در این شماره از پیشخوان، با راهکار جالب یک کم بینا برای خواندن نت های موسیقی در حین اجرا آشنا خواهیم شد و به اپلیکیشنی خواهیم پرداخت که یک ورزشکار پارالمپیکی آمریکایی برای آموزش فیتنس به هم نوعان نابینایش طراحی کرده و پای صحبت های یک زبان شناس نابینا خواهیم نشست و در آخر، با یک جهانگرد نابینا – ناشنوا آشنا خواهیم شد و جزئیات یک کنسرت بشردوستانه را واکاوی خواهیم کرد که نابینایان آن را برگزار کرده اند.
راه حلی ساده برای خواندن نت های موسیقی
موسیقی از جمله هنرهای پرخرج به حساب می آید؛ لذا، از اعدادی که در ادامه خواهید شنید، زیاد تعجب نکنید. آن ها که دستی بر آتش این هنر داشته باشند، یقیناً به پرداخت هزینه برای به دست آوردن ابزارهای تسهیلگر، عادت دیرینه دارند.
«سَم سیوی»، صاحب کانال «بلایند لایف» در یوتیوب در یکی از آخرین ویدئو هایش به سراغ یکی از چالش های قدیمی موسیقی دان های کم بینا رفته است. این گروه از موسیقی دان ها یا هنر آموزان همیشه از اینکه نمی توانند در حین نوازندگی، نت خوانی کنند و مثل سایر نوازندگان به اصطلاح دشیفراژ انجام دهند، شکایت داشته اند. حالا سم با دعوت از یک میهمان کم بینا که راهی برای این کار ابداع کرده، این راهکار را با سایر موسیقی دان های کم بینا هم به اشتراک گذاشته است.
«میچِل» در این ویدئو توضیح می دهد که چطور به کمک یک آیپد می تواند نت خوانی کند. او برای این کار از اپلیکیشنی به نام «فورسکور» استفاده می کند. قیمت این اپلیکیشن، ۲۰ دلار است و فقط هم روی سیستم عامل های دستگاه های اپل قابل اجرا است. کاری که میچل انجام می دهد این است که به کمک امکانات فورسکور، ابتدا برگه های نت را اسکن می کند. او البته می تواند نسخه پی دی افِ نت های مورد نیازش را از اینترنت هم دانلود کند. سپس نت ها را به اپلیکیشن می شناساند و در ادامه هم با امکاناتی که فورسکور در اختیارش می گذارد، صفحات را به فراخور نیازش درشت می کند و حتی رنگ صفحات را هم به دلخواه تغییر می دهد. او حالا باید از تک به تک صفحات، «نما گرفت» یا اسکرین شات تهیه کند و بعد، تمام نما گرفت ها را دوباره به اپلیکیشن معرفی کند. قسمت هیجان انگیز ماجرا اما از این به بعد اتفاق می افتد؛ جایی که میچل می تواند به کمک یک پدال که از طریق بلوتوث به آیپد متصل شده، به راحتی در حین نوازندگی در میان میزان ها حرکت کند و نت ها را بخواند. در جستجو برای پدال هایی که بتوانند امکان حرکت در بین میزان ها را در اختیار کاربران قرار دهند، با قیمت هایی از ۸۰ تا ۲۰۰ دلار مواجه شدم. پدالی که خودِ میچل از آن استفاده می کرد، پدالی با نام «ایرتِرن دوئو ۲۰۰» است که در فروشگاه اینترنتی آمازون حدود ۱۱۰ دلار قیمت خورده است. در نسخۀ صوتی پیشخوان، هم صدای میچل را خواهیم شنید که دربارۀ نحوۀ کار این سامانه توضیح می دهد و هم جزئیات بیشتری از امکانات فورسکور را واکاوی خواهیم کرد.
ز نیرو بود مرد را راستی
این روزها ورزش کردن هم مثل هر حوزه و رشتۀ دیگری رسم و سیاق خودش را پیدا کرده است. دیگر مثل قدیم نیست که صبح به صبح بروی توی حیاط و رادیو را روشن کنی و با نوای عباس شیرخدا، میل و دمبلی بالا و پایین کنی و چرخی بزنی. امروز دیگر دوره فیتنس و زیبایی و تناسب اندام است و هرکسی متناسب وزن و وضعیت بدنی اش ممکن است به نوع خاصی از حرکات ورزشی احتیاج داشته باشد. بسیاری از افراد برای داشتن یک برنامه ورزشی سالم، دست به دامان یوتیوب و سایر بسترهای اجتماعی اینترنتی می شوند. هستند ورزشکاران و متخصصانی که در شبکه های اجتماعی محتوای آموزشی تولید می کنند و به رایگان یا با پرداخت اندک هزینه ای آن را در اختیار عموم قرار می دهند. در این مورد خاص هم متأسفانه تا به اینجا سر ما بی کلاه مانده است؛ چه، عمدتاً توضیحاتی که در این قبیل محتواها ارائه می شود همگی مبتنی بر تصویر است و ما نمی توانیم آن طور که باید از آن ها استفاده کنیم. به تازگی اما انگار یک نفر در صدد پرکردن این خلأ بسیار بزرگ برآمده است.
«تایلِر مِرِن» نام گل بالیستی است که عضو تیم ملی گل بال آمریکا بوده و در چهار پارالمپیک هم برای این تیم به زمین رفته است. او که تحصیلاتش را در رشته تربیت بدنی در دانشگاه میشیگان به پایان رسانده، اقدام به طراحی اپلیکیشنی جامع برای آموزش تمرینات فیتنس به نابینایان کرده است. او در پادکست «بلایندَبیلیتیز» درباره اپلیکیشن «ری ویژن فیتنس» توضیحات مبسوطی ارائه کرده است.
اپلیکیشنی که تالر ساخته از چند بخش تشکیل شده است که مهم ترین هایش یک کلاس درس است که حرکت های ورزشی و اصول بیومکانیک و آناتومی و فیزیولوژی را به کاربران نابینا می آموزد. او اعتقاد دارد کسی که می خواهد نتیجه مطلوبی از ورزش کردنش بگیرد، باید حتماً با این اصول آشنا باشد. او همچنین یک بخش را هم با نام «برنامه فیتنس» تعبیه کرده که کاربران بسته به اینکه می خواهند وزنشان را کم یا اضافه کنند، یک پلن یا برنامه تمرینی انتخاب می کنند. سپس اپلیکیشن، مزایا و زوایای پلن انتخابی شان را تشریح می کند و بعد هم توضیحات و آموزش ها را در اختیار کاربران می گذارد.
تمامی توضیحات و آموزش های این اپ، صوتی و با صدای تایلر است. او در طول یادگیری و انجام حرکات ورزشی، قدم به قدم همراه کاربران خواهد بود. تایلر بیش از دو سال و نیم برای پژوهش و تهیه و ضبط صداها و طراحی و پیاده سازی این اپلیکیشن زمان گذاشته است. جالب اینجا است که صفر تا صد طراحی این اپ را هم خود به تنهایی انجام داده است. کاربران می توانند توضیحات صوتی تایلر را به دلخواهشان، با یا بدون موسیقی پس زمینه بشنوند؛ همچنین رنگ بندی و انتخاب شکل دکمه ها هم به گونه ای انجام شده که کاربران کم بینا هم بتوانند به آسانی از ری ویژن فیتنس استفاده کنند. تایلر معتقد است دامنه کاربرانش فقط به نابینایان محدود نمی شود و بسیاری از کاربران بینا هم دوست دارند با یک راهنمای صوتی و بدون نیاز به نگاه کردن به صفحه نمایش، ورزش کنند.
اپلیکیشن ری ویژن فیتنس برای سیستم عامل های اندروید و آی او اس در دسترس است و افزون بر این امکانی هم فراهم شده که کاربران، در صورت نیاز بتوانند از نسخه وب هم استفاده کنند. امکانات این اپ در دو هفته نخست رایگان است و بعد از آن کاربران می توانند ماهانه با پرداخت شش دلار از آموزش های تایلر بهره بگیرند. او وعده داده که همچنان به توسعه اپلیکیشنش ادامه بدهد و بخش های تازه ای هم به آن بیفزاید. نمونه صدای تایلر و چگونگی ارائه آموزش ها را در نسخه صوتی پیشخوان خواهید شنید.
هوای تازه در ساحت خط بریل
آیا بریل یک خط مستقل است یا این خط را صرفاً باید نوعی بازنمایی برای خط بینایی به حساب آورد؟ نقش علوم شناختی در آموزش بریل کدام است؟ آیا از نظر شناختی، تفاوتی میان بریل خوان هایی که سواد را از ابتدا به کمک بریل آموخته اند و آن دسته از افراد دیر نابینایی که پیش از نابینایی توانایی خواندن و نوشتن به بینایی داشته اند وجود دارد؟ چه فرایندی رخ می دهد که افراد دیر نابینا عمدتاً از نظر سرعت و دقت در خواندن بریل، نسبت به نابینایان مادرزاد کندتر هستند؟ پاسخ این سؤالات را می توان در گفت وگویی که پادکست «اِف اِس کست» با دکتر «رابرت اِنگِلبرِتسون»، زبان شناس نابینا و استاد دانشگاه رایس آمریکا انجام داده پیدا کرد. او در این گفت وگو ضمن ارائه یک تعریف کلی از علم زبان شناسی و چگونگی گرایش خودش به این شاخۀ علمی، نخست درباره یکی از مهم ترین چالش های نابینایان علاقه مند به زبان شناسی یعنی خواندن و نوشتن علائم الفبای بین المللی آوانگاری (IPA) به شکل بریل توضیح می دهد و دستاوردهایی را که از سال های آغازین قرن بیستم تابه حال در این خصوص وجود داشته مرور می کند. رفع این چالش به نابینایان کمک می کند بتوانند آواهای موجود در تمام زبان ها و لهجه ها را بخوانند و بنویسند. آشنایی با این علائم البته به حال کسانی که در هنرهایی نظیر بازیگری یا آواز فعالیت دارند هم مفید خواهد بود. در نسخۀ صوتی پیشخوان به جواب سؤالات بالا و چگونگی دسترسی به علائم بریل آی پی ای، به تفصیل پرداخته شده است.
یکی دیگر از بخش هایی که در نسخۀ صوتی پیشخوان به آن پرداخته شده، معرفی جهانگرد نابینا – ناشنوایی است که تاکنون به تنهایی به بیش از صد کشور دنیا سفر کرده و خاطراتش را در قالب چند فیلم مستند و کتاب در اختیار عموم قرار داده است. او همچنین وبگاهی را هم به منظور انتشار روزنوشته هایش به راه انداخته است. این جهانگرد نابینا در حال حاضر در پاکستان به سر می برد و در نسخۀ صوتی پیشخوان، آخرین یادداشت های او از سفرش به پاکستان را مرور خواهیم کرد. همچنین اتفاق جالبی هم درست چهار روز پیش در دنیای نابینایی رقم خورده و آن هم کنسرت خیریه آنلاینی است که عده ای از موسیقی دان ها و نوازندگان و خوانندگان نابینا در حمایت از هم نوعانشان در اوکراین آن را برگزار کردند. اغلب کمپانی ها و سمن های شناخته شده نابینایان در آمریکا و اروپا حامی این رویداد بودند و بسیاری از نام های آشنا هم به اجرای برنامه پرداختند. شنوندگان هم با پرداخت مبالغی در قالب همت عالی، با مردم و به خصوص نابینایان اوکراینی و آن ها که احتمالاً در پی جنگ خانمان سوز جاری نابینا خواهند شد، ابراز همدردی کردند. این برنامه، تقریباً از اغلب رادیوهای اینترنتی ویژۀ نابینایان در دنیا به شکل زنده پخش شد.
منبع: ماهنامه ی نسل مانا.