دبیر سرویس فناوری روزنامه ایران سپید با اشاره به اینکه با به کاربردن استانداردهای تعریف شده ای میتوان فضای وب و اپلیکیشن ها را برای نابینایان قابل استفاده کرد، گفت: تنها مشکل، عدم آگاهی طراحان از این استانداردهاست.
براساس آمار جهانی حدود ۱۰ تا ۱۵ درصد مردم هر جامعه ای را معلولان تشکیل می دهند و این رقم، درصد کمی نیست. بالا بودن این رقم موجب شده توجه به مناسب سازی جامعه برای زندگی مستقل و بدون مشکل معلولان یکی از ضرورت های اجتناب ناپذیر هر کشوری محسوب شود.
اما آیا مناسب سازی جامعه فقط به معنای مناسب سازی معابر برای تردد معلولان است؟ اگرچه در کشور ما مناسب سازی معابر برای تردد معلولان نیز دچار نواقص و معایب بسیار زیادی است و هنوز به اهداف ترسیم شده و برنامه ریزی در این خصوص حتی نزدیک هم نشده ایم اما مناسب سازی محدود به معابر و پله ها نیست.
ماه رمضان، ماه بندگی خداست و هر بنده مؤمنی دوست دارد در این ماه دعاها، مصاحبه های مذهبی، اخبار دینی و سخنرانی های منتخب را گوش کند، اما آیا این امکان برای نابینایان فراهم است؟ آیا فضای مجازی ایران برای نابینایان مناسب سازی شده هست؟
این سؤال را از امید هاشمی، که خود نیز نابینا و دبیر سرویس فناوری روزنامه ایران سپید و مجری و تهیه کننده پادکست های این روزنامه است و از سال ۸۲ در حوزه فناوری ویژه نابینایان فعالیت می کند، پرسیدیم.
وی با اشاره به اینکه حدود ۹ سال است که موضوع دسترسپذیری وب سایت ها و اپلیکیشن های ایرانی را برای نابینایان پیگیری می کند، گفت: وقتی موضوع مناسب سازی مطرح می شود، همه یاد کوچه و خیابان، اتوبوس و مترو می افتند در حالی که موانع زیادی به غیر از خیابان ها وجود دارد که به راحتی و با هزینه کم می توان آنها را رفع کرد اما در مورد آنها اطلاع رسانی صحیح و فرهنگ سازی مناسبی صورت نگرفته است.
هاشمی در ادامه به تحلیل نحوه مناسب سازی محتوای اینترنت برای نابینایان پرداخت و گفت: در دنیا کلید واژه ای در بحث طراحی وب سایت و اپلیکیشن تحت عنوان(Accessibility) که در ایران دسترس پذیری ترجمه شده است، وجود دارد. بر این اساس یک سری استاندارد وجود دارد که هر کدام از متولیان وب سایت ها و اپلیکیشن ها شامل گوگل، مایکروسافت، کنسرسیوم جهانی وب و اپل که نرم افزارهایی را تحت پلتفرم خودشان تولید و عرضه می کنند، در طراحی وبسایت و اپلیکیشن تعریف کرده اند.
وجود استانداردهای واضح در طراحی وب قابل استفاده برای نابینایان
وی تصریح کرد: این استانداردها کاملاً واضح، مشخص و جزء به جزء بیان شده و به طراحان و توسعه دهنده ها اعلام شده که اگر این نکات را هنگام طراحی رعایت کنند، فرد دارای معلولیت به راحتی می تواند از وب سایت و اپلیکیشنی که تولید می کند، استفاده کند.
مجری و تهیه کننده پادکست های روزنامه ایران سپید، تصریح کرد: البته منظور از فرد دارای معلولیت، فقط نابینایان نیستند بلکه افراد کم بینا، دارای کور رنگی، افراد دارای اختلال شناختی مثل خوانش پریشی، افراد دارای ضعف عضلانی که نمی توانند از موس استفاده کنند و یا فقط با یک دست می توانند از تلفن همراه یا کامپیوتر استفاده کنند و … نیز با رعایت این استانداردها در طراحی می توانند از محتوای ارائه شده در اینترنت استفاده کنند.
طراحان وب از بازار ۱۰ میلیون ایرانی غافل هستند
هاشمی مشکل موجود در ایران را آشنا نبودن طراحان به این استانداردها و عدم اطلاع آنها از این موضوع بیان کرد و گفت: طراحان ایرانی اصلاً آشنایی با این استانداردها ندارند.
براساس آمار گفته می شود ۱۰ تا ۱۵ درصد مردم هر جامعه ای دچار نوعی معلولیت هستند و متأسفانه شرکت های ایرانی این حدود ۱۰ میلیون ایرانی را حتی به چشم بازار هم نمی بینند تا وب هایشان را طوری طراحی کنند که بتوانند این بازار را به دست آورند.
وی گفت: زمانی که قرار است یک سایت طراحی یا اپلیکیشن ساخته شود، کسی که مدیریت پروژه را بر عهده دارد، چارتی را ترسیم می کند و زمان لازم برای طراحی هر بخش را مشخص می کند؛ اگر در ترسیم چارت مشخص کند که مثلاً چهار ساعت هم بر روی دسترس پذیری کار شود، فقط چهار ساعت به پروسه طراحی اضافه شده اما در ازای آن تعداد زیادی از افراد دارای معلولیت می توانند از این وب سایت استفاده کنند.
نابینایان هم از کامپیوتر استفاده می کنند
هاشمی با ابراز تأسف از اینکه بسیاری از طراحان حتی نمی دانند که نابینایان هم از کامپیوتر استفاده می کنند، گفت: حتی طراحان بزرگ ترین شرکت ها نیز فکر می کنند برای اینکه سایت آنها قابل استفاده برای نابینایان باشد باید سایت را صوتی طراحی کنند، در حالی که این تصور کاملاً غلط است و نابینایان از همان سایت ها و اپلیکیشن هایی استفاده می کنند که بقیه استفاده می کنند و فقط نابینایان بر روی سیستم عامل خود ابزار صفحه خوان نصب می کنند. این استانداردهایی که در خصوص آن صحبت کردیم کمک
می کند که بخش های مختلف سایت یا اپلیکیشن برای صفحه خوان قابل خواندن باشد و به همین سادگی کمک می کند که همه نابینایان بتوانند از محتوای اینترنت استفاده کنند.
وی در پاسخ به این سؤال که چند درصد محتوای وب های ایرانی برای نابینایان قابل استفاده است؟ گفت: در ایران کمتر شرکتی را داریم که در خصوص دسترس پذیری محتوای خود برای نابینایان اقدام کرده باشد، البته در ایران وب سایت های زیادی دسترس پذیر برای نابینایان است؛ شاید حدود ۷۰ تا ۸۰ درصد وب سایت ها، البته نه ۱۰۰ درصد محتوای آنها؛ اما بخش های زیادی از آنها برای نابینایان قابل استفاده است. البته اینگونه نیست که این قابل استفاده بودن با هدف و آگاهی ایجاد شده باشد، بلکه اصول طراحی این امکان را ایجاد کرده است.
هاشمی در پاسخ به این سؤال که در کدام بخش ها مشکل دسترسی داریم؟ گفت: در وب سایت ها، پخش کننده صوت و تصویر که ویدئو یا صدا اجرا می کنند، افراد بینا می توانند ویدئو را جلو و عقب ببرند یا نگه دارند و … که این امکانات برای نابینایان دسترس پذیر نشده است.
آپارات و فیلیمو را برای نابینایان مناسب سازی کنید
وی به سایت آپارات اشاره کرد و گفت: پخش کننده این سایت برای نابینایان دسترس پذیر نیست و نابینایان مجبور می شوند به جای استفاده آنلاین از ویدئو، آن را با راهکارهایی دانلود کنند و بعد از طریق پخش کننده های مناسب نابینایان پخش کنند. سایتی مثل فیلیمو را همه استفاده می کنند و این سایت بخش ویژه فیلم های توضیح دار برای نابینایان دارد اما پخش کننده خود را برای نابینایان مناسب طراحی نکرده است.
هاشمی به این مسئله نیز اشاره کرد که این استانداردها توسط سازمان بهزیستی اعلام شده اما هنوز خبری از اجرایی شدن آن نیست و تبلیغات و اطلاع رسانی نیز در این خصوص وجود ندارد تا طراحان از وجود آن باخبر شوند و افزود: می توان دو واحد درس دسترس پذیری برای دانشجویان دوره های مختلف مرتبط با کامپیوتر برگزار کرد، اما واژه دسترس پذیری حتی به گوش
فارغ التحصیلان ما هم نخورده است در حالی که فقط آگاه بودن طراحان کافی است که با صرف کمی وقت امکان استفاده از محتوای وب خود را برای بیش از ۱۰ درصد مردم کشور فراهم کنند.
منبع: ایکنا
سلام و با آرزوی قبولی طاعات و عبادات شما.
تبریک هم میگم بخاطر حل مشکل سایت.
ولی میخواستم این نکته رو بگم که سایتتون واقعا کند باز میشه.
اگه بگم همین پست رو نُه دقیقه زمان برد که فایرفاکسم باز کرد میتونین تصورش کنین؟!
نُه دقیقه رو همینطوری و یه چیزی از خودم نگفتم، دقیقا با ساعت لپتاپم چک کردم و زمان گرفتم!
بعد هم که باز شد، و من خواستم کامنت بذارم، از ترس اینکه نکنه دوباره باید نُه دقیقه دیگه منتظر بمونم!
مرورگر tor که مثل یک فیلتر شکن عمل میکنه باز کردم و الآن دارم با این مرورگر براتون کامنت میذارم!
باز شدن خود سایت هم سه چهار دقیقه طول میکشه!
برای دسترسپذیری وب فرمودین که دلم خونه.
ای کاش مشکل فقط دسترسپذیر نبودن پخش کننده های آنلاین بود.
من که به مطالب مذهبی خیلی علاقه دارم، در سایتهای مختلف مثل سایت راسخون، رهیافته و … که میرم، حتی احادیثی که در سایت softgozar مینویسن،
وقتی میخوام مطلب رو باز کنم nvda فقط میخونه گرافیک!
و در سایت رهیافته میگه عکس نوشته!
امروز هم میخواستم اعمال شب قدر رو بخونم و اگه خدا توفیق داد انجام بدم که در سایت راسخون پیدا کردم.
و مثلا میگفت فلان دعا رو بخونیم و باز nvda میگفت گرافیک!
مصمم شدم که حتما اینجا کامنت بذارم و حرفم رو بگم!
به کی باید درد دل کرد؟ و چرا متن کامل دعاها رو نمیذارن؟
یا اعراب نداره که صفحه خوان نمیتونه درست بخونه.
یا چند کلمه اول دعا رو فقط مینویسن و میگن به فلان کتاب مراجعه کنیم.
یا علامتها رو در جای نامناسب میذارن تا صفحه خوان به جای اینکه کلمه تشدیددار رو با تشدید بخونه، خود کلمه ی تشدید رو اعلام کنه و بگه تشدید تشدید تشدید!
و بدترین نوعش هم که همین عکس نوشته هاست که دیگه یک کلمه هم ازش نمیشه فهمید!
دلم پر بود نمیدونستم کجا مطرح کنم اومدم اینجا نوشتم!
سلام خانم آیت. ظاهرا این مشکل در برخی شرکت های ارائه دهنده ADSL وجود داره و اکثر دوستان به راحتی دسترسی به سایت دارند.
در هر حال پیگیر هستیم.
مشکل صفحه خوان ها در متون عربی هم با برخی افزونه ها و TTS هایی که در NVDA وجود داره تا حد زیادی قابل رفعه.
اما به هر حال پیشتر هم گفتم برای خوندن ادعیه ها باید نسخه بریل اونها رو تهیه کنید که در اصفهان هم به راحتی قابل دسترسه.
موفق باشید.
سلام مجدد.
خیلی تشکر میکنم از پیگیریهاتون.
یکی دو ساعتی نیومدم سایت و الآن که سایت رو با فایرفاکسم باز کردم، خدا رو شُکر سرعتش عالی بود و به وضعیت قبل از فیلترینگ سایت برگشته.
خوشحالم که بازم مثل قبل میتونم راحت مطالب سایت رو بخونم و کامنت بذارم.
tts های عربی که فرمودین، مشکلشون اینه که فارسی پشتیبانی نمیکنن! و رایگانم که نیستن!
ولی espeak, هم رایگانه و هم فارسی و عربی و انگلیسی رو میتونه همزمان بخونه.
فقط اگه نویسندگان وبسایتها، متون رو به درستی بنویسن!
و وقتی به جای متن یک دعای خاص، عکسنوشته اون دعا رو در سایتشون میذارن، که دیگه هیچ کاری ازمون برنمیاد و میشه عدم مناسبسازی سایت برای استفاده با صفحه خوان!
در کامنت قبلیم هم روی متون اسلامی که به صورت عکس در سایت قرار میدن تأکید کردم.