موسیقی، یکی از مهمترین علایق هنری نابینایان محسوب می شود و اساساً این علاقه را می توان در نسل های مختلف جستجو کرد. به همین اعتبار، آموزش موسیقی از دوران کودکی به افراد دارای آسیب بینایی، یکی از مهمترین دغدغه های والدین، بویژه والدین نسل امروز است. باز بر همین اعتبار، آموزگاران موسیقی تلاش می کنند تا با روش های تازه، این هنر را به بهترین شکل آموزش دهند.
یوسف سعیدی، هنرجوی آواز کلاسیک در تبریز، یکی از این آموزگاران است که با ابداع یک روش نو، نت نویسی را به کودکان نابینای عضو مؤسسه ی فرهنگی-هنری نابینایان بصیر آموزش می دهد.
این آموزگار جوان در گفت و گو با ایران سپید، ابتدا به اشتیاق خود به امر آموزش موسیقی به نابینایان اشاره می کند: «استاد آواز من دکتر داوودی، کم بیناست؛ در سال های اخیر، همین میزان بینایی او کمتر شده است. مشاهده ی وضعیت جسمی استاد، بر آنم داشت تا روشی برای نت نویسی نابینایان پیدا کنم. این را هم اضافه کنم که استاد من با بریل آشنا نیست؛ چون در دوران تحصیلات عالیه ی موسیقی خود در جمهوری آذربایجان، میزان بینایی اش آن اندازه بود که بدون احساس نیاز به آموزش بریل، درس بخواند».
سعیدی در شروع اقدام خود، به منابع خارجی مراجعه می کند: »متأسفانه در ایران منابع مدون درباره ی آموزش نت نویسی به نابینایان نداریم. کتاب های موسیقی به بریل هست، اما آنچه مد نظر من بود، یک مجموعه ی مدون آموزش نت نویسی بود که در ایران پیدا نکردم. به همین دلیل تحقیقاتم را با مراجعه به منابع خارجی شروع کردم و در کنار این تحقیقات، با کارشناسانی در کانزاس و ازمیر ترکیه مکاتبه کردم. به دنبال این مکاتبات، از محضر این اساتید نکات زیادی آموختم؛ حتی یکسری دوره های آنلاین هم برگزار کردیم. بعد از این مرحله، تلاش کردم تا با مؤسسات و تشکل های نابینایی آشنا شوم. نتیجه ی این تلاش، آشنایی من با مؤسسه ی نابینایان بصیر و آقای رفعتی، مدیر این مؤسسه بود. طی صحبت هایی که با آقای رفعتی داشتم، قرار شد آموزش گروه کر نونهالان این مؤسسه را به عهده بگیرم».
یوسف سعیدی کار خود در مؤسسه ی نابینایان بصیر را با برقراری ارتباط با کودکان نابینا آغاز می کند: «مهمترین نکته در آغاز کار، برقراری ارتباط با نونهالان نابینا بود. برای اینکه بتوانم یک ارتباط صمیمی و در عین حال محکمی بین خودم و بچه ها ایجاد کنم، یک قطعه ی کوتاه را به آن ها یاد دادم و طی دو هفته این قطعه را با هم تمرین کردیم تا بتوانیم در ویژه برنامه ی روز جهانی عصای سفید آن را اجرا کنیم. خوشبختانه این کار نتیجه ی خوبی داشت. بعد از این بود که تصمیم گرفتم کار را کمی گسترش دهم و بچه ها را به سمت آموزش نت خوانی هدایت کنم. در کنار این کار، یک قطعه ی دیگر را هم تمرین می کنیم و علاوه بر این، روی صدا سازی و آشنایی با نت ها هم کار می کنم.»
سعیدی برای آشنا ساختن هرچه بهتر کودکان با نت های بریل، به روشی بازی محور مراجعه می کند: «احساس کردم کار آشنا کردن بچه ها با نت های بریل، در ابتدای امر دشوار است؛ چون هنوز با حروف الفبا به بریل آشنا نیستند. به همین علت تصمیم گرفتم با درست کردن کارت های چوبی، الفبا را به آن ها یاد بدهم. به این شکل که حروف الفبا را با ایجاد کردن سوراخ هایی در کارت ها، به بچه ها می آموزم؛ مثلاً کارت حرف الف دارای یک سوراخ است یا کارت ب دارای دو سوراخ به صورت عمودیست. به همین شکل حروف را یاد می دهم و همچنین اعداد را با استفاده از این تکنیک می آموزم. این کارت ها را به والدین هم داده ام که با بچه ها در خانه تمرین کنند. اتفاقاً چون این روش به نوعی شبیه همان کارت بازی های دوره ی کودکی ماست، تأثیر خود را گذاشته و بچه ها به خوبی با آن ارتباط برقرار کرده اند. مثلاً یکی از بچه ها با کنار هم چیدن کارت های حروف ب و الف، کلمه ی با را درست کرده است. سایر بچه ها هم همینطور عمل می کنند. بعد از آشنایی بچه ها با حروف کم کم به سراغ آموزش سولفژ می رویم».
سعیدی حتی به این فکر می کند که دیکته را هم با هنرجو های نونهال خود کار کند و برای همین اقدام، ایده ی جالبی در ذهن دارد: «وقتی بچه ها کاملاً با خط بریل و حروف الفبا آشنا شدند، کمکم نت ها را به آن ها یاد می دهم و بعد از آن، به دیکته می پردازیم. در این مرحله، برای تقویت دیکته ی بچه ها، به این فکر می کنم یک مجموعه ی کوچک شعر و موسیقی تهیه کنم؛ یک مجموعه ی مکتوب همراه با فایل صوتی. این اقدام کمک می کند تا بچه ها علاوه بر تقویت دیکته، با یکسری آهنگ ها که یادگیریشان آسان است، آشنا شوند. قدم به قدم با این روش ها، به سمتی پیش می رویم که به امید خدا این نونهالان در آینده به یک موسیقیدان تبدیل شوند».
سعیدی در حال حاضر شش هنرجوی کودک دارد که معتقد است یک سال زمان لازم است تا هنرجو های او یک قطعه را به طور کامل یاد بگیرند، نت نویسی کنند و سولفژ آن را هم فرا بگیرند. او مشغول تدوین و تألیف یک مجموعه منبع به زبان فارسی در زمینه ی آموزش نت نویسی برای نابینایان است. این مجموعه قرار است در چند جلد منتشر شود که فعلاً یک جلد آن آماده ی انتشار است.
منبع: ایران سپید.