نویسنده: میثم امینی
منبع: چهاردهمین شماره ی ماهنامه ی نسل مانا
دیسکُورد، یک برنامه برای تلفن های همراه و رایانه است که به شما اجازه می دهد با دوستان خود گفت و گو کنید و با آنها تماس بگیرید و همچنین با دیگرانی که علاقه مندی های مشابهی با شما دارند، ارتباط داشته باشید. این برنامه در سال های اخیر به یکی از فراگیرترین پلتفرم های ارتباطی تبدیل شده است. با افزایش تمرکز این برنامه روی دسترس پذیری، این موضوع هم برای مخاطبین عادی و هم مخاطبین نابینا و کم بینا صادق است.
با توجه به اهمیت دیسکورد در فرهنگ عامه و استفاده روز افزون نابینایان و کم بینایان از آن، به نظر می رسد وقتش باشد یک شماره را به این برنامه اختصاص دهیم.
برای این بررسی، برنامه دیسکورد روی ویندوز ۱۰ با استفاده از صفحه خوان اِن وی دی اِی آزمایش شده است. خصوصاً نسخه رایانه را آزمایش کرده ایم؛ زیرا این نسخه تقریباً با واسط وب برنامه یکسان و مستقل از مرورگر است. نسخه مخصوص تلفن همراه برنامه، روی سیستم عامل آی اُو اِس با صفحه خوان وُیس اُوِر آزمایش شده است.
نکات مثبت
دیسکورد، خصوصاً نسخه رایانه آن، نمونه الگویی است از اینکه چطور باید یک برنامه پیچیده تحت وب را برای کاربران صفحه خوان ها دسترس پذیر کرد. در هر دو نسخه رایانه و تلفن همراه برنامه تقریباً هیچ عنصر بدون برچسب یا با برچسب نامناسب وجود ندارد. این موضوع نه تنها برای عناصر پر استفاده مثل پیوندها و دکمه ها؛ بلکه عناصر پیچیده تر نیز صدق می کند. به عنوان مثال در هر دو نسخه سربرگ ها به درستی برچسب گذاری شده اند و به شکل مناسبی به کاربر اطلاع داده می شود که کدام سربرگ در حال حاضر فعال است. همچنین نوارهای لغزنده، مثل آنهایی که برای تنظیم حجم صدای کاربران در تماس مورد استفاده قرار می گیرند، به طور مناسبی برچسب گذاری شده اند و وقتی مقدار این نوارهای لغزنده را تغییر می دهیم، بازخورد مناسب ارائه می شود. تنها عنصر بدون برچسبی که در هنگام آزمایش نسخه رایانه برنامه به آن برخوردیم، یک تصویر در صفحه ورود بود که به نظر می رسد لوگوی دیسکورد باشد. به لوگوها باید یک متن معادل ساده مثل «لوگوی دیسکورد» یا چیزی مشابه آن نسبت داده شود.
دیسکورد از کدهای امنیتی برای مقابله با روبات ها و حمله های مخرب استفاده می کند. این وبسایت خدمت کد امنیتی اِچ کَپچا را به کار می گیرد. در گذشته اچ کپچا، کاربران نابینا و کم بینا را ملزم به نصب یک کوکی مخصوص دسترس پذیری می کرد که در بسیاری از موارد برای کارکردن، آنها را مجبور به غیرفعال کردن تنظیمات حریم خصوصی مانند تنظیم مربوط به جلوگیری از رهگیری بین وبسایتی می کرد. خوشبختانه اخیراً اچ کپچا یک گزینه کد امنیتی متنی را پیاده سازی کرده است که برای حل آن کاربر فقط نیاز دارد به یک سؤال بله و خیر پاسخ دهد. این روش نسبت به کدهای امنیتی صوتی سنتی هم برای کاربران نابینا و کم بینا کاربری آسان تری دارد و هم به این کاربران اجازه می دهد محافظ های حریم خصوصی خود را فعال نگه دارند.
خصوصاً در نسخه رایانه، دیسکورد اطلاعات زیادی را در هر صفحه به کاربر ارائه می دهد. برای کمک در پیمایش کاربران صفحه خوان ها، برنامه از عناصر به شکلی استراتژیک استفاده می کند تا کاربر بتواند به طور بهینه در برنامه پیمایش کند. همان طور که انتظار می رود، از هدینگ ها برای موارد مهمی مثل محتوای اصلی صفحه استفاده شده است. علاوه بر این، در نسخه رایانه در یک کانال یا مکالمه خصوصی، برای مشخص کردن پیام های کاربر از هدینگ استفاده شده است. مثلاً اگر من یک پیام را ارسال کنم، نام کاربری من به صورت یک هدینگ قبل از پیام می آید. اگر من به ارسال سریع و پشت سرهم پیام ها ادامه دهم، پیام های بعدی زیر پیام اصلی من بدون هدینگ ظاهر می شوند. حالا اگر فرد دیگری پیام خود را ارسال کند، نام کاربری آن فرد به عنوان یک هدینگ پیش از پیام او قرار می گیرد.
در نسخه رایانۀ برنامه، حتی وقتی برای ارائه پیمایش سریع از هدینگ ها استفاده نشده است، استفاده از انواع مختلف عناصر اغلب همان نقش را ایفا کرده است. در بخش تنظیمات، هر دسته بندی به عنوان یک دکمه ارائه می شود؛ در حالی که هر دسته بندی به تنهایی به عنوان سربرگ نمایش داده می شود. در سرورها، برخلاف دکمه هایی که برای کانال های صوتی مورد استفاده قرار گرفته اند و کنترل های دیگری که اطراف آنها قرار دارند، کانال ها به عنوان پیوند ارائه شده اند. اگر یک کاربر صفحه خوان بتواند به راحتی از کلیدهای میانبر مربوط به عناصر مختلف استفاده کند، می تواند یاد بگیرد که به سرعت در برنامه حرکت کند.
برخلاف برنامه های تلفن همراه که در هنگام استفاده از آنها با صفحه خوان ها فقط یک روش پیمایش اصلی موجود است، صفحه خوان های رایانه به کاربر اجازه می دهند روشی که عموماً به عنوان «حالت مرور» شناخته شده است را به کار بگیرند. در این حالت در آن کاربر می تواند با جهت نماها در صفحه حرکت کند و با کلیدهای میانبر مربوط به عناصر، بین عناصری مثل هدینگ ها و لیست ها به سرعت حرکت کند. «حالت تمرکز» پیمایش بهینه شده با صفحه کلید را که حالت مرور ارائه می کند، غیرفعال می کند و عموماً برای ورود متن و تعامل، کنترل های پیچیده خاصی مورد استفاده قرار می گیرد. از آنجا که دیسکورد یک برنامه تحت وب است، می توان از آن هم در حالت مرور و هم حالت تمرکز استفاده کرد. کاربر می تواند در حالی که حالت مرور فعال است، به همه کنترل های برنامه دسترسی داشته باشد و وقتی کاربر حالت تمرکز را فعال می کند، امکان پشتیبانی از صفحه کلید خود برنامه در اختیار او قرار می گیرد. به عنوان مثال کاربر می تواند با کلیدهای جهت نما بین پیام ها حرکت کند و همچنین وقتی در یک سرور قرار دارد، با جهت نماها کانال ها را مرور کند. دیسکورد همچنین لیست گسترده ای از کلیدهای میانبر برای کار با برنامه دارد.
وقتی کاربر از صفحه خوان استفاده می کند، وبسایت ها و برنامه ها غالباً وقتی لازم باشد، کنترل تمرکز صفحه خوان را به دست می گیرند و تمرکز کاربر را به محتوای مهم هدایت می کنند. عدم هدایت تمرکز یا هدایت اشتباه آن یک مشکل رایج در وبسایت ها و برنامه هاست. در نسخه رایانه دیسکورد، در اغلب موارد این هدایت به درستی انجام می شود. وقتی کاربر منوی محتوا را باز می کند، تمرکز به طور خودکار به منوی محتوا می رود و وقتی کاربر در لیست پیام ها قرار دارد، اگر یک حرف را روی صفحه کلید فشار دهد، به کادر ویرایش پیام می رود.
در کل هرچند برنامه هنوز نقاط ضعفی را در زمینه دسترس پذیری دارد؛ چیزی که خصوصاً در نسخه تلفن همراه برنامه مشاهده می شود، این است که این برنامه محبوب برای افراد نابینا و کم بینا کاملاً قابل استفاده است.
با سلام و احترام.
متاسفانه به خاطر کپچا این برنامه وارد ناحیه ی کاربری نمیشه.
تیک من انسان هستم رو هم میذارم. ولی سودی نداره.
چه باید کرد؟
موفق و شاد باشید.