مدیرعامل انجمن باور گفت: درمیان افراد دارای معلولیت، افرادی وجود دارند که کمتر قادر به مراقبت و دفاع از خود بوده و به مراتب بیشتر در معرض آزار جنسی قرار دارند مثلاً کم توانان ذهنی شدید، اصلا متوجه نمی‌شوند که مورد آزار جنسی قرار گرفته‌اند.
این روز‌ها اخبار منتشر شده درباره کودک آزاری، همسرآزاری و تجاوز و تعرض به ویژه به کودکان کم نیستند، اما آنچه که در میان اخبار کمتر دیده و شنیده می‌شود موضوع آزار جنسی افراد دارای معلولیت وبه ویژه کم توانان ذهنی است، مساله‌ای که به دلیل عدم توانایی فرد آزار دیده برای بیان مشکل، کمتر ثبت شده و کمتر نیز به آن پرداخته می‌شود.
سهیل معینی- مدیر عامل انجمن باور- درباره تعرض به افراد دارای معلولیت گفت: به طور قطع افراد دارای معلولیت که توانایی کمتر مراقبت از خود و قدرت دفاعی کمتری دارند در معرض تعرض و تجاوز قرار دارند.
وی با تاکید براینکه آزار جنسی افراد دارای معلولیت در تمام جهان وجود دارد و مختص به ایران نیست، ادامه داد:، اما کمیت این موضوع در کشور‌های مختلف متفاوت است، یعنی کشور‌هایی که دارای سازمان‌های متولی و سازمان‌های مدنی هستند که به طور دقیق‌تر وضعیت افراد دارای معلولیت را رصد می‌کنند نسبت به مسائل از جمله میزان آزار جنسی این افراد آگاه‌تر ویده و امکانات و ابزار حقوقی لازم را نیز برای دفاع از قربانیان در اختیار دارند.
ضعف رصد خشونت علیه افراد دارای معلولیت
مدیرعامل انجمن باور افزود: این درحالی است که در کشور‌های در حال توسعه ضعف بیشتری درباره رصد، ضبط وثبت خشونت و آزار افراد دارای معلولیت و نیز دفاع از قربانیان وجود دارد.
وی با بیان اینکه کشور ما نیز با مساله آزار جنسی مواجه است و دلیلی هم برای انکار این مساله وجود ندارد، خاطرنشان کرد: در رسانه‌های گروهی، اخبار زیادی درباره کودک آزاری داریم و وقتی با چنین مساله‌ای مواجه می‌شویم باید بدانیم افرادی که آسیب پذیرترند بیشتر هم در معرض خطر قرار دارند.
معینی با اشاره به اینکه زنان قربانی اصلی تعرض و سوءاستفاده جنسی هستند و در درجه بعد کودکان و عمدتا کودکان دختر هستند که در معرض چنین خطری قرار دارند و البته پسر بچه‌ها نیز با آزار جنسی مواجه می‌شوند، اظهار کرد: درمیان افراد دارای معلولیت نیز افرادی وجود دارند که کمتر قادر به مراقبت و دفاع از خود بوده و به مراتب بیشتر در معرض آزار جنسی قرار دارند که از آن جمله می‌توان به افراد کم توان ذهنی اشاره کرد که اساسا کمتر می‌توانند از خود دفاع کنند، کم توانان ذهنی شدید اصلا متوجه نمی‌شوند که مورد آزار جنسی قرار گرفته اند و فریب می‌خورند مگر اینکه آزار جنسی همراه با آزار جسمی باشد که در این صورت نیز قادر به بیان و متهم کردن فرد آزار دهنده نیستند.
رئیس هیات مدیره کانون سراسری تشکل‌های معلولان کشور اضافه کرد: اگر آزار جنسی از سوی بستگان باشد، خانواده دیرتر متوجه می‌شوند و با توجه به فرهنگ پنهان کاری که در خانواده‌های ما وجود دارد بسیاری از آن‌ها پس از اطلاع از موضوع سعی می‌کنند خودشان مساله را حل کنند تا آبروی خانواده حفظ شود.
وی تاکید کرد: بیشترین آسیب زمانی رخ می‌دهد که فرد دارای معلولیت ذهنی سن کمی داشته باشد و، چون کودک قادر به بیان مشکل نیست خانواده هم دیرتر متوجه می‌شود و نمی‌تواند متهم را بشناسد به ویژه آنکه معمولا تعرض و تجاوز به افراد دارای معلولیت در خارج از موسسه محل نگهداری یا خارج از منزل صورت می‌گیرد و حتی اگر این چنین فردی گم شود تا زمان پیدا شدن ممکن است مورد آزار و سوءاستفاده جنسی قرار بگیرد.
معینی با بیان اینکه کودکان معلولی که کمتر از حمایت‌های خانوادگی برخوردارند بیشتر در معرض آزار جنسی قرار دارند، عنوان کرد: حال اگر کودک معلول کودک کار هم باشد به طریق اولی احتمال آزار جنسی وی بیشتر است.
ناتوانی کم توانان ذهنی برای بیان آزار جنسی
وی عدم توانایی افراد دارای معلولیت ذهنی برای بیان مساله و شناسایی متجاوز و نیز پنهان کاری خانواده‌ها و مراکز نگهداری از معلولان پس از اطلاع از تجاوز برای حفظ آبرو را از مهم‌ترین علل عدم ثبت این موارد و تبدیل آن‌ها به آمار خواند و اظهار کرد: مراکز نگهداری وقتی متوجه می‌شوند کودکی درون مرکز مورد آزار جنسی قرار گرفته برای حفظ آبروی مرکز سعی می‌کنند موضوع را داخل مرکز حل کرده و آن را به مراجع ذیربط گزارش نمی‌کنند، لذا کمتر آمار ثبت شده‌ای در این زمینه داریم.
مدیرعامل انجمن باور درخصوص اینکه آیا قانونی درخصوص حمایت از افراد دارای معلولیت در مقابل آزار جنسی وجود دارد یا خیر توضیح داد: به طور مستقیم چنین قانونی وجود ندارد، اما در قانون جدید حمایت از معولان ماده‌ای است که براساس آن وقتی فرد دارای معلولیت به واسطه معولیت مورد تبعیض و سوء استفاده قرار می‌گیرد حامیان یا والدین وی یا سمنی که متوجه موضوع شده می‌توانند در دستگاه قضایی طرح دعوی کرده و سازمان بهزیستی مکلف است هزینه‌ها مرتبط را پرداخت کند.
وی خاطر نشان کرد: در کنوانسیون حقوق افراد معلولیت که در حال حاضر جزو قوانین ما نیز هست بیشتر بر این قضیه تاکید شده و در موارد گوناگون بر ضرورت رصد سوءاستفاده از افراد دارای معلولیت به ویژه کودکان و زنان تاکید شده است، در این کنوانسیون دولت‌ها مکلف شده اند که مکانیزمی طراحی کنند تا سوءاستفاده و آزار و تعرض به افراد دارای معلولیت ثبت شود و همچنین مراکز مداخله‌ای طراحی شود که این افراد بتوانند دراین خصوص طرح مساله کنند همچنین باید دولت‌ها شرایطی را فراهم کنند که اگر فرد در مکانی زندگی می‌کند که مورد سوءاستفاده قرار می‌گیرد به سرپناه امن منتقل شده، خدمات بهداشتی و سلامت دریافت کرده همچنین از نظر حقوقی از وی دفاع شده و متجاوز مجازات شود.
جلب همکاری دستگاه قضا برای رصد تعرض به معلولان
رئیس هیات مدیره کانون سراسری تشکل‌های معلولان کشور با اشاره به اینکه دبیرخانه‌ای برای پیگیری اجرای کنوانسیون حقوق افراد دارای معولیت در انجمن باور مستقر است، عنوان کرد: دراین دبیرخانه بهزیستی و بنیاد شهید که مراجع ملی اجرای کنوانسیون هستند و نمایندگان دستگاه‌های دیگر عضو هستند، در این دبیرخانه همکاری‌های خوبی با قوه قضائیه آغاز شده است از جمله مباحثی که در این همکاری پیگیری می‌شود آن است که رصد کنیم چقدر افراد دارای معلولیت به ویژه زنان و کودکان معلول در معرض سوءاستفاده و تعرض قرار دارند که دستگاه‌های زیرمجموعه قوه قضائیه می‌توانند این اطلاعات را جمع آوری کنند.
وی حساس‌تر شدن اورژانس اجتماعی بهزیستی در راستای پیگیری دقیق‌تر تعرض و سوءاستفاده از زنان و کودکان معلول و طراحی بسته‌های حمایتی و مداخله‌ای را از دیگر فعالیت‌های این دبیرخانه عنوان کرد.
معینی با تاکید براینکه بیش از گذشته رصد تعرض و سوءاستفاده از افراد دارای معلولیت پیگیری می‌شود، اظهار کرد: در حال حاضر بزرگترین مشکل کشف وقوع جرم تجاوز و تعرض است که اگر این موضوع انجام شود دستگاه‌ها می‌توانند مداخله کرده و از قربانیان حمایت کنند.
وی موضوع تشدید مجازات علیه افرادی که از افراد دارای معلولیت، زنان و کودکان معلول که در بسیاری از کشور‌ها جهان اجرا می‌شود را از دیگر موضوعات مورد پیگیری در دبیرخانه پیگیری اجرای کنوانسیون عنوان کرد و افزود: اکنون در حال گفتگو برای اجرای چتر‌های حقوقی و حفاظتی مضاعف برای برای افراد دارای معلولیت به ویژه کودکان و زنان هستیم که امیدواریم به مرحله اجرا برسد.
مدیرعامل انجمن باور خاطرنشان کرد: باید به جامعه آموزش دهیم که مخفی کردن تجاوز و عدم گزارش آن حمایت از مرتکبان است، همچنین در تمام جهان تلاش بر آن است که به افراد در معرض آسیب به ویژه کودکان آموزش خودمراقبتی داده و به کم توانان ذهنی نیز برحسب بهره هوشی آن‌ها آموزش دهیم که کدام حرکت تعرض به وی بوده و نباید انجام شود.
وی اضافه کرد: باید به خانواده‌ها آموزش دهیم که چگونه می‌توانند بیشتر از فرد دارای معلولیت مراقبت کنند و همچنین باید مراکز مداخله تخصصی برا ارائه خدمات مشاوره و مددکاری به زنان و کودکان دارای معلولیت که در معرض تعرض قرار دارند راه اندازی شود.
معینی تاکید کرد: باید نسبت به این موضوع در کشور اهتمام شود که برای فرد مورد تعرض یا تجاوز علاوه بر مداخلات اولیه و ارائه خدمات بهداشتی و سلامتی و روانشناسی مداخلات ثانویه صورت گرفته و بسته حمایتی برای این افراد طراحی شود، همچنین بدون نیاز به طی مراحل دادرسی طولانی بتوانیم برای متجاوز یا متعرض به فرد دارای معلولیت سریعا حکم بگیریم.
وی خاطرنشان کرد: باید به گونه‌ای از فرد آزار دیده حمایت شود که وی از چرخه آسیب به سرعت خارج شده و جرات ابراز آسیب را داشته باشد و مطمین باشد که اطلاعات وی مخفی خواهد ماند، این فرد باید مطمئن باشد که چرخه حمایت معیوب نیست و این چرخه باید برای وی کامل شود یعنی فرد به این اطمینان برسد که اگر تجاوز را گزارش کند واقعا چرخه آسیب قطع و وی مورد حمایت قرار می‌گیرد تا زمانی که امنیت وی به طور کامل برقرار شود.
منبع: برنا