تعویض یا به روزرسانی توزیع لینوکس عموما با پاک کردن داده ها همراه خواهد بود، اما می توان این فرایند را به روش های آسان تری هم انجام داد.
سیستم عامل لینوکس در توزیع های بسیار متنوعی دردسترس کاربران قرار دارد. هریک از توزیع ها با هدف ارائه ی رابط و تجربه ی کاربری خاصی طراحی شده اند و برخی نیز قابلیت های منحصر به فردی دارند. وقتی کاربران تصمیم به به روزرسانی با نصب کامل یا تعویض یک توزیع لینوکس داشته باشند، عموما باید تمامی اطلاعات موجود در کامپیوتر را پاک کنند. به همین دلیل شاید بسیاری از کاربران حتی پس از نیاز جدی به تعویض توزیع، از آن اجتناب می کنند.
تعویض و به روزرسانی کامل توزیع لینوکس، با روش های آسان تر و بدون نیاز به پاک کردن داده نیز ممکن می شود. در ادامه ی این مطلب، همه ی مراحل مورد نیاز برای این کار را شرح می دهیم. نکته ی اصلی در این آموزش، استفاده از پارتیشن های متفاوت برای نگه داری داده ها و نصب توزیع جدید است.
وقتی تصمیم به تعویض توزیع لینوکس دارید، باید به ابزار نصب کننده اعلام کنید که پارتیشن های هارد را چگونه مرتب سازی کرده اید. اگر لینوکس، تنها سیستم عامل موجود روی فضای ذخیره سازی شما است، احتمالا یک یا دو پارتیشن بیشتر ندارید. پارتیشن ها شامل یک پارتیشن اصلی با فرمت ext4 هستند که شامل سیستم عامل و فایل های شما خواهد بود. یک پارتیشن اضافی هم در درایو ذخیره سازی وجود دارد که به نام Swap Partition شناخته می شود. این پارتیشن عموما نقش مدیریت بار اضافی بر حافظه ی رم را برعهده می گیرد. اطلاعات موجود در رم نیز در وضعیت هایبرنیت کردن کامپیوتر، در همین پارتیشن ذخیره سازی می شود.
باوجود اینکه لینوکس عموما با استفاده از یک یا دو پارتیشن در کامپیوتر اجرا می شود، می توان پیکربندی پارتیشن ها را به راحتی در این سیستم عامل تغییر داد. هیچ محدودیتی ازلحاظ تعداد پارتیشن ها وجود ندارد و به راحتی می توان به سیستم عامل اعلام کرد که هر پارتیشن برای چه نوع فایل و پوشه ای استفاده شود.
ایجاد پارتیشن Home مجزا
برای جلوگیری از پاک شدن فایل ها در هنگام تعویض توزیع لینوکس، باید یک پارتیشن ext4 مجزا بسازید. پارتیشن ابتدایی یک پوشه ی موسوم به «/» دارد که به نام پوشه ی اصلی یا «root» شناخته می شود. در پارتیشن دوم باید پوشه ای به صورت «home/» داشته باشید. تمامی اطلاعات شخصی شما در همین پوشه نگه داری می شود تا داده های شخصی مورد نیاز را در پارتیشن دوم حفظ کنید.
با ایجاد پارتیشن و پوشه ی جدید، وقتی تصمیم به تعویض توزیع می گیرید، مشکلی با پاک شدن اطلاعات در پارتیشن اول نخواهید داشت. این پارتیشن شامل سیستم عامل قبلی و اپلیکیشن های نصب شده می شود. پارتیشن دوم که وظیفه ی نگه داری از فایل های شخصی و اصلی شما را برعهده داشت، پس از تعویض نیز به همان صورت باقی خواهد ماند.
در نصب یک نسخه ی کاملا جدید از لینوکس، به فایل نصب کننده اعلام می کند که پارتیشن اول را پاک کرده و مجددا فرمت کند، اما تغییری در داده های موجود در پارتیشن دوم ایجاد نشود. در مرحله ی پایانی هم تنها باید نام کاربری و رمز عبور را مانند قبل تنظیم کنید تا پس از ورود به توزیع جدید، فایل های شخصی را به راحتی مشاهده کنید. تنها مرحله ی باقی مانده، نصب مجدد اپلیکیشن ها است که البته اکثر آن ها نیاز به پیکربندی خاصی ندارند، چون اطلاعات و تنظیمات اولیه درکنار فایل های شخصی در پارتیشن دوم ذخیره شده اند.
نکات مهم پیش از تعویض توزیع لینوکس
ابعاد پارتیشن های لینوکس باید برای ذخیره سازی اپلیکیشن ها و فایل های شخصی کافی باشد
حفظ تنظیمات اصلی سیستم عامل پس از تعویض توزیع لینوکس، برخی اوقات با عدم پایداری و پشتیبانی اپلیکیشن ها همراه می شود. به عنوان مثال اگرچه توزیع های فدورا و اوبونتو هردو از GNOME به عنوان زیرساخت دسکتاپ استفاده می کنند، اما پیاده سازی آم در اوبونتو کمی تفاوت دارد. درنتیجه تنظیماتی که از فدورا به اوبونتو بیاید، کمی مشکل ایجاد خواهد کرد. اگر تصمیم به تعویض این دو توزیع دارید، حتما این موارد را در نظر داشته باشید.
در زمان پارتیشن بندی و اضافه کردن بخش جدید، حتما از ارائه ی فضای خالی مناسب در هردو مطمئن شوید. اگر پارتیشن اصلی شما فضای کمی داشته باشد، امکان نصب اپلیکیشن های زیادی را نخواهید داشت. در صورت پایین بودن ظرفیت ذخیره سازی پارتیشن دوم نیز در ذخیره ی فایل های شخصی با مشکل رو به رو می شوید.
اگر تصمیم به نصب اپلیکیشن های زیاد در لینوکس ندارید، پارتیشن اول را با فضایی حدود ۱۵ تا ۲۰ گیگابایت پیکربندی کنید. درصورت نیاز به اپلیکیشن ها یا بازی های زیاد، احتمالا تا ۵۰ گیگابایت فضا نیاز خواهید داشت. به هرحال می توان با درنظرگرفتن فضای مورد نیاز برای بازی های مورد علاقه، پیکربندی پارتیشن اصلی را تغییر داده و فضای آن را بیشتر کرد. درصورت نیاز به تغییر پیکربندی و فضای ذخیره سازی هر پارتیشن هم می توانید با بوت کردن سیستم عامل به یک محیط لایو لینوکس، پارتیشن بندی را به کمک ابزار مخصوص یا خط فرمان انجام دهید.
مراحل تغییر پارتیشن لینوکس
اگر درحال حاضر یک سیستم عامل لینوکس روی کامپیوتر خود دارید و همه ی فایل ها در یک پارتیشن قرار دارد، برای نصب توزیع جدید، باید چند مرحله ی ساده را انجام دهید:
۱- ابتدا محیط یا نسخه ی لایو توزیع لینوکس مدنظر خود را دانلود کرده و آن را روی CD و DVD یا فلش درایو کپی کنید.
۲- وارد محیط لایو شوید و از ابزار پارتیشن بندی همچون GParted برای تغییر ابعاد پارتیشن قبلی ext4 به ابعاد جدید استفاده کنید.
۳- با استفاده از همان ابزار قبلی، پارتیشن جدیدی را در فضای خالی ایجادشده بر اثر تغییر ابعاد پارتیشن قبلی، ایجاد کنید. نام پارتیشن جدید را به خاطر بسپارید. این پارتیشن ساختاری همچون dev/sdXY/ دارد که X نشان دهنده ی نام درایو و Y عددی است که برای شناسایی تعداد درایوها به کار می رود. به عنوان مثال احتمالا پارتیشن جدید dev/sda2/ نام خواهد داشت.
۴- دو پارتیشن جدید را بارگذاری (mount) کرده و محتوای پوشه ی home را به پارتیشن جدید منتقل کنید. فراموش نکنید که باید محتوای موجود در پوشه کپی شود و نه خود پوشه. اگر در انجام این روند دقت نکنید، فایل ها به صورت home/home/user/ کپی می شوند که صحیح نخواهد بود.
۵- یک ترمینال باز کرده و دستور gksudo gedit را وارد کنید تا ابزار ویرایش متن Gedit اجرا شود. اکنون با استفاده از منوهای این اپلیکیشن، فایل موجود در آدرس etc/fdtab/ را از پارتیشن اول باز کنید.
۶- این خط را به انتهای فایل باز شده اضافه کنید: /dev/sdXY /home ext4 errors=remount-ro 0 1. فراموش نکنید که در خط مذکور، باید به جای sdXY، نام پارتیشن جدید را وارد کنید (مثلا sda2)
۷- فایل را ذخیره کرده و سیستم عامل را مجددا بارگذاری کنید. فراموش نکنید که CD یا فلش شامل محیط لایو را از کامپیوتر قطع کنید تا وارد سیستم عامل اصلی شوید.
تعویض توزیع لینوکس
پس از انجام مراحل بالا، تعویض توزیع تفاوتی با تعویض عادی نخواهد داشت. تنها تفاوت این است که داده های شخصی در پارتیشن مجزایی قرار می گیرند که در زمان ارتقا یا تعویض توزیع ها، دست نخورده باقی خواهد ماند.
ایجاد پارتیشن مجزا برای فایل های شخصی در لینوکس، تنها در تعویض یا به روزرسانی توزیع ها کاربرد ندارد. یک پارتیشن اضافی در بسیاری موارد همچون موقعی که تصمیم به دانلود و نصب آپدیت های جدید در کامپیوتر دارید، کارساز می شود. در برخی موارد، آپدیت های جدید مشکلاتی را در بوت شدن سیستم عامل ایجاد می کنند. در چنین حالتی وقتی فایل های شخصی را در پارتیشن مجزا نگه داری کرده اید، تنها باید یک توزیع تازه ی لینوکس به جای توزیع معیوب نصب کنید.
با انجام مراحل بالا، تنها نگرانی شما باید انتخاب بهترین توزیع لینوکس بسته به نیازها و کاربردهای شخصی باشد.
منبع: زومیت.