نویسنده: مسعود طاهریان
مقدمه
تا حالا فکر کرده اید با وجود آسیب بینایی، چطور می توانید از پس یک مهمانی بر آیید؟ آیا شده است که وقتی دور تا دور تان را مهمان گرفته، از خودتان بپرسید شما که نابینا یا کم بینا هستید، باید در این شلوغی چه کنید؟ پیش آمده به خاطر آسیب بینایی، نخواهید به مهمانی بروید یا مهمانی بگیرید؟ اگر حتی یکی از مسائل بالا دغدغۀ شما باشد، خوب است تا آخر این مطلب، همراه من، مسعود طاهریان باشید؛ چون سعی کردم در اولین قسمت از سری یادداشت های محک تجربه، جواب هایی برای این سؤال ها پیدا کنم.
فراهم کردن مقدمات
اولین قدم برای داشتن یک مهمانی درخور، در نظر گرفتن تعداد و شرایط مهمان ها است. باید بدانیم چند مهمان داریم؛ وضعیت بینایی آن ها چطور است و چه سن و سالی دارند، تا بتوانیم فضای مهمانی را متناسب آن ها کنیم. اگر بیش از ظرفیت خانۀ خودمان مهمان دعوت کنیم، فضای کافی برای نشستن و رفت و آمد وجود نخواهد داشت و سر و صدای زیادی در خانه ایجاد می شود که این موارد، اشتباهات و آسیب های ناشی از محدودیت های بینایی ما را (مانند تنه زدن، انداختن، له کردن، شکستن یا واژگون کردن) افزایش می دهد. باید نیازهای افرادی را که محدودیت های دیداری دارند، در نظر بگیریم. برای مثال، محل نشستن مناسبی از نظر روشنایی به افراد کم بینا پیشنهاد دهیم یا موانع موجود در مسیر رفت و آمد مهمان های نابینا را به حداقل برسانیم؛ همچنین باید فضای راحت و مفرحی برای هریک از مهمان ها با هر شرایط و سن و سالی فراهم کنیم و بخشی از مهمانی را به آن ها اختصاص دهیم. برای مثال، افراد سالمند به جایی راحت برای نشستن، افراد مذهبی به مکان مناسبی برای خواندن نماز، افراد سیگاری به محل مجزایی برای کشیدن سیگار و کودکان به محیطی مناسب برای بازی نیاز دارند. برخی از افراد هم ذائقه یا ممنوعیت های غذایی خاصی دارند و بهتر است این محدودیت ها را از مهمان ها بپرسیم. علاوه بر این، خوب است قبل از شروع مهمانی، جارختی و جاکفشی خانه را خالی کنیم و از مهمان ها بخواهیم کفش و لباس های خود را آنجا قرار دهند تا از شلوغی خانه و جا به جا شدن وسایل جلوگیری شود. اگر هم فردی با آسیب بینایی در بین مهمان ها هست، می توانیم وسایل او را بگیریم و در مکان های مناسب بگذاریم؛ ولی باید محل قرارگیری وسایل را به او بگوییم تا در نبود ما هم بتواند آن ها را پیدا کند. خوب است با توضیح و نشان دادن بخش های مختلف خانه (مانند دستشویی، محل نشستن سایر مهمان ها و آشپزخانه) برای فرد نابینا یک تصور نسبی از فضا ایجاد کنیم تا بیشتر احساس راحتی کند.
مرتب کردن خانه
با توجه به محدودیت های بینایی، خوب است سعی کنیم همیشه خانه مان به طور نسبی منظم باشد و بعد از هر فعالیتی (مانند آشپزی یا بازی کودکان با اسباب بازی ها) همه چیز را مرتب کنیم؛ چراکه از اتفاق هایی مثل خورده شدن وسایل با جاروبرقی یا شکستن ظروف بد جا جلوگیری می شود. وقتی چیزی کثیف است، به طور معمول چرب، لیز، چغر، نوچ یا بدبو می شود که ما با لمس کردن یا بوییدن می توانیم این موارد را تشخیص دهیم؛ ولی بهتر است که برنامۀ منظم تمیزکردن و شستشو در خانه داشته باشیم. برای جاروزدن و تمیزکردن سطوح، باید کار را از یک گوشه شروع کنیم و ردیف به ردیف جلو برویم و این نظم خطی را حفظ کنیم. بهتر است حین انجام این کارها، از دمپایی یا دستکش استفاده نکنیم تا بتوانیم با کمک پاها و دست های خود، کثیفی های جامانده را شناسایی و رفع کنیم. همیشه به تمیزکردن چوب های وصل کنندۀ پایه ها به هم، زیر میزها و گوشه های مبل و فرش توجه بیشتری داشته باشیم؛ چراکه محل خوبی برای تجمع گردوغبار و آشغال هستند و حتماً از گوشه گیر جاروبرقی برای تمیزکردن این قسمت ها استفاده کنیم یا این نواحی را بیشتر دستمال بکشیم. برای گردگیری مبل، طاقچه یا میز، باید تمام وسایل را از روی آن ها برداریم تا اشتباهی چیزی را نیندازیم؛ همچنین باید رواندازها را (مانند رومبلی و رومیزی) بتکانیم و چند وقت یک بار آن ها را بشوییم. برای تمیزکردن پارچۀ مبل ها، باید از دستمال نم دار یا آغشته به شامپو فرش و برای براق شدن آن ها، از فرچۀ جاروبرقی استفاده کنیم. حتماً قبل از مهمانی باید حمام و دستشویی را با فرچه و تی مخصوص بشوییم و در آن ها، از تمیزی حوله ها مطمئن شویم و سطل های آشغال را خالی کنیم و بودن دستمال کاغذی و مایع صابون را بررسی کنیم و دمپایی کوچک برای خردسالان بگذاریم. در نهایت هم می توانیم با بررسی و کمک دوستان بینای خود به صورت حضوری یا اینترنتی از تمیزبودن بخش های خانه مطمئن شویم.
تهیه کردن ملزومات
بهتر است ملزومات مهمانی را از یک روز قبل تهیه کنیم. این کار را می توانیم هم در فروشگاه های اینترنتی و هم به شکل خرید حضوری در فروشگاه های آشنا انجام دهیم. اگر برای خرید ملزومات خود از فروشگاه های مشخصی خرید کنیم، بعد از مدتی فروشندگان این مراکز ما را می شناسند و می آموزند چطور با ما برخورد کنند و می توانیم از کمک و راهنمایی هایشان استفاده کنیم. در خریدهای حضوری، استفاده از چرخ و ساك خرید نیز مفید است که حمل کردن خریدها را با وجود عصای سفید ساده تر می کند؛ فقط باید خریدهای مقاوم تر را پایین تر و اجناس آسیب پذیرتر را بالاتر بگذاریم. در خرید می توانیم از کمک دوستان بینای خود هم استفاده کنیم.
پذیرایی
با توجه به نابینا یا کم بینا بودنمان می توانیم اقلام پذیرایی را به حالت سلف سرویس بچینیم و از مهمان ها بخواهیم خودشان خوراکی هایی را که دوست دارند، بردارند یا علایق آن ها را بپرسیم و بعد، اقلام پذیرایی را به صورت پرسی آماده کنیم و ظروف چیده شده را جلوی آن ها قرار دهیم. اگر افراد با آسیب بینایی در بین مهمان هایمان هستند، باید به آن ها محل و نوع وسایلی را که جلویشان قرار می دهیم، بگوییم تا بتوانند آن ها را به راحتی پیدا کنند. خوب است اقلام پذیرایی را با کمک سینی های دسته دار و لبه دار ولی بدون پایه جا به جا کنیم تا موارد داخل آن را نریزیم. جنس سینی هایی که استفاده می کنیم باید مقاوم باشد تا در حین جا به جایی شکم ندهد و ظروف چیده شده در آن سُر نخورند و به ویژه برای سینی های شیشه ای از روانداز استفاده کنیم تا لغزندگی سینی را بگیرد. برای آماده کردن نوشیدنی های مناسب، باید مایع نوشیدنی را مانند چای یا شربت، به اندازه ای که از قبل امتحان و مشخص کرده ایم، در لیوان ها بریزیم.
محل نشستن
بهتر است در طول مهمانی، محل نشستن مهمان ها را روی زمین، صندلی یا مبل به گونه ای بچینیم که نه خیلی از هم فاصله بگیرند که احساس تنهایی کنند و نه چنان فشرده بنشینند که پذیرایی بین آن ها دشوار شود. باید حواسمان باشد که مانعی در مسیر رفت و آمدمان به عنوان میزبان وجود نداشته باشد و از مهمان ها هم بخواهیم که وسایلشان را سر راه نگذارند و بد جا ننشینند. خوب است
میزهای عسلی را بعد از ورود و نشستن افراد، جلوی مهمان ها قرار دهیم تا جا به جایی اولیه راحت تر شود.
سفرۀ غذا
غذاها و دسرها را می توانیم روی دیس وسط سفره یا میز بگذاریم تا مهمان ها هر چقدر که می خواهند، بکشند و بخورند؛ ولی بهتر است برای مهمان های نابینا، خوراکی های موجود را معرفی کنیم و بپرسیم چه می خواهند و آن ها را در ظرف هایشان بکشیم. وجود ظروف شخصی برای انواع خوراکی ها (مانند خورش، سالاد، ماست و ترشی) و گذاشتن قاشق جداگانه باعث می شود کسی احساس رودربایستی نکند و چیزی دست خورده نشود. گوشت، مرغ و ماهی غذا را هم بهتر است در تکه های کوچک بپزیم که مهمان ها برای تقسیم کردن و خوردن، به زحمت نیفتند. بد نیست که برای جداکردن استخوان ها، از انگشتان مان هم استفاده کنیم. باید دستمال کاغذی و دستمال پارچه ای برای انداختن روی پا هم در سفره بگذاریم. بهتر است سوپ را با قاشق های گود سوپ خوری بخوریم و مسئولیت تقسیم کردن نوشیدنی ها را هم به یک نفر بسپاریم؛ یا از نوشیدنی های تک نفرۀ کارخانه ای استفاده کنیم. در مجموع، در خوردن غذا باید راحت باشیم و زیاد دست در سفره نچرخانیم و برای پیداکردن چیزهایی که می خواهیم، از دیگران بدون رودربایستی کمک بگیریم.
فضای مفرح
برای صمیمیت بیشتر، خوب است با هر یک از مهمان ها گفت وگو کنیم. می توانیم برای سرگرم کردن آن ها موسیقی یا فیلم پخش کنیم. باید ابزارهای بازی فکری و گروهی را برای خودمان مناسب سازی کنیم و با افراد بازی کنیم. وجود تخمه و آجیل هم فضا را دوستانه تر می کند. باید برای کودکان وسایل بازی و سرگرمی داشته باشیم. استفاده کردن از عکس ها و ظرف های کارتونی، کودکان را خوشحال می کند. انجام فعالیت های غافل گیرانه و انواع بازی ها و برپایی مسابقات، مهمانی را جالب تر می کند. در کنار این ها، باید قسمت آرام تری هم برای استراحت کردن افراد فراهم کنیم.
سخن آخر
خوب است مهمان ها گروه گروه خانه را ترک کنند تا اشتباهی پیش نیاید. اگر افراد بینا در جمع کردن وسایل مهمانی به ما کمک می کنند، باید آن ها را به نحوی که ما می گوییم، جمع کنند و در مکانی که مشخص می کنیم، قرار دهند. در پایان بدانیم که کار هرکسی می تواند اشکال داشته باشد و نباید گرفتار کمال گرایی و اضطراب شویم.
از اینکه تا انتهای مطلب همراه من بودید، متشکرم. هر پیشنهاد، انتقاد و سؤالی داشتید، از طریق واتساپ به شماره تلفن 09203950210 ارسال کنید. من هر ماه یک موقعیت چالش برانگیز جدید را معرفی می کنم و منتظر تجارب و نظرات ارزشمند شما هستم.
منبع: ماهنامه ی نسل مانا.