیاد بدون نیاز به دستگاه دیگر
دستگاه های حضور و غیاب
همه ی ما می دانیم که سیستم های حضور و غیاب قدیمی مثل دستگاه های کارت زن معایب زیادی دارند؛ مثلا ممکن است روزی فراموش کنید کارت خود را همراه تان ببرید یا شخصی به جای شخص دیگری کارت بزند و هیچ کس متوجه این تخلف نشود. دستگاه های حضور و غیاب و کنترل تردد مجهز به اسکنر تشخیص هویت زیست سنجشی مانند حسگر اثر انگشت و اسکنر عنبیه می تواند جایگزین بسیار خوبی برای این دستگاه ها باشد.
استفاده از این دستگاه ها نیازمند کارت نیست و تنها با نگاه کردن به دستگاه می توانید زمان دقیق حضور خود در محل کار و خروج از آن را ثبت کنید. درضمن دستگاه های مجهز به این فناوری می توانند از فاصله ی ۳۵ تا ۴۵ سانتی متری نیز عنبیه ی شما را تشخیص دهند و لازم نیست سر خود را کاملا نزدیک آن بگیرید.
از دیگر مزایای این دستگاه ها می توان به امکان استفاده از محیط های مختلف؛ از مکان های تمیز گرفته تا مکان های کثیف و آلوده مثل معادن، اندازه های متنوع و بهداشتی بودن آن ها به دلیل تماس نداشتن دست با این دستگاه ها اشاره کرد.
به دلیل اینکه این دستگاه ها حاوی اطلاعات مهمی هستند، باید طوری نصب شوند که سرقت آن ها به هیچ وجه امکان پذیر نباشد. این دستگاه ها که برخی از آن ها قادر هستند در یک ثانیه عنبیه ی شما را اسکن کنند، می توانند برای کنترل دسترسی به اطلاعات نیز استفاده شوند.
قابل استفاده در وسایل پوشیدنی
شرکت فیدلیس (Fidelys) نخستین ساعت هوشمند مجهز به اسکنر عنبیه دنیا را عرضه کرده است. با استفاده از اسکنر عنبیه این ساعت هم می توانید بدون نیاز به واردکردن گذرواژه قفل آن را باز کنید و هم می توانید از آن برای ورود به سایت هایی که قبلا یک بار گذرواژه ی خود را در آن ها ثبت کرده اید و همچنین پرداخت موبایلی نیز استفاده کنید به دلیل اینکه این ساعت از سیستم عامل های اندروید، iOS، ویندوز، مک او اس و لینوکس پشتیبانی می کند، می توان اپلیکیشن های این سیستم عامل ها را رمزگذاری و دسترسی به آن ها را تنها با استفاده از اسکنر عنبیه امکان پذیر کرد.
اسکنر عنبیه می تواند در هدست های واقعیت مجازی و عینک های واقعیت افزوده جهت تشخیص کاربران و اعمال تنظیماتی که ایجاد کرده اند و افزایش دقت فناوری دنبال کردن حرکات چشم، انجام پرداخت های موبایلی، ورود به گوشی و کامپیوتر با استفاده از عینک واقعیت مجازی و شناسایی یگانه (شناسایی هویت کاربر برای دسترسی به نرم افزارهای کامپیوتری یا وب سایت های امن) به کار گرفته شود؛ درضمن اپلیکیشن های واقعیت مجازی می توانند در اپلیکیشن های واقعیت مجازی نیز برای شناسایی کاربران و انجام پرداخت های موبایلی نیز استفاده شوند؛ البته اسکنری که در این گجت ها استفاده می شوند؛ هنگام گردش چشم به اطراف و همچنین منبسط شدن مردمک هنگام بازتاب نور به آن، نیز عنبیه را شناسایی و اسکن کند.
استفاده از اسکنر عنبیه در خودرو
این اسکنر می تواند در بخش های مختلف خودرو مثل آینه جلو، ستون کنار راننده و فرمان خودروها نصب و برای اعمال تنظیمات شخصی ایجاد شده از سوی راننده، استفاده از فناوری پرداخت درون خودرو، اتصال خودرو با وسایل اینترنت اشیا و رمزگذاری شبکه ی درون خودرو استفاده شود. همچنین با ادغام اسکنر عنبیه با سیستم دقیق تشخیص مکان مردمک چشم و لبه های پلک، در صورت خواب آلوده بودن راننده می توان این موضوع را تشخیص و به راننده هشدار داد.
استفاده از عنبیه در گوشی های هوشمند
اسکنرهای عنبیه اولیه به دلیل برخورداری از لنزها و حسگرهای بزرگ، حجیم و بزرگ بودند؛ اما با پیدایش میکرو لنزها و میکرو حسگرها و ایجاد تغییراتی روی آن ها ازسوی شرکت های سازنده ی گوشی، امکان ساخت اسکنرهای عنبیه در اندازه کوچک و استفاده از آن ها در گوشی ها فراهم شد (امروزه حتی لنزها و حسگرهای دارای دریچه ی دیافراگم کوچک نیز می توانند برای اسکن عنبیه استفاده شوند). به طور کلی می توان گفت اسکنر عنبیه در گوشی های هوشمند برای موارد زیر مورد استفاده قرار می گیرد
بهره مندی از فناوری پرداخت موبایلی با استفاده از پروتکل فیدو (پروتکل های ایجادکننده ی روش های احراز هویت جدید که وابستگی به گذرواژه در آن ها کاهش داده شده است)
- باز کردن قفل گوشی و جلوگیری از نفوذ هکرها به گوشی
- رمزگذاری پوشه ها، فایل ها، ایمیل ها
- اجرای اپلیکیشن ها
- افزایش امنیت وسایل مختلف اینترنت اشیا ازجمله خودرو، گجت های پوشیدنی، گوشی های هوشمند، وسایل خانه ی هوشمند و سایر موارد.
فهرست گوشی های مجهز به اسکنر عنبیه
سامسونگ
- گلکسی نوت 9
- گلکسی اس 9
- گلکسی اس 9 پلاس
- گلکسی اس 9 اکتیو
- گلکسی نوت 8
- گلکسی اس 8
- گلکسی اس 8 پلاس
- گلکسی اس 8 اکتیو
- گلکسی نوت 7
نوکیا
- نوکیا A1 پلاس
لومیا
- لومیا ۹۵۰ ایکس ال
- لومیا ۹۵۰
فوجیتسو
- ·فوجیتسو ان ایکس اف-۰ 4 جی
ویوو
- ویوو ایکس ۵ پرو
بلوبری
- بلوبری S5.5
تی سی ال
- تی سی ال 560
ال وای اف
- ال وای اف ارث 2 (LYF Earth 2)
به دلیل اینکه گوشی های سامسونگ در میان گوشی های ذکرشده از محبوبیت بیشتری برخوردار هستند، برای استفاده از اسکنر عنبیه ی این گوشی ها مراحل زیر را به ترتیب دنبال کنید.
- ورود به بخش Biometrics and Security
- انتخاب گزینه ی Irises
- واردکردن پین کد یا گذرواژه یا الگو
- انتخاب گزینه ی Continue
- ثبت الگوهای عنبیه (در هنگام انجام این کار، گوشی را در فاصله ی ۲۵ تا ۳۵ سانتی متری از خود بگیرید و گوشی را طوری تنظیم کنید که چشم های شما دقیقا در دایره های نمایش داده شده، قرار بگیرد و اگر عینکی هستید ترجیحا عینک خود را بردارید) در صورت ارائه ی دستورالعمل های دیگر، آن ها را نیز دنبال کنید).
- فعال کردن گزینه های Iris unlock (بازکردن قفل گوشی)، Screen-on iris recognition (بازکردن قفل گوشی بلافاصله پس از روشن شدن صفحه نمایش بدون نیاز به سوایپ کردن روی آن) و گزینه ی Stay on Lock screen (نمایش صفحه ی لاک اسکرین پس از بازشدن قفل گوشی) را فعال کنید.
برای غیرفعال کردن اسکنر عنبیه، دوباره وارد بخش Remove iris data شوید و پس از ورود به Irises در قسمت Biometrics and security و واردکردن پین کد یا گذرواژه، گزینه ی Remove iris data را انتخاب کنید.
توجه: برخی از کاربران تصور می کنند که پردازش تصویر گرفته شده از عنبیه و الگوریتم های مورد استفاده برای بررسی و تطابق آن ها با نمونه های ذخیره شده، باعث درگیرشدن رم و پردازنده به میزان زیاد و افزایش مصرف باتری می شود؛ اما چنین تصوری کاملا اشتباه است.
جدیدترین فناوری ها
فناوری HONGBOG Iot AI Healthcare
شرکت هانگ باگ (Hongbog) با ارائه ی فناوری جدیدی تحت عنوان HONGBOG Iot AI Healthcare موفق شده است با ترکیب سه فناوری اینترنت اشیا، هوش مصنوعی و اسکن عنبیه، انجام بسیاری از روزهای رومزه با استفاده از گوشی هوشمند را برای کاربران تسهیل کند. این کارها به شرح زیر هستند:
- تشخیص وضعیت سلامتی در همان لحظه و پیشنهاد حرکت های ورزشی و رژیم غذایی روزانه متناسب با وضعیت جسمی هر فرد برای بهبود یا حفظ سلامتی
- بازکردن در صندوق پستی از راه دور جهت دریافت مرسوله ی پستی هنگامی که کسی در خانه حضور ندارد و بستن در آن پس از قرارگرفتن مرسوله در صندوق پستی
- بازکردن از راه دور (جلوگیری از دستیابی هکرها به گذرواژه ی قفل در با استفاده از سیستم امنیتی هوشمند هانگ باگ)
- کنترل از راه دور وسایل خانگی متصل به اینترنت
- کنترل دوربین های امنیتی و حسگرهای دمای متصل به اینترنت (کنترل دما با گوشی با استفاده از سیستم کنترل هوشمند دما) و همچنین کنترل حیوانات خانگی با دوربین های امنیتی
- اسکن عنبیه ی حیوانات خانگی جهت یافتن صاحب آن ها هنگامی که گم می شوند (چنانچه صاحب حیوان عنبیه ی حیوان را اسکن و ثبت کند، در صورتی که فرد دیگری عنبیه ی او را با اپلیکیشن هانگ باگ برای شناسایی هویت با اسکنر عنبیه اسکن کند، می تواند تمام اطلاعات مرتبط با حیوان را مشاهده کند)
- کنترل از راه دور خودروهای خودران با اسکن عنبیه ی صاحب خودرو در مواقع اضطراری
- تشخیص وضعیت جسمی در همان لحظه و گزارش کامل وضعیت به پزشک
- تشخیص هویت پزشک برای ورود به اتاق عمل در زمانی که تشخیص هویت با اسکنر اثر انگشت امکان پذیر نیست.
چنانچه گوشی کاربری مجهز به اسکنر عنبیه نباشد، می تواند با اتصال اسکنر عنبیه هانگ بانگ تحت عنوان HONBOG’s Mobile Single به گوشی از طریق پورت میکرو USB، از این فناوری کاربردی بهره مند شود.
اسکنرهای عنبیه USB
چنانچه می خواهید برای شناسایی هویت خود یا سایر افراد از فناوری تشخیص عنبیه استفاده کنید و دستگاه یا سیستم شما فاقد اسکنر عنبیه است، می توانید با استفاده از اسکنرهای عنبیه USB که از امنیت بسیار بالایی برخوردار هستند و نصب و استفاده از آن ها نیز بسیار ساده است، از این فناوری بهره مند شوید. از دیگر ویژگی های این اسکنرها می توان به قابلیت رمزگذاری اسکنر، امکان استفاده از گذرواژه درکنار اسکن چشم و امکان استفاده از آن ها برای سیستم عامل های ویندوز، لینوکس و اندروید اشاره کرد؛ البته طبیعتا ویژگی های این اسکنرها به مدل و شرکت سازنده ی آن ها بستگی دارد.
اسکن عنبیه از فاصله ی ۱۲ متری
پژوهشگران آمریکایی به فناوری جدیدی برای اسکن عنبیه از فاصله ی ۱۲ متری دست یافته اند که با استفاده با آن می توان عنبیه ی افراد را حتی از آینه بغل خودروها نیز اسکن کرد. این فناوری می تواند به راحت ترین روش ممکن برای تشخیص هویت افراد یا بهترین روش شناسایی مجرمان از سوی پلیس (در صورتی که این فناوری در اختیار پلیس قرار گیرد، مجرمان حتی با ترفند تغییر چهره نیز نمی توانند نیروهای پلیس را فریب دهند!)
کارت های هوشمند حاوی اطلاعات الگوهای عنبیه
به تازگی کارت های هوشمندی ایجاد شده است که می توان اطلاعات الگوهای عنبیه را روی آن ها ذخیره کرد. با استفاده از این کارت ها دیگر لازم نیست خودتان مقابل اسکنر بایستید و می توانید تنها با گرفتن کارت روبروی آن، اطلاعات لازم را در اختیار اسکنر قرار دهید.
ارسال اطلاعات عنبیه با بلوتوث
شرکت آی لاک (EyeLock) فناوری جدیدی ابداع کرده است که ارسال الگوهای دیجیتالی عنبیه از فاصله ای درحدود ۳٫۶ متر با اسکنر از طریق بلوتوث را فراهم می کند؛ البته پس از ارسال اطلاعات به اسکنر، فرد باید یک بار به اسکنر نگاه کند تا هویتش شناسایی شود؛ نکته ی جالب این جا است که این اطلاعات که EyeLock ID نامیده می شود، مدت کوتاهی پس از شناسایی هویت فرد، از حافظه ی اسکنر پاک می شود.
درضمن این شرکت اسکنرهایی تولید کرده است که قادر هستند به راحتی در تبلت ها و گوشی ها به کار گرفته شوند. از ویژگی های شاخص این اسکنرها می توان به موارد زیر اشاره کرد:
- نرخ تطابق نادرست یک در ۱٫۵ میلیون و نرخ عدم تطابق نادرست کاملا قابل قبول (کمتر از دو درصد).
توجه: هر دو شاخص نشان دهنده ی خطای اسکنر در هنگام اسکن عنبیه است؛ با این تفاوت که شاخص اول مربوط به زمانی است که اسکنر فردی را به اشتباه به عنوان کاربر اصلی تشخیص دهد و شاخص دوم بیانگر ناتوانی اسکنر در تشخیص کاربر حقیقی و تطابق الگوی عنبیه ی او با الگوی ذخیره شده در پایگاه داده است.
- قابلیت دو بار اسکن عنبیه برای هر فرد (قابلیت اختیاری)
- سیستم قوی تشخیص زنده بودن فرد
- حذف و بازیابی اطلاعات در حافظه ی سیستم
- استاندارد رمزگذاری پیشرفته
- قابلیت تشخیص عنبیه از پشت عینک های طبی و اکثر عینک های آفتابی
- عملکرد بدون مشکل در نور خورشید و تاریکی شب
- تشخیص فرد در کمتر از یک ثانیه
- سازگاری با سیستم عامل های اندروید، iOS، ویندوز و لینوکس
- عرضه همراه با نرم افزار
مزایا و معایب
اگرچه زمان زیادی از پیدایش اسکنرهای عنبیه نمی گذرد؛ اما کارایی و توانایی های بالقوه آن ها کاملا ثابت شده است و می توانند آینده ی روش های تشخیص هویت زیست سنجشی را از آن خود کنند؛ البته این اسکنرها بی نقص نیستند و معایبی دارند که قابلیت ها و مزایای آن را تحت تأثیر منفی قرار می دهند.
امنیت
تردیدی نیست که اسکنرهای عنبیه یکی از امن ترین روش ها برای تشخیص هویت محسوب می شوند. همان طور که گفتیم از هر ۱٫۵ میلیون اسکن، تنها در یک مورد امکان فریب خوردن اسکنر وجود دارد؛ بنابراین این اسکنرها تقریبا غیرقابل نفوذ هستند و هک آن ها بسیار سخت است (البته غیر ممکن نیست)؛ درضمن این اسکنرها با قابلیت تشخیص حرکت عنبیه، زنده بودن فرد را تشخیص می دهد و در صورتی که عنبیه هیچ حرکتی نداشته باشد، اسکنر عمل نمی کند. احتمال یکسان بودن الگوهای اسکن عنبیه در دو فرد، یک به ۱۰ به توان ۷۸ است.
برخی از افراد تصور می کنند با کشتن یک فرد و در آوردن حدقه ی چشم او می توانند اسکنرهای عنبیه را فریب دهند! اما چنین کاری امکان پذیر نیست؛ زیرا وقتی خون موجود در چشم تخلیه می شود، ماهیچه های عنبیه شل و مردمک به میزان زیادی گشاد می شود و بخش زیادی از عنبیه را می پوشاند؛ بنابراین احتمال تشخیص عنبیه توسط اسکنر کاهش پیدا می کند. در پژوهش های مرتبط با این موضوع، مشخص شده است که فریب دادن اسکنر با فرد مرده تنها چند دقیقه پس از مرگ او امکان پذیر است؛ البته احتمال بسیار کمی برای هک شدن اسکنر به این شیوه وجود دارد.
تماس نداشتن انسان با اسکنر موجب شده است فناوری تشخیص عنبیه به روشی بهداشتی برای تشخیص هویت تبدیل شود. استفاده از این اسکنر در بیمارستان ها برای تشخیص بیماران و پرسنل می تواند از تجمع باکتری ها و میکروب ها و در نهایت انتقال بیماری مسری یا حتی عفونی جلوگیری کند.
دقت
در آزمایش بررسی دقت اسکنر عنبیه از سوی سازمان ملی فناوری و استانداردهای آمریکا، مشخص شد که دقت این اسکنرها بین ۹۰ تا ۹۹ درصد متغیر است. در این آزمایش ۹۲ الگوریتم مختلف شناسایی عنبیه مورد ارزیابی قرار گرفت و تصویر اسکن شده از عنبیه ی افراد با الگوهای موجود در پایگاه داده ای که دربردارنده ی الگوهای عنبیه ۲٫۲ میلیون نفر بود، مطابقت داده شد. درضمن همان طور که گفتیم میزان خطای این اسکنرها بسیار کم و کمتر از دو درصد (۱٫۸ درصد) است؛ حتی استفاده از عینک و لنز هم هیچ خللی در عملکرد آن ها ایجاد نمی کند.
حجم زیاد ویژگی های عنبیه که بر هر فرد کاملا اختصاصی است و اسکنر با اسکن عنبیه به آن ها دست می یابد، نیز باعث شده این اسکنرها دقت بسیار بیشتری نسبت به سایر فناوری های تشخیص هویت داشته باشد.
مدتی پیش در مرز امارات متحده ی عربی که از اسکنرهای عنبیه برای تشخیص هویت استفاده می شود، سیستمی برای جلوگیری از ورود کارگران غیرقانونی ایجاد شد؛ به همین دلیل برخی از افراد تصمیم گرفتند با استفاده از قطره ی گشادکننده ی مردمک، عنبیه ی خود را تنگ تر کنند تا سیستم خطا دهد و آن ها بتوانند بدون شناسایی شدن با اسکنر عنبیه، وارد کشور شوند؛ اما سیستم تشخیص دهنده ی نسبت عنبیه به قطر مردمک، تخلف آن ها را آشکار کرد!
امکان استفاده اسکنر در مقیاس گسترده
اسکنر عنبیه مانند سایر روش های زیست سنجشی احراز هویت می تواند به صورت گسترده استفاده شود. پروژه ی Aadhaar، شناسایی هویت ۱۰۰ هزار مهاجر سوری در اردن و ۱٫۴ میلیون مهاجر در اوگاندا، تنها یک نمونه از استفاده ی گسترده از اسکنر عنبیه محسوب می شود.
سرعت
برخی از اسکنرهای عنبیه قادر هستند تنها در مدت ۳۰ میلی ثانیه تصویر عنبیه را تحلیل و رمزگشایی کنند. سرعت بالای رمزگشایی و تطابق الگوهای اسکن شده و ثبت شده با یکدیگر موجب شده است این روش ۱۵ تا ۲۰ برابر سریع تر از سایر فناوری های زیست سنجشی برای تشخیص هویت شود. کل فرایند تشخیص عنبیه بین یک تا سه ثانیه طول می کشد.
قابل استفاده برای افراد مبتلا به بیماری های چشمی مختلف
افراد مبتلا به بیماری های چشمی نظیر آماس قرنیه (رمد) و افرادی که عنبیه ی آن ها سوراخ شده یا افرادی که ملتحمه (لایه ی شفاف و مرطوبی که سطح خارجی پلک را می پوشاند) آن ها سوراخ شده است، نیز می توانند از اسکنر عنبیه برای تشخیص هویت استفاده کنند؛ البته چنانچه خود عنبیه ملتهب شود، اسکنر خطا می دهد.
سهولت استفاده
قطعا هیچ روش تشخیص هویتی ساده تر از یک نگاه بسیار کوتاه به یک دوربین نیست؛ درضمن اسکنرهای عنبیه می توانند در هر اندازه تولید و در هر مکانی نصب شوند. سرعت، دقت و امنیت بالای این اسکنرها نیز در افزایش سهولت استفاده از آن ها نقش مهمی دارد.
معایب
امکان هک شدن
اگرچه هک اسکنر عنبیه کار دشواری است؛ اما اسکنر عنبیه ی گوشی های گلکسی سامسونگ سامسونگ را به راحتی می توان هک کرد و فریب داد! فردی پس از عرضه ی گوشی گلکسی اس ۸ موفق شد با استفاده از یک دوربین دیجیتالی، یک چاپگر و یک لنز، اسکنر عنبیه ی این گوشی را فریب دهد و به تمام اطلاعات گوشی دست پیدا کند.
وی ابتدا با فعال کردن حالت شب دوربین، از فاصله ای معمول از چشم خود عکس مادون قرمز گرفت (البته می توان با حذف فیلتر مادون قرمز نیز چنین عکس از چشم گرفت) و سپس تصویر را با استفاده از چاپگر لیزری چاپ کرد. در مرحله ی بعدی ابتدا عنبیه ی خود را با گوشی ثبت کرد و سپس لنز را درست روی همان قسمتی که لنز روی چشم قرار می گیرد، روی تصویر چسباند و در نهایت با تصویر قفل گوشی را به راحتی باز کرد؛ البته برای گرفتن چنین تصویری فرد باید کاملا به دوربین خیره شود و تصویر حداکثر از فاصله ی ۴٫۵ متری از او گرفته شود!
قیمت بالا
قیمت اسکنرهای عنبیه تقریبا پنج برابر اسکنرهای اثر انگشت است و تهیه ی آن برای عموم مردم چندان مقرون به صرفه نیست. گوشی های مجهز به اسکنرهای عنبیه هم گوشی های گران قیمتی هستند و بیشتر کاربران قادر به خرید آن ها نیستند؛ البته قیمت این اسکنرها خارج از توان دولت ها نیست.
فاصله ی محدود برای اسکن عنبیه
همان طور که گفتیم حداکثر فاصله ی ممکن کاربر با اسکنر ۳۵ تا ۴۵ سانتی متر است و امکان اسکن عنبیه در فاصله ای بیش از این میزان امکان پذیر نیست.
ثابت ماندن
یکی از شرایط لازم برای اسکن موفقیت آمیز عنبیه، ثابت ماندن مقابل دوربین برای چند ثانیه است؛ اگرچه این موضوع چندان مهم به نظر نمی رسد، اما ممکن است بدن و سر برخی از افراد به دلیل اضطراب یا ابتلا به بیماری های خاص بلرزد.
بازتاب نور و ایجاد مشکلات طبیعی دیگر در چشم
ممکن است در هنگام تابش نور به عنبیه در هنگام اسکن، مژه ها، لنزها و هر چیز دیگری مقداری از نور را بازتاب کنند و اسکنر خطا دهد. این مشکل یکی از مشکلات رایج تشخیص هویت با عنبیه است و گاهی اوقات اسکن عنبیه را بسیار دشوار می کند. درضمن پوشیدهشدن بخشی از عنبیه با مژه ها، لنزها ، پلک ها (هنگامی که فرد مدام پلک می زند) و تغییر شکل عنبیه به دلیل تغییر اندازه ی مردمک به خاطر استفاده از دارو یا شرایط دیگر نیز باعث دشوارشدن اسکن عنبیه می شود.
آسیب دیدن عنبیه و چشم به دلیل استفاده از نور مادون قرمز
اگرچه نور مادون قرمز مورد استفاده در اسکنر عنبیه اصلا به اندازه ای نیست که به چشم آسیب بزند (قرار گرفتن چشم در تجمع میزان زیادی از نور و جذب آن در چشم، می تواند آسیب جبران ناپذیری به چشم ها وارد کند) و استفاده از این اسکنر برای چشم ها مضر نیست؛ اما استفاده ی مداوم از اسکنر عنبیه می تواند به چشم صدمه بزند.
استفاده از این اسکنر در گوشی ها هم آسیبی به چشم نمی زند؛ اما اگر در هنگام استفاده از آن ها احساس ناراحتی می کنید؛ دیگر از آن استفاده نکنید؛ زیرا ممکن است چشم های شما به میزان کم نور مادون قرمز هم حساسیت داشته باشند.
البته به طور قطع نمی توان گفت اسکنر عنبیه گوشی هیچ آسیبی به چشم نمی زند ؛ زیرا ممکن است ویروسی در گوشی وجود داشته باشد که نور مادون قرمز این اسکنرها را روشن کند و تماس مداوم این نور با چشم ها هنگام کار با گوشی، باعث آسیب دیدن چشم ها شود.
درضمن تماس مداوم عدسی با نور مادون قرمز قوی می تواند باعث آسیب دیدن عدسی شود؛ زیرا نور مادون قرمز باعث افزایش دمای پروتئین موجود در عدسی، تارشدن آن و در نهایت ابتلای فرد به بیماری آب مروارید یا حتی از دست رفتن بینایی او می شود. همچنین نور مادون قرمز برای نوزادان و افراد مبتلا به بیماری صرع نیز می تواند به شدت خطرناک باشد.
لزوم استفاده از حافظه ای با ظرفیت زیاد
ذخیره سازی اطلاعات مربوط به ویژگی های عنبیه ی هر فرد و الگوهای دیجیتالی آن نیازمند حافظه ی زیادی است.
وضعیت بازار
پیش بینی می شود ارزش بازار اسکنر عنبیه با نرخ رشد مرکب سالانه (میانگین نرخ رشد سالانه ای یک سرمایه گذاری که در دوره ای بیش از یک سال انجام می شود) با افزایش ۲۲ درصدی تا سال ۲۰۲۲ به یک میلیارد دلار برسد. درحال حاضر آمریکا بزرگ ترین بازار فناوری تشخیص عنبیه محسوب می شود و بیشترین رشد هم مربوط به بازار آسیا اقیانوسیه و بخش سلامت و درمان است.
دلایل رشد سریع بازار اسکنرهای عنبیه به شرح زیر هستند:
- گسترش استفاده از اسکنر عنبیه در گوشی های هوشمند و بخش های دولتی
- افزایش تقاضا برای استفاده از این اسکنرها در وسایل الکترونیکی
- افزایش نگرانی های مرتبط با امنیت
- افزایش جعل هویت
البته عواملی مثل ناآشنا بودن افراد با این اسکنرها، هزینه های بالای استفاده از آن ها و آسیب پذیربودن آن ها تا حدودی از رشد سریع بازار این اسکنرها جلوگیری می کند.
بخش سلامت و درمان به دلایل زیر بیشترین رشد را در زمینه ی استفاده از فناوری تشخیص عنبیه به خود اختصاص داده است:
- افزایش اهمیت شناسایی دقیق بیماران و جلوگیری از سوءاستفاده از اطلاعات آن ها
- توسعه ی سیستم های تشخیص هویت چند لایه ای
- اهمیت محرمانه باقی ماندن اطلاعات شخصی بیماران
آمریکا به دلایل زیر بزرگ ترین بازار اسکنرهای عنبیه محسوب می شود:
- وجود شرکت های مطرح در این زمینه در آمریکا مثل کراس مچ تکنوجیس (Cross Match Technologies که به HID Global نیز شهرت دارد)، اس آر ای اینترنشنال (SRI International)، جمالتو ان وای (شرکت تالس) (Gemalto NY که به شرکت Tales Company نیز شهرت دارد) و آیریس ای دی (Iris ID)
- تلاش برای جمع آوری حجم گسترده ای از اطلاعات مرتبط با هویت مردم جهت تأمین امنیت کشور و امنیت عموم
- گسترش استفاده از اسکنر عنبیه در مرزهای کشور
آینده
به دلیل اینکه تشخیص عنبیه دقیق ترین روش تشخیص هویت زیست سنجشی محسوب می شود و همچنین با در نظر گرفتن عواملی همچون تغییرنکردن عنبیه تا آخر عمر سرعت بیشتر روش تشخیص عنبیه نسبت به سایر روش ها و همچنین بهداشتی بودن آن احتمالا در آینده بیش از روش های دیگر مورد استقبال قرار می گیرد. بررسی ها ثابت کرده است که فناوری تشخیص عنبیه به عنوان یک روش شاخص تشخیص هویت زیست سنجشی، رشد پایدار و قابل توجهی داشته است.
اگرچه تشخیص عنبیه برای شناسایی هویت، فناوری تقریبا نوظهوری محسوب می شود؛ اما استفاده از آن در حوزه های مختلف به خصوص سلامت و درمان درحال افزایش است و باتوجه به افزایش اتفاق هایی مثل حوادث تروریستی، حمله های سایبری و دیگر فعالیت های غیرقانونی، بدون شک رشد این فناوری در آینده نیز با سرعت بالایی ادامه خواهد یافت. کنترل دسترسی به اطلاعات نیز می تواند زمینه ی گسترش استفاده از اسکنر عنبیه در آینده را فراهم کند.